Met maatwerk naar 40% reizigerscapaciteit

Het NOVB-overleg stuurde op 1 mei een brandbrief aan het kabinet, met daarin een aantal randvoorwaardelijke adviezen om het ov weer te kunnen opschalen. Deze adviezen zijn grotendeels overgenomen.

Peters: “We horen terug dat onze brief een belangrijke rol heeft gespeeld. De huidige samenwerking tussen de ov-bedrijven, de decentrale overheden, het ministerie en staatssecretaris Van Veldhoven kunnen we best uniek noemen. ” Misschien wel het mooiste compliment ontving de staatssecretaris van Anne Hettinga, directeur van Arriva en lid van het NOVB. Die omschreef het als volgt: “U kent me als een stugge Fries en het moet dus van ver komen, maar ik wil u oprecht bedanken en complimenteren.”

Maatwerkdienstregelingen

Het is de bedoeling dat alle vervoerders tussen 11 mei en 1 juni werken aan het opplussen van de dienstregelingen, waardoor per 1 juni een reizigerscapaciteit van gemiddeld 40 procent in het ov kan worden behaald. “Het zijn maatwerkdienstregelingen, die per regio en bedrijf nog worden gemaakt, zodat we in ieder geval tot 1 september met maximale inzet van beschikbaar personeel en materieel zo goed mogelijk 40 procent reizigerscapaciteit kunnen realiseren”, stelt Peters.

De maatwerkdienstregelingen gelden in principe van 1 juni tot 1 september. “Als je nu terug zou gaan naar de reguliere dienstregeling, rijd je – bijvoorbeeld op de Uithoflijn – voornamelijk met leeg materieel, omdat de universiteit dicht is. Dat heeft weinig zin. Per dienstregeling moet echt naar de lokale of regionale situatie gekeken worden.” Wat er na 1 september gebeurt, is nu nog onbekend.

Drie maatregelen

Om dit te kunnen laten werken worden onder andere een drietal maatregelen uitgewerkt. Ten eerste worden per 11 mei de bevoegdheden van boa’s in het ov uitgebreid, waardoor ze ook kunnen handhaven op coronamaatregelen. “De-escalatie is ons uitgangspunt, boetes een laatste redmiddel. De vervoerders gaan niet meer boa’s inzetten, het wordt geen politiestaat, maar toezicht en handhaving gaan wel weer naar het normale niveau, zoals het vóór corona ook was. We hebben gemerkt dat dat toch nodig is om bijvoorbeeld zwartrijden tegen te gaan.”

De tweede maatregel is om mondkapjes per 1 juni verplicht te stellen voor reizigers in het ov. “Daar moeten boa’s ook op kunnen gaan handhaven, maar daarover is de overheid nu nog in gesprek met de sector. Door die mondkapjes in het ov te gebruiken, is die 1.5 meter namelijk niet nodig in de voertuigen en kunnen we meer mensen vervoeren.”

Ten derde gaat het kabinet met diverse sectoren afspraken maken over spreiding. “Tussen ministerie, scholen en werkgevers worden daarover nog afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld dat op een MBO een bepaald vak alleen tussen 11 en 15 uur wordt aangeboden. Of dat kantoorwerk zo veel mogelijk thuis wordt gedaan. Alleen zo kunnen we maximaal spreiden.”

Volgens Peters zijn de maatregelen alleen voldoende, als mensen het ov puur voor noodzakelijke reizen blijven gebruiken. “Ons advies blijft dan ook om geen pretreisjes te maken.”

Beschikbaarheidsvergoeding

Twee weken geleden vertelde Peters dat de stad- en streekvervoerders in 2020 een financieel tekort oplopen rond de 700 miljoen euro en NS een tekort van 1 miljard euro.

Het kabinet gaat nu speciaal voor het ov een ‘beschikbaarheidsvergoeding’ op poten zetten. Peters legt uit: “Het kabinet heeft ons de afgelopen weken gevraagd om als vitale sector te blijven rijden en vraagt aan ons nu of we weer maximaal willen gaan rijden, maar tegelijkertijd ook van reizigers het ov te vermijden. Ze vraagt dus eigenlijk onze beschikbaarheid en koopt een dienst bij ons in. Dan is het ook terecht dat ze daarvoor betaalt.”

Hoe die verrekening precies zal verlopen, moet nog in detail worden uitgewerkt. “Alle reële kosten van de bedrijven gaat het kabinet vergoeden en alle inkomsten worden daar afgehaald. Dus inkomsten uit subsidies, reizigersinkomsten, NOW-regeling, et cetera. Over het exacte bedrag dat vergoed wordt en de details zijn we nog in gesprek. Dat moet voor 1 juni geregeld zijn.”