Van Openbaar Vervoer naar Publieke Mobiliteit?

vrijdag 20 augustus 2021

Tijdens het bestuurlijk forum van de Dag van het OV 2021 op 22 maart brak Fleur Gräper, gedeputeerde in Groningen en voorzitter van IPO-Mobiliteit en OV-bureau Groningen Drenthe, een lans voor ‘Publieke Mobiliteit’. Is de tijd eindelijk rijp voor deze gedachte? 

Gräper schetste een, vanuit de overheid ontworpen en geregisseerd, collectief vervoersysteem. Dit systeem is gebaseerd op alle collectieve vervoersmodaliteiten samen: ov, (deel)taxi, deelfiets, deelauto, deelscooter, et cetera. Knooppunten of hubs zijn hierin fysieke schakelpunten. Apps die reizigers ontzorgen en keuzeruimte geven, zijn de smeerolie van het systeem. Op elk moment is er zo voor iedereen een passend vervoersaanbod; gemakkelijk en aantrekkelijk.  

De oproep was om te kijken of we het huidige stelsel van Openbaar Vervoer kunnen uitbouwen naar een stelsel van Publieke Mobiliteit. Met als achterliggende gedachten: fijner voor reizigers en efficiënter vanuit overheidsperspectief. Zo’n systeem zou in samenhang een duurzaam en volwaardig alternatief kunnen zijn voor onze, nog altijd vooral autogebonden, samenleving.  

De oproep van Fleur Gräper triggerde mij. De vraag die mij hier vooral bezighoudt is of de tijd nu rijp is voor deze Publieke Mobiliteitsgedachte. En dat zou zomaar eens kunnen. Alle benodigde basisingrediënten zijn inmiddels beschikbaar of binnen handbereik:

  • we hebben goed georganiseerd ov, en werkende systemen van deeltaxi, deelfiets, deelscooter, deelauto;

  • we werken hard aan een nationaal dekkend geheel van knooppunten/hubs, die aantrekkelijk zijn voor reizigers en goed zijn ingepast in de omgeving;

  • en qua digitalisering zijn we ver genoeg. We hebben bijvoorbeeld goed werkende apps die reizigers kunnen begeleiden bij planning, reisbegeleiding en betalen. (MaaS-gedachtengoed). 

De opgave is dus vooral om deze ingrediënten in een samenhangend publiekstelsel bijeen te brengen. Voor mij staat buiten kijf dat heel veel reizigers (ook huidige automobilisten) een goed georganiseerd systeem van Publieke Mobiliteit aantrekkelijk zouden vinden. We houden al lang niet meer zo van de auto als 25 jaar geleden, maar ja: zo lang er geen werkelijk goede alternatieven zijn...  

In dit verband wijst Geert Kloppenburg er overigens terecht op dat een systeem van Publieke Mobiliteit dan wel maximaal aan moet sluiten op onze flexibele collectieve vervoersvraag. Die vraagt om een meer flexibele inzet van beschikbare voertuigen, en een doordacht verkeersmanagement, op onze gehele infrastructuur (wegen en spoor).  

Gegeven deze veelomvattendheid, acht ik het overigens onmogelijk dat ‘de markt’ een dergelijk systeem op eigen kracht tot stand kan brengen: te veel deelbelangen en barrières. De kernvraag is daarom of de overheid regie wil nemen om vanuit het ov-stelsel naar een stelsel van Publieke Mobiliteit te gaan.  

Met Fleur Gräper ben ik van mening dat dit echt een wenkend perspectief is. En dat de tijd dus inderdaad rijp is voor een serieuze brede verkenning (maatschappelijke meerwaarden, uitgangspunten vormgeving, haalbaarheid, (transitie)kosten, et cetera). Daarin kan dan ook een ‘zelfrijdend’-perspectief meegenomen worden. Nog zo’n bijna (?) rijpe vrucht van de ‘digitaliseringsboom’! 

Deze column is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 2/2021. Wilt u OV-Magazine voortaan in print of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.

In het verlengde van bovenstaande speel ik al een tijdje met de gedachte hoe we deelmobiliteit echt een impuls kunnen geven. Er komen wel steeds meer deelauto's, maar hun aandeel in het totale mobiliteitssysteem is nog vrij beperkt.
Zelf werk ik op 40 minuten rijden (en iets meer dan 40 kms) van mijn werk. Met OV duurt een enkele reis 2 uur, dus dat is niet echt een goed alternatief. Sinds COVID-19 krijg ik geen vaste autovergoeding meer van mijn werkgever, maar alleen nog maar kilometervergoeding. Dit stimuleert dus om straks toch maar zoveel mogelijk naar het werk te gaan en wel met de auto. In mijn dorp worden binnenkort 3 deelauto's geplaatst. Dat leek mij een goed passend alternatief. Helaas is zelfs bij 1 dag per week naar kantoor reizen een deelauto niet (of nauwelijks) goedkoper dan mijn eigen kleine autootje. Nog even los van de vraag of mijn dorpsgenoten blij zijn als ik straks 1 tot 2 dagen per week een deelauto meeneem om deze de hele dag bij mijn werk te parkeren.
Dit moet slimmer kunnen. Als nou eens alle grote (overheids)werkgevers gezamenlijk regelen dat hun werknemers tegen aantrekkelijke tarieven gebruik kunnen maken van deelauto's? Op deze manier ontstaat massa aan deelauto's, waardoor het voor veel meer mensen een aantrekkelijk alternatief kan zijn. Het aantal nieuwverkochte auto's kan sterk dalen (economisch gezien misschien minder prettig) en daarmee het ruimtebeslag door geparkeerde auto's.
Om de beginnen zou wellicht zelfs het bestaande wagenpark van werknemers ingezet kunnen worden. Wellicht kan via Snappcar o.i.d. een collectief contract worden aangegaan. Geleidelijk aan kunnen deze auto's worden uitgefaseerd en (deels) vervangen door elektrische auto's.
Hier zitten ongetwijfeld nog de nodige haken en ogen aan, maar is het niet de moeite waard om verder uit te werken?

Lijkt me een mooi plan, maar ook wel uitdagend om de publieke mobiliteit voor zowel de markt als voor de reizigers aantrekkelijk te maken.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Wegen ‘versporen’ voor Publieke Mobiliteit?

1 mei om 13:11 uur

Je kunt een auto, boot of vliegtuig kopen en daarmee zelf rijden, varen of vliegen. Maar een trein kopen en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Arriva geeft boost aan flexibele Vlinder

23 okt 2023

De flexibele halte tot halte-dienst van Arriva, de Vlinder, is in een nieuw jasje gestoken. Het kent…

Lees verder »

Werken aan publieke mobiliteit

24 jul 2023

In de huidige mobiliteitswereld is de term openbaar vervoer toe aan een upgrade, schrijft Mobycon-adviseur…

Lees verder »

Kansen en kennisvragen rond automatisering ov-diensten

30 jun 2023

Het is allang niet meer de vraag óf geautomatiseerd rijden mogelijk is, maar hooguit wanneer het gemeengoed…

Lees verder »
person_outlineBlog

Bus rapid transit broodnodig

9 jun 2023

Naast ons kantoor in Hilversum ligt een gloednieuwe busbaan. Inwoners van ’t Gooi reizen via deze baan snel…

Lees verder »
person_outlineBlog

Kabelbaanvervoer: hoe serieus moeten we dat nemen?

2 jun 2023

Een kabelbaan is een exoot in ov-land, vaak als proefballon gebruikt en iets waar snel lacherig over gedaan…

Lees verder »

In vier stappen meer grip op mobiliteitsarmoede

9 feb 2023

Hoewel de aandacht voor mobiliteitsarmoede groeit, experimenteren overheden nog hoe ze ermee moeten omgaan.…

Lees verder »
person_outlineBlog

Is de hype van MaaS voorbij?

7 nov 2022

De landelijke MaaS-pilots lopen ten einde en lijken, mede door corona, niet te hebben bereikt waarop de sector…

Lees verder »