Spoortunnel Zwolle na vijf jaar open

vrijdag 26 juni 2015

timer 5 min

Vanochtend in alle vroegte werd hij in eerste instantie met stille trom geopend: de nieuwe reizigerstunnel van station Zwolle. Een belangrijke mijlpaal in de verbouw van het tweede spoorwegknoopunt van Nederland, maar af is nog het allerminst.

“Hè hè, eindelijk”, zucht de verkoopster bij Julia’s die direct tegenover de tunnel gevestigd zit een half uurtje voor de officiële opening later op de ochtend. Voor haar is het sowieso een verbetering. Waar jarenlang bouwhekken stonden, zijn nu brede trappen, een dubbele set roltrappen en glazen liften te zien. Voorwaar een vooruitgang met de afgelopen vijf jaar, maar ook met de situatie daarvoor.

Bekijk ook de fotoreportage

Station Zwolle heeft het vijf jaar moeten doen met een tijdelijke traverse; een stalen constructie met tapijt op de vloer. Hij verving de krappe tunnel die het station tot dan toe kende en die de groeiende reizigersstroom niet meer aan kon. Vijf jaar lang een was het een beste klim vanaf de perrons om met alle medereizigers een getrommel op het tapijt te veroorzaken dat in al die tijd haast vertrouwd is gaan klinken.

Lees ook de reportage van vorig jaar: Zwolle in uitvoering

De nieuwe tunnel kent qua trappen weinig verbetering; het zijn maar twee treden minder. Maar elk van de twaalf perronopgangen kent nu ook roltrappen en liften die veel sneller zijn dan de beruchte langzame liften die de tijdelijke traverse had.

“26 juni is het definitief gedaan met de tijdelijke traverse”, zegt bouwmanager Bas ten Berge, “Dan wordt hij gesloopt. Vervolgens worden de perronkappen terug geplaatst; dat wordt ook nog een spectaculaire klus.” Aan de zuidkant van de tunnel moet nog het een en ander gebeuren. De trapopgangen naar de toekomstige busstation zijn nog afgesloten; daarachter zitten nog een paar gapende gaten als holle kiezen. Ten Berge: “Daar komen nog winkels.”

De winkels komen opvallend genoeg buiten de zone met poortjes, die overigens niet hermetisch afgesloten is. In het midden kan gewoon doorgelopen worden, tussen de Arriva-incheckpalen door. Direct na de winkels is de trap aan de zuidkant te vinden met een stalen kap.

“Dat is niet de definitieve vorm”, legt projectmanager Allart Maijers uit, “We zijn nog met de verschillende partijen op zoek naar de financiering over de definitieve uitvoering.” Die zal sterk samenhangen met de ontwikkeling van het nieuwe busstation aan de zuidzijde van de sporen. In 2018 zal dat werk zijn afgerond.

En dan nog zijn we er niet. Naar verwachting is het hele project Spoorzone Zwolle pas in 2021 klaar. Niet alleen de zuidzijde gaat op de schop, ook de hele centrumkant wordt aangepakt - het busstation daar verdwijnt immers. Maar ook de sporen zelf worden grondig aangepakt. Het spoor tussen Zwolle en Herfte Aansluiting wordt verdubbeld en er komt een fly-over of een dive-under - welke variant het wordt, daarover moet de beslissing nog vallen; net als de locatie.

“Het heeft allemaal te maken met het dienstregelingsmodel dat Zwolle zo typeert”, legt Jouke Schaafsma van ProRail uit, “In de Randstad kennen ze steeds meer een Japans model met continu rijdende treinen, terwijl in Zwolle meer het Zwitserse model te zien is met een hele sterke cadans om kwart voor en kwart over het hele uur. Daarom komen er zo veel mogelijk gescheiden spoorbundels voor de verschillende lijnen.” Dat houdt wel in dat er aan de oostzijde van het station, waar de lijnen richting Meppel, Emmen, Deventer en Almelo aantakken, meer ruimte nodig is. Dat gaat ten koste van het opstelterrein dat zich daar nu nog bevindt. Het grootste deel van die activiteiten zal naar de westkant, bij Hogeschool Windesheim verplaatst worden. Schaafsma: “Ook daar gaat het emplacement op de schop en worden de aansluitingen geoptimaliseerd, zodat materieel straks niet meer met 40, maar met 60 of 80 kilometer per uur kan worden weggerangeerd.”

Inmiddels is de ochtendspits al goed op gang gekomen. Veel mensen blijven even staan, kijken rond en schieten een plaatje. Wat opvalt is de grote hoeveelheid licht. Juist op het drukste moment in de ochtendspits is de officiële opening. De belangstelling is groot, maar de tunnel groter. De mensen die hun trein moeten halen, kunnen er nog makkelijk langs. Die vuurproef is dus geslaagd. ProRail-directeur Pier Eringa, met de nodige zelfspot: “Nou, zeg maar: wie kent ProRail?” Na de berichten van de afgelopen dagen gaan de handen massaal omhoog. “Gelukkig is ProRail meer dan een topman die onhandige dingen zegt”, relativeert Eringa.

Met een druk op een grote rode knop is de tunnel dan ook officieel geopend. De menigte gaat langzaam uit elkaar en inmiddels is de drukte van de ochtendspits ook weer over. Tijd voor Hennie Halfwerk, die visueel gehandicapt is, om op het gemak de tunnel te verkennen. “Het lijkt me allemaal wel duidelijk”, zegt ze. “Maar ik ben benieuwd hoe het in de drukte is, want dan kan ik nog wel eens in de knel komen.” De ribbels op de vloer zijn voor haar makkelijk te vinden. Alleen een route naar de roltrap ontbreekt. “Maar ach”, zegt ze, “Ik ben nog goed ter been.”