De uitdagingen van busmonteur

Dit artikel komt uit OV-Magazine 4/2023: Vakkennis. Neem ook een abonnement en lees alle artikelen ook online in onze digitale bibliotheek!

---

De carrière van Dubois begon toen Van Rijn nog een peuter was. “Ik begon ooit bij Trucks, maar stapte al snel over naar Bus. Als busfabrikant faciliteer je mensen om naar hun bestemming te komen. En wij verkopen de bussen zelf. Dat rechtstreekse contact met de eindgebruikers sprak me wel aan.”

Van Rijn werkt sinds 2007 voor Volvo. Eerst als monteur trucks, later monteur bussen en inmiddels als technisch enigineer. Hij zag dus ‘alle soorten motoren’ voorbijkomen. “Veel truckmonteurs willen niet aan bussen werken, maar ik vond het juist heel leuk. Bij trucks zijn de componenten veel compacter ingebouwd. Bij bussen zijn ze uitgesmeerd over 12 meter. Dat geeft meer flexibiliteit om te sleutelen.”

Via Volvo kon Van Rijn de opleiding Automotive Engineering volgen en zodoende doorgroeien. Als technical support engineer verricht hij vooral adviserend werk voor klanten (vervoerders). “Doordat ik zelf heb gesleuteld, versterkt dat de band met monteurs in de garage. Ik begrijp waarover zij praten.”

Tekort aan monteurs

Desondanks merken ze bij Volvo Bus ook dat de vergrijzing is toegeslagen, sluit Dubois af. Als mensen met pensioen gaan, loopt ineens veel kennis weg. “Een paar jaar geleden gingen twee monteurs met pensioen: dan verlies je veel kennis en ervaring. Je kunt 40 jaar ervaring niet in 3 maanden overdragen – hooguit de belangrijkste processen.”

En dus is het belangrijk jong talent te blijven werven. Hij hoopt dat de rol die de mobiliteitssector in de verduurzaming speelt daarbij helpt. “Alle busfabrikanten en -importeurs hebben moeite om voldoende technische kennis te vinden. Jongeren zijn geïnteresseerd in duurzaamheid. Daarom hoop ik dat het helpt dat wij vooroplopen in de e-mobility.”

Nieuwe vaardigheden

Een groot voordeel van nieuwe monteurs, aldus Dubois, is dat nieuwe mensen met verfrissende en creatieve ideeën binnenkomen. “Jongeren zijn sneller digitaal vaardig. In ons trainingcenter werken ze nu met VR-brillen en doen reparaties via virtual reality. Dat scheelt enorm, want er is geen fysiek voertuig nodig. Met een klik op de knop werk je eraan.” Van Rijn verwacht dat dat veel mogelijkheden biedt. “Dan kunnen monteurs straks op afstand moeilijke reparaties uitvoeren. Dat scheelt enorm.”

Die digitalisering geeft ruimte aan meer creatieve mogelijkheden, aldus Dubois. “In een nieuwe garage van een klant raakte de bus bij het uitrijden steeds het wegdek. Toen vroeg de klant of wij het geofencing-systeem niet konden koppelen aan het busliftsysteem. Dat hebben we toen gedaan. Dingen die vroeger mechanisch niet konden, kunnen nu wel door software te updaten. Al die data biedt legio aan mogelijkheden.”

Leven van monteurs wordt makkelijker

Monteurs kunnen nu bijvoorbeeld eenvoudig via de laptop een data-analyse uitvoeren, terwijl dat vroeger een dag sleutelen was. Van Rijn: “We kunnen onderhoud en service beter plannen en voorkomen dat onderdelen kapot gaan.” Dubois: “Vroeger sleutelde monteurs meer op ervaring en gevoel, nu is het veel meer stapsgewijs processen doorlopen. Het is ook veel makkelijker om online trainingen te volgen, als je wilt bijspijkeren.”

Van Rijn erkent dat digitalisering het leven van monteurs makkelijker maakt. Hij kan het weten. “Als je nog niet bekend bent met een product, laat het systeem zien waar de componenten zitten en helpt het je de juiste stappen te doorlopen. Sinds de elektrificatie van bussen kwam er steeds meer data beschikbaar.”

Maar de elektrificatie zorgde er ook voor dat je nu gecertificeerd moet zijn om te sleutelen, weet Dubois. “In de dieseltijd was sleutelen aan moertjes niet levensgevaarlijk, maar nu staat op sommige moertjes op 600 Volt laagspanning. Daar wil je niet zomaar in de buurt komen.” Vandaar ook dat monteurs alleen mogen sleutelen als ze gecertificeerd zijn. Ook moet iedereen binnen Volvo Bus strenge veiligheidsvoorschriften volgen.

Verandering houdt het leuk

De veranderingen in het vakgebied houden het leuk, denkt Dubois. “Oudere monteurs die met diesel hebben gewerkt, waren aan het begin soms nog wat behoudend. Maar velen zijn nu wel enthousiast. Eén collega monteur van de garage in Rijnsburg is aan het programmeren en stelt zelf parameters in. Hij vindt het geweldig dat hij nog maar één schone overall per week nodig heeft. Het is belangrijk open te staan voor verandering.”

Dat geeft hij ook als tip mee aan jonge collega’s: “E-mobiliteit was tien jaar geleden nieuw, nu komt AI op en wie weet wat er over tien jaar gebeurd. Nieuwe technologieën blijven altijd komen, dus blijf daar voor openstaan, anders red je het niet. Toen ik 23 was moesten we met Microsoft gaan werken en daarin moet je toch meegaan.”

Van Rijn vindt op zijn beurt dat ervaren collega’s als Dubois wel wat zichtbaarder mogen zijn: “Als manager in drie landen snap ik dat je een volle agenda hebt, maar als je minder op kantoor bent en meer op locaties toont dat wel wat meer betrokkenheid.”