Zelfverzekerd op weg in het ov dankzij virtual reality

“Virtual OV is een Virtual Reality leer-platform”, licht Patricia Groenewegen van ontwikkelaar Changefied toe. “We hebben dit ontwikkeld voor mensen met een licht verstandelijke beperking of autisme om met het ov om te leren gaan. Het ov moet namelijk ook mentaal toegankelijk zijn. We doen dat in levels, op het eerste level leren ze alleen met de bus te reizen, maar we bouwen de moeilijkheidsgraad op. De begeleider kan ook de mate van prikkels beïnvloeden, zo kunnen we een volledig lege en prikkelvrije omgeving simuleren en dat opbouwen tot ‘koningsdagdrukte’, zo is het programma afgesteld op de cliënt waar je mee werkt.”

“We simuleren álle handelingen die nodig zijn, van ‘wat is een ov-chipkaart’ tot het in- en uitchecken, hoe werk je met de reisplanner, enzovoort. We simuleren de handelingen ook daadwerkelijk – zo is op een bepaald moment de chipkaart leeg en leer je hoe je die moet opwaarderen. Dat vertellen we niet alleen, de cliënt doet dat ook echt in de virtuele omgeving. Door die handelingen te doen beklijft dat veel beter dan wanneer iemand alleen droge uitleg krijgt.”

“En als je in de virtuele omgeving te laat bij de halte bent, heb je ook echt de bus gemist”, voegt Changefied-oprichter Tim van Dam grappend toe. Van Dam begon 14 jaar geleden bij een it-bedrijf. “Daar heb ik ook jongeren met autisme begeleid en ik kwam er al snel achter dat het ov-reizen lastig was voor ze, en ik heb gezien wat toegang tot ov kan betekenen voor deze jongeren.”

“Joke de Haan was toen docent in het speciaal onderwijs en we kwamen met elkaar in contact, zij is initiatiefnemer van het concept. Toegang tot ov geeft jongeren vrijheid van waaruit ze zich fantastisch kunnen ontwikkelen. Natuurlijk zijn er ook afvallers, maar ik heb ook jongeren gezien uit deze groep die nu zelfstandig ondernemer geworden zijn.”

“Joke was bezig met haar opleiding tot gedragsdeskundige, en richtte zich in haar afstudeeronderzoek op de vraag hoe ze het ov kon ontsluiten via virtual reality. Zodoende kwamen we in gesprek, toen heb ik er twee software developers bij gehaald die nu mede-aandeelhouder zijn en Patricia is erbij gekomen als projectleider. We hebben de ov-game gepitched bij Jan Peter Balkenende van de New Mobility Foundation, die hebben subsidie verstrekt. Daarnaast hebben we veel contact met de NS, Transdev en Connexxion en zo hebben we de game ontwikkeld.”

Erika Damen is projectcoördinator samenredzaamheid bij Forseti en nauw betrokken bij het project. “Ik begeleid projecten om leerlingen zelfstandig van begin tot eind te laten reizen in diverse gemeenten, samen met ov-bedrijven. Daarvoor hebben we ook een eigen toolkit van Changefied in bezit. Die nemen we mee en waar nodig zetten we die in, ook om de eerste stap vanuit huis of school te doen naar de ‘echte’ wereld.”

“Ik kan eigenlijk alleen maar lovend zijn”, stelt Damen. “Ik zie leerlingen die meer kunnen dan we dachten, en ouders zien dat ook, dat hun kind toch met een pasje kan in- en uitstappen, of de hand uit kan steken om de buschauffeur te laten weten dat je wil instappen, dat ze toch de borden van de NS kunnen lezen/begrijpen. En vergis je niet, elke kleine stap is een grote overwinning voor de leerling.”

“Er gaat een wereld voor de leerlingen open als ze met Virtual OV hebben geleerd zelf en zelfstandig te kunnen reizen. Door niet meer afhankelijk te zijn van de taxibus krijgen ze een stuk vrijheid terug. Zo kunnen ze dan naar het thuisfront bellen, ‘mama, ik kom wat later, want ik ben eerst nog met klasgenoten naar de McDonalds’, en wie weet gaan ze daarna de rest van de wereld ontdekken.”