Twee vakvrouwen op ministerie IenW

In tegenstelling tot veel andere ministeries kennen de nieuwe bewindslieden op Infrastructuur en Waterstaat veel dossiers. Daardoor zijn ze minder afhankelijk van de ambtelijke top kunnen ze een snellere start maken met hun beleid. Van Nieuwenhuizen was van 2007 tot 2010 voor de provincie Noord-Brabant een sterke gedeputeerde mobiliteit en infrastructuur. “Een ander leest zondag een roman in de tuin, ik m’n stukken”, bekende ze in vakblad Verkeerskunde.

De nieuwe minister is van huis uit sociaal-geograaf en heeft oog voor samenhang. Tussen Rijk en regio: “Als we alles aan het Rijk overlaten, gaat alle aandacht naar de Randstad”. Tussen ruimte en mobiliteit: “Ik heb me altijd wild geërgerd aan die slechte afstemming”. En tussen publiek en privaat: “Werk samen met overheden, ontwikkel theorie met het onderwijs en haal ideeën op bij ondernemers”.

Van Nieuwenhuizen was na Brabant tot 2014 Tweede Kamerlid (asielbeleid, integratie, sociale zaken) en tot vorige week Europarlementariër (economie, energie, industrie, technologie). Sommige mensen zien haar periode in het Europees Parlement als een soort corvee voor de VVD, waarvoor later een beloning zou volgen. In 2010 viel haar naam al voor een post in het kabinet Rutte I, maar nu is ze dan eindelijk minister. Cora is er klaar voor.

Stientje van Veldhoven

De vaak lastige portefeuilles openbaar vervoer en spoor gaan weer naar de staatssecretaris, net als bij de voorgangers van Stientje van Veldhoven: de PvdA’ers Wilma Mansveld en Sharon Dijksma. De nieuwe staatssecretaris weet waar ze het over heeft: ze was sinds 2010 in de Tweede Kamer woordvoerder voor onder meer spoor. Zo nam ze in mei het eerste exemplaar in ontvangst van ‘Een kwestie van gunnen’, het white paper van de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (Arriva, EBS, Keolis en Transdev).

Als oud-diplomaat kent Van Veldhoven de Europese Unie ook op haar duimpje. Ze combineert dossierkennis met politieke behendigheid. De vereniging Natuurmonumenten riep haar in 2011 en 2012 uit tot groenste politicus van het jaar. Van Veldhoven doet ook milieu, voor zover het geen klimaat is: brandstoffen, geluidhinder, gevaarlijke stoffen, luchtkwaliteit, risico’s, uitstoot en veiligheid.

Nieuw is dat deze staatssecretaris de fiets in haar portefeuille heeft, een onderwerp dat de afgelopen jaren als decentraal gold, maar door de lobby van de Fietsersbond en de aanleg van snelfietspaden nu weer op de landelijke agenda staat. Van Veldhoven publiceerde in 2014 de notitie ‘Groen licht voor de fiets’.

De verwachtingen over het bestuurlijke duo Van Nieuwenhuizen-Van Veldhoven zijn hooggespannen: kritischer op NS en meer aandacht voor fietsen, innovatie, marktwerking, regionale projecten en verduurzaming.

Kansen om te scoren

• alle bussen en treinen nul uitstoot geven
• elke tien minuten een trein laten rijden
• meer fietsplekken bij stations maken
• pijn btw-verhoging ov-tarief verzachten
• treinen naar Duitsland versnellen

Goed regelen

• beveiliging Ertms invoeren
• bovenleidingspanning verhogen naar 3 kiloVolt
• hoofdrailnet evalueren in 2019
• Mobility as a Service mogelijk maken
• OV-Toekomstbeeld concreter maken
• treinen beter toegankelijk maken

Actie ondernemen

• data OV-chipkaart openbaar maken
• light-raillijnen rond steden aanleggen
• luchthaven Schiphol beter ontsluiten
• onveilige overwegen opheffen
• regionale diesellijnen verduurzamen
• Wet personenvervoer moderniseren

Knopen doorhakken

• aanbesteding HSL-Zuid (als straf voor NS)
• concessie Hoofdrailnet 2025

Puntjes uit regeerakkoord

• eigendom en exploitatie stations herzien
• spoorlijn Weert–Hamont (B) heropenen
• Sprinterlijnen verdere decentraliseren
• van Infrastructuur- naar Mobiliteitsfonds
• zelfstandig orgaan maken van ProRail

Hoofdpijndossiers

• single check-in check-out afdwingen
• uitval Intercity Direct terugdringen