Goed nieuws uit Grigny

De Franse buitenwijken krijgen veelal slechte publiciteit. Zo zijn de berichten van de afgelopen maanden uit de banlieues van Parijs somber stemmend. Vorig jaar oktober raakten twee agenten ernstig gewond doordat zij in hun auto door jongeren werden bestookt met een molotovcocktail. En afgelopen februari werd een jongeman tijdens een aanhouding door agenten met een wapenstok verkracht. Dat liegt er niet om.

Ik kom al sinds mijn tijd als Delftse student bouwkunde in de Parijse buitenwijken, in het bijzonder de cités, oftewel de notoir slechte buurten binnen die buitenwijken. Midden jaren zeventig golden veel van die wijken en buurten als showcase van moderne stedenbouw. La Grande Borne in Grigny – een zuidelijke voorstad van Parijs – was zo’n voorbeeld, ontworpen door de befaamde architect van naoorlogse sociale woningbouw Émile Aillaud. Zijn wijk kreeg als bijnaam ‘cité des enfants’ (kinderbuurt) vanwege het groene binnengebied en de kunstzinnig vormgegeven speelattributen.

In de jaren daarna bleef ik er komen, al was het maar voor de vele tramprojecten die het licht zagen. In 1992 bijvoorbeeld de eerste lijn tussen Saint Denis en Bobigny via Courneuve. Of recenter de nieuwe tramlijn T7 in het zuiden van Parijs naar luchthaven Orly. Het is met name de RER geweest die mijn interesse als stedenbouwkundige in de Parijse metropool heeft aangewakkerd. In de jaren zestig is namelijk besloten dat de Franse hoofdstad niet langer ongebreideld kon uitdijen. Om dit tegen te gaan zijn vijf ‘villes nouvelles’ gerealiseerd, vergelijkbaar met Zoetermeer en Nieuwegein. In plaats van de reguliere metrolijnen hier naartoe te verlengen, is gekozen voor een schaalsprong. Nieuwe RER-verbindingen op oude en nieuwe regionale spoorlijnen komen samen in het centrum van Parijs via tunnels en nieuwe stations.

Onlangs was ik weer in La Grande Borne. De sociale verhuurder Groupe Opievoy is er sinds 2007 bezig met een renovatieprogramma dat nog steeds loopt. De vanouds in zichzelf gekeerde wijk wordt opengelegd en ontsloten. Het doorbraakproject Voie de la Plaine voorziet in een nieuwe, dubbele straat, inclusief busbaan, dwars door het centrale deel van de wijk. De busbaan zal binnenkort in gebruik worden genomen. Uiteindelijk gaat hier T Zen 4 rijden, waarbij ’T Zen’ staat voor het merk van nieuwe hoogwaardige ov-lijnen (half tram, half bus) geïnspireerd door Busway in Nantes en de Trans-Val-de-Marne van RATP.

Maar dat is nog niet alles. Rond 2020 opent ‘Tram 12 expres’ tussen Massy en Évry, via Grigny waar La Grande Borne met twee stations zal worden bediend. Dus als u binnenkort via de media weer iets negatiefs bereikt over een Parijse buitenwijk, bedenk dan dat er ook hele goede dingen gebeuren voor de bewoners.

Rob van der Bijl werkt als stedenbouwkundige op het snijvlak van mobiliteit, technologie en cultuur.