Utrecht bindt zich zeven jaar aan Ebusco

De fabrikant van elektrische bussen uit Helmond was de leverancier die het beste aansloot bij de wensen van de provincie en de stad Utrecht. Utrecht koos voor een e-bus die aan het eindpunt in Overvecht Noord wordt opgeladen via een pantograaf, die neerdaalt vanaf de laadpaal. Dat laden gebeurt niet na elke rit, want in de spits is daar geen tijd voor. De bus kan zeven retouritten van 26 kilometer rijden voordat hij echt aan de laadpaal moet.

Reservebussen
Utrecht wilde per se geen reservebussen hoeven inzetten op de drukke stadslijn 1 in Utrecht (Hoograven–Utrecht Centraal–Overvecht Noord). In Eindhoven moet Hermes 14 reservebussen aan de kant houden om de overige 29 e-bussen in de dienstregeling te kunnen laten rijden. Die extra bussen zijn nodig omdat het depot zich op 1 kilometer afstand van het Eindhovense station bevindt, waardoor de bussen kostbare tijd verliezen voor het opladen.

Enthousiast is Utrecht over de mogelijkheid – een primeur voor Nederland – om de bussen te kunnen laden én ontladen. Als de bussen ’s avonds met halfvolle batterijen binnenkomen in de remise, kan Qbuzz de stroom uit de bussen gebruiken voor bijvoorbeeld de verlichting en de wasstraat in de remise. ’s Nachts worden de batterijen volledig opgeladen via de stekker.

Gratis stroom
Han van der Wal, wagenparkbeheerder bij Qbuzz, verwacht dat de vervoerder op termijn veel kosten kan besparen door de batterijen in de nacht op te laden met vrijwel gratis stroom, die overdag wordt geproduceerd uit duurzame bronnen. Als de bussen ’s avonds hun stroom afgeven, hoeft Qbuzz geen dure stroom te betrekken van het net, dat dan toch al zwaar is belast.

CEO van Ebusco Peter Bijvelds (links). Naast hem materieelbeheerder van Qbuzz Han van der Wal.
 

Utrecht kiest met de 10 elektrische bussen – die 10 dieselbussen gaan vervangen – voor de meest kostenefficiënte oplossing, zegt Van der Wal. Qbuzz investeert samen met de gemeente en de provincie Utrecht 4 miljoen euro voor de meerkosten in de exploitatie. Als de concessie over zeven jaar afloopt wordt besloten of Qbuzz de bussen terug verkoopt aan Ebusco, of dat er een nieuw batterijpakket in komt zodat de bussen nog jaren door kunnen. De carrosserie gaat in principe 15 jaar mee.

Gunstige tco
De total cost of ownership (tco) van de e-bussen ligt na tien jaar op hetzelfde niveau als die van dieselbussen, zei CEO van Ebusco Peter Bijvelds gisteren tijdens de presentatie van een Ebusco-demobus in Utrecht. In aanschaf is een elektrische bus twee keer zo duur als een dieselbus, maar de kosten voor de stroom en het onderhoud liggen vele malen lager.

Op zijn telefoon rekent Bijvelds voor dat een dieselbus per jaar ruim 27.000 euro aan brandstof opmaakt, terwijl de Ebusco-bus jaarlijks maar 3.000 euro aan stroom kost. In die berekening zijn de kosten voor de laadinfrastructuur buiten beschouwing gelaten. Als het aan Van der Wal ligt worden de 142 bussen die Qbuzz in 2019 moet vervangen ook elektrische bussen. De tien Ebusco’s leveren een jaarlijkse besparing op van 900.000 kilo CO2.

Grote batterij
Ebusco laat de bussen voor Utrecht assembleren in China. De aantallen zijn nog te klein om een eigen assemblagelijn te openen. De componenten van de bus zijn voor 70 procent van Europese makelij. Het relatief grote batterijpakket van 311 kWh komt van Ebusco zelf. Voor de capaciteit van de bus heeft dat pakket geen nadelen. Er kunnen evenveel mensen in als in de dieselbussen van Qbuzz.

In principe heeft een elektrische bus genoeg aan een kleine batterij die met een hoog vermogen wordt opgeladen, zodat de gewichtstoename beperkt kan blijven. Maar het risico is dan dat de bus onderweg stil komt te staan. Utrecht wilde genoeg capaciteit om enkele ritten achterelkaar te kunnen maken én om de verwarming volledig op stroom te laten draaien. Een warmtepompsysteem op het dak zorgt voor koeling in de zomer en verwarming in de winter.

Eén leverancier
Behalve de bussen levert Ebusco ook de twee laadpalen (van Opbrid) op het eindpunt Vechtsebanen. Utrecht heeft geleerd van het nadeel van verschillende leveranciers voor de drie inductiebussen op binnenstadslijn 2. Tussen de busfabrikant (Optare) en de leverancier van de inductieplaten (Proov) boterde het niet de eerste helft van 2014. “We hebben toen moeten interveniëren,” zegt Van der Wal. Inmiddels is alles weer koek en ei. Voor de drukke stadslijn 1 is een inductiesysteem overigens niet geschikt, volgens de materieelbeheerder.

Ebusco heeft in zijn korte bestaan 6 elektrische bussen geleverd: aan Parijs, Stavanger (Noorwegen), Roskilde (Denemarken) en aan Helsinki, waar een bus sinds 2013 heeft gereden onder zware winterse omstandigheden. Het aantal bestelde e-bussen is opgelopen tot 35. In Duitsland gaan de e-bussen naar München, Bremen, Borkum en Bad Neustad, in Zwitserland naar Bern en Saas Fee, en in Nederland dus naar Utrecht.

Startsignaal voor het e-busproject. Vanaf links: wethouder van Utrecht Lot van Hooijdonk, concessiedirecteur van Qbuzz Michel van den Munckhof en gedeputeerde van de provincie Utrecht Jacqueline Verbeek-Nijhof.