No data no glory

Afreizen naar hét autoland om te leren over ov? Dat lijkt vreemd. Toch deden we het, want het 93^ste jaarlijkse congres van de Transportation Research Board (TRB) in Washington DC is het grootste wetenschappelijke congres ter wereld op het gebied van mobiliteit. Bovendien hebben enkele van 's werelds beste ov-onderzoeksgroepen hun basis in de VS.

Van de VS tot aan China komen bakken data los over de prestaties van het ov en het gedrag van reizigers. Door deze (anonieme) data slim te combineren en te analyseren is uiteindelijk het beste netwerk en de beste dienstregeling te ontwerpen. Vraagstukken die minder relevant leken toen geld geen rol speelde, kunnen nu worden aangepakt. Wat is de beste plek voor een busbaan? Voegen we haltes samen? Moeten we lijnen strekken? We zagen hoe big data samen met slimme rekenmodellen flinke potentiële reistijdwinst en miljoenen aan potentiële kostenbesparingen kunnen opleveren. Geld dat we anders bij elkaar moeten sprokkelen door lijnen weg te bezuinigen of frequenties te verlagen.

Drukte
Het mooie aan big data is dat het feitelijkheid toevoegt aan (politiek) gevoelige dossiers. Grote stappen zijn gemaakt in het verkrijgen van inzicht in kosten, baten en projectrendementen. Onderzoekers lieten zien dat verbeterde betrouwbaarheid en afname van drukte op lijnen eigenlijk niet genegeerd kunnen worden in een MKBA. Ook in Nederland deden we daar tot voor kort amper iets mee. San Francisco presenteerde 30 miljoen dollar aan jaarlijkse, potentiële baten door betrouwbaarder ov. Parijs voorspelde jaarlijks 23 miljoen euro aan baten doordat de verlenging van een metrolijn de drukte op een andere lijn terugbrengt.

Reisinformatie
Veel aandacht was er ook voor het effect van reisinformatie op reisgedrag en vervoerwaarde. Het levert tot 10 procent extra passagiers op, waarbij de effecten op snelle lijnen het grootste zijn. Verschillende studies lieten zien dat de beleefde reistijd sterk afneemt door adequate reisinformatie. Nieuwe modellen zijn beschikbaar gekomen om te voorspellen hoe mensen reizen door een multimodaal netwerk. Actuele reisinformatie heeft ons keuzegedrag immers sterk veranderd de afgelopen jaren.

Yosemite National Park
Een relatief nieuw thema is crowd management: het analyseren en beheersen van voetgangers bij evenementen en op ov-knooppunten. Dit vakgebied ontwikkelt zich in hoog tempo en kreeg op de TRB zelfs een eigen subcommittee. Nieuwe inzichten komen soms uit onverwachte hoek.  Voor Yosemite National Park in de VS is het een grote uitdaging om te voorkomen dat mensen tijdens het beklimmen van de Half Dome– een berg van 600 meter hoogte in de vorm van een halve bol – van de berg af vallen. Als het erg druk is bij de beklimming gaan mensen van het beveiligde pad af en lopen op goed geluk naar boven. Het gesteente is zo glad dat er regelmatig toeristen naar beneden vallen. Pleister op de wonde is dat ze dan hebben bijgedragen aan inzichten waar andere mierenhopen, zoals Amsterdam Centraal of Schiphol, van kunnen profiteren.

Meer informatie over het congres: www.trb.org/AnnualMeeting2014/AnnualMeeting2014.aspx

Niels van Oort is assistant professor OV bij de TU Delft en adviseur bij Goudappel Coffeng.
Jeroen van den Heuvel werkt als onderzoeker bij NS Stations en is als promovendus aan de TU Delft verbonden.