Vraaggericht is hip

Visionairs als Bart Schmeink (topman van Connexxion) en Carlo van de Weijer (topper bij TomTom en hoofd smart mobility aan de TU Eindhoven) voorspellen dat het openbaar vervoer vraaggestuurd wordt. De Nationale Denktank, die een app wil beproeven om reizigers met flexibele minibusjes te vervoeren, denkt dat het ov over vijf jaar vraaggestuurd kan zijn.

Waarom heeft aanbodgericht ov opeens afgedaan? De visionairs verwijzen graag naar lege bussen, hoge subsidies en nieuwe technologieën. In hun ogen kan het openbaar vervoer veel voller, stukken efficiënter en grotendeels kostendekkend opereren door alleen te rijden als er voldoende vraag is.

Treinen en metro’s zullen altijd wel aanbodgericht blijven rijden in een dienstregeling met vaste frequenties. Daar vallen vraag en aanbod goeddeels samen.

Maar gooien we de dienstregeling voor de bussen overboord? Gaan we buiten de spitsen en op het platteland alleen flexibele voertuigen laten rijden op basis van aanmeldingen, bezoekersaantallen en big data? Arriveer je met zo’n flexibel busje niet veel te vroeg of net te laat op het station om je aansluiting te halen? Want afwijken van een vaste route om reizigers voor de deur op te pikken en uit te venten kost veel tijd en is funest voor de snelheid.

Openbaar vervoer is bundeling van stromen. Rechtstreekse lijnen voor dikkere stromen, geplande overstappen voor dunnere stromen. Je weet drie weken van te voren al hoe laat je trein of bus rijdt en hoe laat je aankomt. Daar kun je – ijs en weder dienende – op vertrouwen. Een dienstregeling biedt dus ook een groot voordeel: zekerheid.

Over de toekomst weet je twee dingen zeker. Eén: de toekomst wordt nooit zoals je hem nu voorspelt. Twee: veranderingen in het openbaar vervoer duren altijd langer dan je denkt. Zie Fyra, lightrailprojecten en OV-chipkaart.

Natuurlijk moet het ov efficiënter en flexibeler. Maar alleen roepen dat het vraaggericht wordt is te makkelijk. Eerst zien, dan geloven.