Spiegeltje spiegeltje aan de wand

Die samenleving zijn mensen zoals u en ik. Alleen zijn we geen data of een getal maar mensen die continu bloot staan aan allemaal krachten die ons doen en laten beïnvloeden. Willen we het over sociale veiligheid hebben dan moeten we naar ons zelf kijken. We zijn vooral geneigd om naar de ander te kijken en te wijzen. Het is een kunst om ook aan zelfreflectie te doen. 

Boven de natuur

Wij mensen zijn geneigd om boven die natuur te willen staan, maar ook wij zijn gewoon individuen in de groep en gedragen ons als elk kuddedier. En groepsdieren hebben een hiërarchie en een complexe communicatie. Er zijn leiders en volgers en samen staan ze tegenover andere leiders en volgers. Jou land, regio, club, vereniging of geloofsovertuiging zorgen dat we bij een groep willen horen. Bij een groep zitten heeft een enorme invloed op ons gedrag. Kijk maar eens naar voetbalsupporters. Denkniveau, sociale klasse of leeftijd maakt niet meer uit. Alle individuele gedragingen worden vanzelf geëlimineerd voor de grote groep.

Gedrag

In een mensenleven bepalen geestelijke en lichamelijke gezondheid gedrag in grote mate. In de pubertijd of overgang zitten we in transitie waar onze hormonen een nieuwe balans krijgen. Diezelfde hormonen zorgen bij jongvolwassen mensen voor wil en daadkracht. Willen onderscheiden en de sterkste of slimste willen zijn. Na je vijftigste wil je nog even floreren om uiteindelijk te gaan berusten.

Andere invloeden op ons gedrag zijn denkniveau, de taal die je spreekt, de cultuur, je geloof, je waarden en normen die er bij horen en je financiële status. Externe factoren die je gedrag bewust of onbewust sturen zijn natuurlijk het weer, de gewonnen wedstrijd, goed of slecht nieuws, persoonlijke conflicten, medicijn, alcohol of drugsgebruik, oorlog en vrede etc, etc.

Al die gedragingen van al die mensen en groepsprocessen komen in het openbaar vervoer samen, bij zowel de gebruiker als het personeel. Dat klinkt als een kruitvat, maar ondanks alles gaat het wonderwel bijna altijd goed.

Toch horen we over agressie of onveilige situaties in het openbaar vervoer. Dat er weer een OV medewerker geslagen of bespuugd werd. Dat mensen zich ’s avonds in voertuigen of stations. Voor mensen een reden om niet met het openbaar vervoer te gaan.

Aan menselijk gedrag kunnen we weinig doen. We kunnen hoogstens er maatschappelijk wat van vinden en de norm bijstellen. Toch kunnen we wel wat doen in het openbaar vervoer om het kruitvat door al die statische spanningen niet tot ontbranding te brengen. Zorg dat je reizigers belangrijk zijn. Dat reizigers onderling en personeel niet tegenover elkaar gezet worden door je niet te houden aan de dienstregeling, weinig zitplaatsen of slechte indeling van voertuigen zodat je je fiets niet fatsoenlijk kan wegzetten. Zorg dat station en halte onderdeel zijn van de samenleving. En het belangrijkste: zorg dat de samenleving trots is op hun openbaar vervoer.

Kommer en kwel?

Is het allemaal kommer en kwel. Zeker niet. Er gebeuren ook allemaal mooie dingen. Anders dan de cocon die we met auto, internet en thuiswerk hebben, brengt openbaar vervoer mensen wel echt samen. Ik heb er mijn grote liefde ontmoet en ben al twintig jaar nog steeds heel gelukkig met haar.