Kort door de boog

Allianties van mobiliteitsclubs, bestuurders van metropoolregio’s en directeuren van vervoerders voeren een georkestreerde lobby voor light rail. Na megaprojecten als HSL-Zuid en Noord/Zuidlijn lijkt heavy of zware rail uit de gratie. Light rail klinkt zoveel goedkoper, moderner en sneller.

Ook NS heeft het licht gezien. Topman Van Boxtel verklaart zelfs dat andere vervoerders nieuwe lightraillijnen kunnen exploiteren, als het railvervoer in en tussen steden maar verbetert. Waarom zou Van Boxtel lobbyen voor nieuwe verbindingen van collega-directeuren Bierman (HTM), Van Huffelen (GVB) en Unck (RET)? Dat is geen altruïsme, maar opportunisme. Het bedrijf wil deze boot niet missen.

NS heeft geen idee wat light rail inhoudt. Iets dat geen Intercity is en wel metroachtige frequenties biedt? We pakken de definitie van kennisnet Railforum erbij: “Light rail is railgebonden openbaar vervoer dat gebruikt wordt op de schaal van de stedelijke regio en de stad. In tegenstelling tot trein en metro is light rail per definitie geschikt om tot op zekere hoogte te integreren in de openbare ruimte en desgewenst te mengen met regulier wegverkeer.”

Voor de duidelijkheid: een Sprinter op het hoofdrailnet is dus géén light rail. En een metro op een vrije baan evenmin. Light rail heeft juist kameleonachtige eigenschappen. Zoals RandstadRail dat vanuit Zoetermeer penetreert in Den Haag. Een beetje lightrailvoertuig heeft richtingaanwijzers om zich te kunnen mengen met wegverkeer. Ooit een Sprinter rechtsaf zien slaan op een spoor in het asfalt tussen auto’s en fietsers?

Light lijkt een hype. Iedereen kakelt elkaar na en belooft gouden bergen. Als NS light rail serieus neemt, zou het bedrijf een aparte divisie oprichten met eigen kennis, personeel en voertuigen. Zoals spoorwegmaatschappij SNCF in Frankrijk oude spoorlijntjes nieuw leven inblaast met een eenvoudige baan, flexibel materieel en lichte exploitatie.

Als vervoerders light rail serieus nemen, dan zouden ze pleiten voor behap- en betaalbare bovengrondse projecten. Als overheden light rail serieus nemen, dan streven ze naar overzichtelijke concessies voor aparte lijnen of beperkte netwerken. En als de ov-sector light rail serieus neemt, dan zouden er voor het kabinet drie tot vijf kant-en-klare projecten liggen. Bij light rail passen geen hoofdspoor, mammoetconcessie, metro’s, miljarden, ProRail, Sprinters en tunnels: dat is allemaal te kort door de boog. Het is nu een topzware lobby met een vederlicht verhaal.