Willen we meer ‘nieuwe’ vervoermiddelen?

Roy van Kuijk, promovendus in het Smart Public Transport Lab van de TU Delft, doet in nauwe samenwerking met de provincie Utrecht onderzoek naar reizigersvoorkeuren en kijkt daarbij vooral naar het zwakste deel van de keten, de last mile.

“Overal ter wereld komen we nieuwe, gedeelde vervoermiddelen op straat tegen, die met een mobiele app op iedere plek in de stad kunnen worden gebruikt. De e-step is nog niet toegelaten in Nederland, maar niet te missen in het buitenland”, motiveert Van Kuijk zijn onderzoek. “Ik wil graag weten hoe deze nieuwe vervoermiddelen reizigers kunnen helpen met hun deur-tot-deurreis.”

Hiervoor hebben ruim 500 Utrechtse bus- en tramreizigers deelgenomen aan een digitaal keuze-experiment. Dit leverde discrete keuzemodellen op die inzichten geven in de voor- en afkeuren van de reiziger. Naast de verschillende vervoermiddelen werden reistijd en kosten van alle reismogelijkheden in de last mile gevarieerd in verschillende scenario’s.

Deelvervoer als alternatief

“Ruim een derde van alle voorgelegde keuzes voor de stedelijke last mile resulteert in deelvervoer als alternatief voor lopen, de eigen fiets of het annuleren van de reis. Reizigers die hiervoor kiezen geven daarbij meestal de voorkeur aan een gewone deel- of elektrische fiets. De grootste groep (80 procent) die deelvervoer gebruikt, is niet ouder dan 45 jaar”, aldus Van Kuijk. “De e-step en e-scooter lijken slechts een marginale rol te spelen, hoewel de e-step in het bijzonder de aandacht lijkt te trekken van jongeren tot en met 25 jaar.” De figuur geeft de overheersende gebruikerskenmerken per vervoermiddel aan.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Enorme uitdaging

Hans Schoen, ov-strateeg bij de provincie Utrecht, is initiatiefnemer van de samenwerking met het Delftse lab als onderdeel van een breed Smart Mobility-programma. ”We hebben een enorme mobiliteitsuitdaging. Om duurzaam vervoer te blijven stimuleren en faciliteren, bieden nieuwe vervoermiddelen mogelijk kansen. We moeten ons echter niet blindstaren op de hypes, maar onderzoeken wat echt werkt en voor wie. Dit onderzoek helpt ons om gericht en effectief beleid te maken.”

Van Kuijk vervolgt zijn resultaten: “Iemand die al fietst in de first mile, gebruikt waarschijnlijk minder een deelfiets of e-bike in de last mile”. Ov-reizigers die minstens drie keer per week fietsen zijn sneller geneigd om een deelfiets te gebruiken en reizigers zijn doordeweeks meer geneigd om te kiezen voor deelvervoer.

Hub-gedachte

Het onderzoek bevestigt dat het bundelen van verschillende vormen van aanvullend vervoer op enkele haltes, zoals in de hub-gedachte, effectiever is dan op alle haltes een beetje. Om de combinatie van bus of tram met deelvervoer succesvol te maken, moet deze keuze financieel aantrekkelijk worden voor de reiziger. Een mogelijkheid daarvoor is om deelvervoer aan te bieden binnen bepaalde ov-abonnementsvormen, bijvoorbeeld via een MaaS-platform.

De gedetailleerde onderzoeksresultaten zijn te vinden via deze link. In januari worden ze gepresenteerd op het digitale TRB-congres.

Dit artikel is eerder verschenen in OV-Magazine 4-2020. Wilt u OV-Magazine voortaan in print of digitaal ontvangen? Neem contact op of neem een abonnement.