RebelGroup adviseert grondrechten voor ketenreizigers

woensdag 19 maart 2014

timer 3 min

Om de ov-keten te verbeteren kunnen vervoerders landelijke of regionale ‘joint passenger charters’ opstellen waarin zij beloftes doen over hun gezamenlijke dienstverlening aan reizigers. Het gaat daarbij om rechten van reizigers op het gebied van reisinformatie, tarieven en compensatie. Als de ov-sector hierin niet slaagt, moeten ov-autoriteiten steviger eisen stellen aan reizen van deur tot deur.

Bureau RebelGroup doet deze aanbeveling in Verder met het OV, een onderzoek naar imperfecties in de mobiliteitsketen. Dit onderzoek is de bijdrage van het ministerie van Infrastructuur en Milieu aan het initiatief Samen op Reis van reizigersvereniging Rover en duurzaamheidsorganisatie Urgenda.

De reiziger ervaart dat er achter het ov een keten van aanbieders schuilgaat met soms tegenstrijdige belangen, regels, wetten en technieken. Samenwerking komt moeizaam van de grond of ontbreekt volledig. En niemand is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de hele keten. Volgens RebelGroup willen reizigers vooral hoogfrequent, betrouwbaar, veilig en gemakkelijk openbaar vervoer:

treinen, metro’s, trams en bussen die dag en nacht rijden
stations en haltes in de buurt waar je te voet, per fiets of auto gemakkelijk kunt komen
perfecte service: één (elektronisch) kaartje, één automaat en één klachtenafhandeling
maximale reis- en prijsinformatie: actueel en met voor- en natransport.

Om die ideale ov-wereld te bereiken, moeten er hindernissen uit de weg worden geruimd. Doordat NS te dominant is, is er geen gelijk speelveld. Regionale concessies leiden tot afstemmingsproblemen en beperken innovatie. De OV-chipkaart is ingewikkeld. Reisinformatie is versnipperd. En de reizigers zuchten onder gebrek aan samenwerking. Zij krijgen halfproducten (ritten van vervoerders), maar willen een keten (reizen van dienstverleners). Vervoerders zijn huiverig om zaken te verbeteren omdat dat hen vaak extra geld kost.

Ov-autoriteiten kunnen volgens RebelGroup experimenteren met lijn- en netwerkconcessies, ofwel hun vervoerders geen exclusief vervoergebied gunnen. Zo ontstaat ruimte voor fijnmazige en meer persoonlijke marktinitiatieven in het voor- en natransport.

Ook zouden overheden reisinformatie en bewegwijzering kunnen uniformeren. Dat vergroot de herkenbaarheid van het ov als product in plaats van de vervoerder als producent. En het verlaagt vooral voor incidentele reizigers de drempel.

Verder zouden ook andere partijen abonnementen en kilometerbundels moeten kunnen verkopen, zoals in de telecomsector gebruikelijk is. Partijen als ANWB en bol.com betalen dan niet de hoge consumentenprijs, maar een reële inkoopprijs. RebelGroup verwacht dat commerciële monopolisten als NS huiverig zijn voor deze vorm van ‘wholesaleprices’. Desnoods moeten wetten of concessies dan maar worden aangepast.

Tot slot adviseert het bureau dat andere aanbieders van mobiliteitskaarten dan NS aanschuiven bij het Nationaal Openbaar Vervoer Beraad (het nieuwe overleg van ov-autoriteiten, vervoerders en consumentenorganisaties), zodat ze dichter bij het vuur komen te zitten. Mobility Mixx, Radiuz en XXimo zouden dolgraag abonnementen van NS in hun mobiliteitskaarten opnemen, maar NS blokkeert dat nog.