Moet er een Inspectie Busvervoer komen?

De oud-docent bestuursrecht en civiel recht aan Hogeschool Windesheim kent genoeg voorbeelden uit de praktijk waarbij reizigers te maken kregen met onveilige situaties. “Bij vervoerders gaat stiptheid vaak boven veiligheid”, zegt hij. “Dat kan er in resulteren dat de chauffeur al vertrekt voordat de, soms bejaarde, reiziger op zit en gelanceerd wordt, of dat een voertuig dagenlang rondrijdt met een kapotte airco, terwijl het hartje zomer is.”

Natuurlijk, het zijn incidenten, maar waar kan de reiziger zich rechtstreeks melden met een klacht in acute situaties?  “Zonder goed toezicht en handhaving is er voor vervoerders geen prikkel om het beleid te verbeteren. De Nederlandse klachtenprocedure is slecht geregeld.”

Hoe werkt de Nederlandse klachtenprocedure?

Sinds de invoering van de Wet Personenvervoer 2000 worden in het Besluit Personenvervoer enkele veiligheidsvoorschriften voorgeschreven aan busmaatschappijen. Indien reizigers klachten hebben, kunnen zij zich binnen drie maanden melden bij de busonderneming, die binnen één maand moet reageren. Als dat geen soelaas biedt, kan de reiziger zich melden bij de geschillencommissie en zich vervolgens in hoger beroep wenden tot de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT).

Een woordvoerder van de ILT  laat weten dat deze inspectie bevoegd is om te handhaven op rij- en rusttijden van buschauffeurs, te controleren op de juiste papieren, en te controleren en handhaven op de juiste vergunningen en op enkele voertuigeisen. Dit is vastgelegd in EU-verordening 561/2006.

Hoogwaardige bescherming

Volgens de meester in de rechten schrijft EU-verordening 181/2011 voor dat reizigers in ‘geregeld busvervoer’ hoogwaardige bescherming moeten genieten, vergelijkbaar met andere vervoerswijzen. Deze EU-regels gaan over:

• een klachtenprocedure,
• het instellen van een Inspectie om regels te handhaven en boetes uit te delen,
• het opnemen van stevige sancties (boetes) bij overtreding door de busmaatschappij,
• de plicht van de busmaatschappij om reizigers te informeren over hun rechten,
• het voorzien in toegankelijkheid van de bus voor rolstoelpassagiers.

Smeur ziet dat pas enkele lidstaten deze regels in hun wetgeving hebben opgenomen, maar dat Nederland daar niet toe behoort. Sancties zal men vergeefs in de wet zoeken. “De wetgever heeft alles wat met busvervoer te maken heeft in de Wet Personenvervoer overgelaten aan de provincies. Die moesten zelf maar regels bedenken en zorg dragen voor toezicht, maar die kunnen dat moeilijk aan. Dit is echt een kabinetstaak.”

Aparte Inspectie kan beter handhaven

Smeur vraagt zich af waarom het toezicht op busvervoer bij het ILT is neergelegd. “Die instantie is niet gespecialiseerd in personenvervoer, maar in zware transporten en de veiligheid rond Schiphol, en kan in acute situaties nooit snel ter plaatse zijn. Zo´n procedure kan maandenlang duren. Wat moet een dagelijkse reiziger daarmee?” Daarom pleit hij voor een aparte, nationale Inspectie Busvervoer, vergelijkbaar met de arbeidsinspectie. Die instantie moet daarvoor de in de wet op te nemen voorwaarden met daaraan verbonden sancties toepassen en daarop handhaven.

De ILT-woordvoerder herkent zich niet in het geschetste beeld. “Een melding kan 24/7 worden gedaan bij ons Klantcontactcentrum. Na een risicoanalyse oordelen we of acties is vereist. In acute situaties overdag kan de ILT handhavend optreden. Door een bedrijfsinspectie kunnen we een melding verder onderzoeken of een melding doen bij de vervoerder, waarbij de vervoerder een waarschuwing in combinatie met informatie of voorlichting krijgt.”

Ook stelt de ILT dat in het Besluit Personenvervoer én EU-verordening 561/2006 de rij- en rusttijden van chauffeurs zijn gewaarborgd en er daarnaast strafrechtelijke en bestuurlijke sancties zijn opgenomen. Ook werkt de ILT sinds 1 april 2021 met een puntensysteem, waarbij de vervoerder die een aantal strafpunten heeft verzameld, zijn vergunning kan kwijtraken en voor twee jaar kan worden uitgesloten van beroepsvervoer.

Heeft u klachten?

OV-Magazine is benieuwd naar uw mening. Vindt u ook dat het tijd is voor een landelijke Inspectie Busvervoer? Of is het huidige systeem wel prima geregeld? Meld u dan, zo mogelijk met door u beleefde incidenten met een lijnbus, en stuur een mail naar redactie@ovmagazine.nl.