Is de hype van MaaS voorbij?

De landelijke MaaS-pilots lopen ten einde en lijken, mede door corona, niet te hebben bereikt waarop de sector hoopte. Maar betekent dat dat de hype voorbij is? Jaap Sytsma, deze maand zes jaar in dienst bij MuConsult, denkt van niet.

Toen ik zes jaar geleden bij MuConsult begon, raakte ik al snel betrokken bij Mobility as a Service. Destijds keken we allemaal met veel belangstelling naar de ontwikkeling van MaaS in Scandinavië. In 2017 nam IenW het voortouw bij het opzetten van regionale MaaS-pilots. Door corona begonnen veel pilots later dan gepland, maar eind van het jaar zijn de pilots voorbij.

Regelmatig hoor ik mensen zeggen dat de hype van MaaS voorbij is en dat het de beloften van bereikbare, leefbare, inclusieve steden en regio’s nooit gaat waarmaken. Het is commercieel en juridisch te complex, reizigers zitten er niet op te wachten en overheden moeten stoppen met de financiering van dergelijke projecten met een groot ICT-gehalte. De MaaS-pilots lijken niet te hebben bereikt wat we hoopten en ook de Finse pionier MaaS Global verkeert in zwaar weer. Is het dan voorbij met MaaS na dit jaar?

Meer kennis

Ik denk het niet. Weliswaar worden de evaluaties van de Nederlandse MaaS-pilots nu uitgevoerd en zijn de officiële lessen nog niet bekend, maar ik durf wel te stellen dat we zónder die pilots veel minder hadden geweten dan nu het geval is. Ja, we waren ontzettend ambitieus, MaaS was teveel een doel en te weinig een middel, en techniek, privacy en governance hebben we onderschat, en zo kan ik nog wel meer noemen.

Mijn verwachting is dat uit de evaluaties gaat komen dat we de laatste zes jaar heel veel hebben geleerd, wat ons de komende jaren gaat helpen om het reisgedrag van uiteenlopende doelgroepen daadwerkelijk te verduurzamen. We weten steeds meer, maar nog altijd te weinig over de reiziger. 

Leren over de wensen van reizigers

Wat we wel weten is dat de reiziger vooral ontzorgd wil worden. Een reisapp moet logisch, betrouwbaar, betaalbaar en eenvoudig zijn en aansluiten bij de intrinsieke motivaties. Dat lukt alleen als je iets beters biedt dan dat de reiziger al heeft en ongewenst gedrag minder aantrekkelijk wordt gemaakt. En dan maakt het echt niet uit of dat bijvoorbeeld Google Maps, de NS-app, een app van de werkgever of een MaaS-app doet.

En hoe erg is het dat de gemiddelde Nederlander bij MaaS overigens nog steeds denkt aan die rivier en niet aan het concept waarmee je eenvoudig al je reizen kan plannen, boeken en betalen? Gaat het er niet veel meer om dat we de reiziger weten te motiveren om keuzes te maken die leiden tot een minder grote afhankelijkheid van de eigen, fossiel aangedreven auto?

Ik denk dat we nog veel meer over de wensen van de reiziger moeten leren, voordat we écht grote stappen in die mobiliteitstransitie. Welke reizigersdoelgroepen kunnen we onderscheiden? Wat zijn hun motivaties? Hoe, wanneer en waarheen reizen zij? Welk MaaS-dienst en welk vervoeraanbod past daarbij? Waar zitten de weerstanden van reizigers? Wat zouden partijen als ministeries, provincies, gemeenten, werkgevers, (MaaS-)dienstverleners en vervoeraanbieders kunnen en moeten doen om die mobiliteitstransitie een slinger te geven?

Daarover hopelijk snel meer.