'Kabinetsvoorstel remt ov-ontwikkeling'

De provincies, de Vervoerregio Amsterdam en de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag wijzen een nieuw kabinetsvoorstel af, om in te stemmen met een beschikbaarheidsvergoeding voor 2023 van 150 miljoen euro. Volgens hen is een bijdrage van 500 miljoen euro nodig.

Het voorstel remt volgens de decentrale overheden de ontwikkeling van het ov. Verschralingen blijven dreigen en de voorwaarden die het kabinet stelt zorgen dat het ov zich niet kan doorontwikkelen. Terwijl dat voor reizigers, maar ook maatschappelijke ontwikkelingen als de woonopgave en de klimaat- en energietransitie van het grootste belang is. Eerder deze week wees staatssecretaris Heijnen een dringend verzoek van de decentrale overheden af om alsnog in te stemmen met een eerder samenontwikkeld maatregelenpakket, met een lager garantiebedrag voor 2023. Dit tegenvoorstel ligt wat de overheden betreft echter nog steeds op tafel, in het nadere overleg dat partijen vrijdag met elkaar hebben.

Maatregelenpakket overbruggingsjaar 2023

De afwijzing van het nieuwe Kabinetsvoorstel komt na ruim een half jaar besprekingen tussen het ministerie van IenW, de ov-bedrijven en de decentrale overheden. In de eerste fase van dit overleg ontwikkelden de partijen samen een passend maatregelenpakket voor 2023. Hierin waren bijdragen en inspanningen van overheden en ov-bedrijven voorzien en een garantstelling van het kabinet van maximaal 500 miljoen euro.

Daarmee kon het huidige ov in stand blijven en kon het in 2023 de weg terug naar het voorzieningenniveau van 2019 weer opzoeken. De voorstellen betroffen ook maatregelen om het ov extra aantrekkelijk te maken voor reizigers en het werkklimaat en productiviteit in de sector te verhogen.

Toen dit pakket medio april ter besluitvorming voorlag bleek het kabinet niet bereid tot haar deel van het pakket. De decentrale overheden zagen zich vanwege ontbrekende financiële zekerheden gedwongen hun vervoerplannen voor 2023 daarop aan te passen, onder andere via verdere versoberingen.

Kabinetsvoorstel biedt geen soelaas

Na diverse Kamervragen kwam het Kabinet eind juni tot het inzicht dat 2023 voor de ov-sector toch een transitiejaar moet vormen. Staatssecretaris Heijnen besloot echter niet om voor 500 miljoen euro garant te staan, maar legde een nieuw voorstel aan de gesprekspartners voor, met een omvang van 150 miljoen euro voor de hele ov-sector en een aanvullend eisenpakket ten opzichte van het maatregelenpakket dat eerder klaarlag voor besluitvorming.

De provincies en vervoerregio’s kwamen tot de conclusie dat het nieuwe voorstel de komende jaren het ov niet kan redden van verschraling noch helpt het de sector om door te ontwikkelen. Het voorstel zet misschien in 2023 nog een rem op de verdere verschraling van het openbaar vervoer, maar biedt voor de daarop volgende jaren in financieel en maatschappelijk opzicht geen perspectief.

Met het voorstel kunnen de ov-bedrijven hun personeel geen zekerheid geven op een toch al krappe arbeidsmarkt. Verdere afschalingen dreigen in komende jaren. Bovendien legt het voorstel ook in 2023 nog een deken over de doorontwikkeling van de ov-markt, omdat het kabinet extra reizigersopbrengsten volledig wil minderen op haar bijdrage.

Uitweg ligt klaar

Eerder deze week wees staatssecretaris Heijnen een dringend verzoek van de decentrale overheden af om alsnog in te stemmen met het eerder klaarliggende maatregelenpakket, met een lager garantiebedrag. Dit tegenvoorstel ligt wat de overheden betreft nog steeds op tafel, in het nadere overleg dat partijen vrijdag met elkaar hebben.