De Chinese deelfiets komt eraan

De Britse universiteitsstad Cambridge moet deze maand de eerste Europese stad zijn die met de Chinese deelfiets moet kennismaken. Ofo – de naam is puur gekozen omdat de letters lijken op de vorm van een fiets – zet dan vijfhonderd fietsen neer. De fietsen zullen te gebruiken zijn voor 50 pence (nog geen 60 eurocent) per keer. Het slot opent automatisch met een app, die je ook laat zien waar de dichtstbijzijnde fiets is.

Anders dan de OV-fiets of de Keobike zijn er geen stallingen waar de fiets verplicht terug moet komen. Gebruikers kunnen de fiets neerzetten waar ze willen. In essentie lijkt het op het aloude witte-fietsenplan zoals dat in de jaren 60 werd bedacht in Amsterdam. Nu zitten er alleen geen provo's achter, maar Chinese miljardairs. Zo heeft Ofo net 450 miljoen dollar opgehaald, onder meer bij het Chinese Didi Chuxing; het bedrijf dat Uber wegconcurreerde uit China. De waarde van het bedrijf wordt nu geschat op 1 miljard dollar en is daarmee de eerste unicorn onder de deelfietsen. 20 miljoen mensen maken in China al gebruik van de gele fietsen van Ofo, waar een ritje slechts 1 yuan (nog geen 15 eurocent) kost.

Ook concurrent Mobike timmert aan de weg en haalde ook 215 miljoen dollar op. Nu de deelfietsen van Ofo, Mobike en Bluegogo in China gemeengoed worden, verleggen de bedrijven hun aandacht naar andere groeimarkten, zoals Amerika en Europa. Hoewel van Mobike nog geen concrete plannen bekend zijn, begint Ofo nu dus in Oxford. Maar uiteindelijk willen de bedrijven meer.

Het klinkt als een win-winsituatie, maar nadelen zijn er ook. Zo krabben stadsbestuurders in Oxford zich al op hun hoofd waar ze opeens vijfhonderd extra fietsen moeten laten. De fietsen worden niet beheerd en kunnen overal worden achtergelaten. Als een fiets defect is, wat gebeurt er dan? Hoe lang blijft die staan?

Ook Herbert Tiemens, fietsbeleidsadviseur bij de provincie Utrecht, maakt zich zorgen over de ontwikkeling. "Als er straks opeens honderden extra fietsen lukraak worden neergezet, waar niemand zich echt verantwoordelijk voor voelt, is dat best een uitdaging voor de ruimtelijke kwaliteit. Het op zich sympathieke concept van de deelfiets kan zich zo wel in zijn eigen voet schieten als mensen zich gaan ergeren aan al die rondslingerende fietsen", aldus Tiemens.

Dat die angst niet helemaal ongegrond is, blijkt wel in China. Daar dumpen de bedrijven soms letterlijk een hoop fietsen op een plein. Gebruikers moeten maar een fiets van de stapel plukken. Ook slopen sommige huurders moedwillig de fietsen als ze klaar zijn of smijten ze de tweewieler op een onbereikbare plek. Ofo heeft er al op gereageerd en zegt dat ze met een boetesysteem willen gaan werken voor misbruik. In China klinkt de roep om regulering en handhaving van de slimme deelfiets echter ook steeds luider.