Dataverrijking maakt reisadvies betrouwbaarder

In opdracht van het platform Beheer Informatie Standaarden OV Nederland (Bison) werkt Irias Informatiemanagement sinds 2022 aan het verrijken van stationstopologieën met gegevens over toegankelijkheid. Zo geven reisapps een betrouwbaar reisadvies aan reizigers met een mobiliteitsbeperking.

Sinds 2012 worden alle informatiestromen als open data aangeboden via de NDOV-loketten, zodat reisplanners die kunnen gebruiken. Het onafhankelijke platform Bison werd in 2008 opgericht vanuit de behoefte om informatiestromen voor reizigers te standaardiseren, vertelt Joost Boor van Bison. Bison stelde een standaard voor het Centraal Halte Bestand op (CHB). Daarin bleek toegankelijkheidsdata van stations te ontbreken.

Irias Informatiemanagement verrijkt sinds enkele jaren het CHB, door de toegankelijkheid van ov-haltes in beeld te krijgen. Omdat in 2022 op Europees niveau de datastandaard voor toegankelijkheid European Passenger Information Accessiblity Profile (Epiap) werd afgesproken, vroeg Bison aan Irias de data de stationstopologieën aan te vullen.

De stationstopologieën zijn belangrijk om mensen (met een fysieke beperking) te helpen navigeren op stations, vertelt Irias’ mede-eigenaar Harold van Heerde. “Toegankelijke haltes en materieel betekenen niet dat reizigers zelfstandig hun weg van het perron naar de bushalte kunnen vinden. Het is belangrijk dat toegankelijkheid in reisinformatie voor de reis inzichtelijk is.”

Boor: “Als rolstoeler wil je weten waar de lift is en of die werkt. Slechtzienden willen weten welke kant de roltrap opgaat.” Bison vroeg een aantal minimumkenmerken op te nemen: routes met geleidelijnen, toegankelijke ov-poortjes, hellingsbanen, roltrappen en liften, en overwegen. 

Data binnenhalen

Irias gebruikt bestaande data om stationsobjecten te kunnen valideren, vervolgt mede-eigenaar Jeroen Nijhuis. “We maakten inzichtelijk welke data al beschikbaar zijn, waar die te vinden zijn en wat de kwaliteit is. Met de API’s van zowel NS Stations als ProRail konden we achterhalen waar bijvoorbeeld perrons, overwegen, tunnels, roltrappen, winkels en toiletten zich bevinden.”

Veel beschikbare data was nog niet ontwikkeld om de toegankelijkheid te kunnen bepalen, zegt Boor. “NS Stations en ProRail beheren assets, reisinformatie ontsluiten is niet hun primaire rol.” Doordat Irias fijnmaziger vastlegt waar objecten zich bevinden, wordt het voor reizigers makkelijker te bepalen welke impact dit heeft op de reis.

Tijdens het proces bleek beschikbare data van roltrappen minder bruikbaar te zijn. “Dat hebben we bij ProRail aangekaart”, zegt Nijhuis. “Toen ze zagen hoe ver wij al waren met ons proces, werden ze enthousiast en startte een project om data rond roltrappen en liften aan te vullen. Gaat een roltrap bijvoorbeeld vanuit de tunnel naar het perron, of andersom? Bevindt een voorziening zich op niveau -1, 0 of +1? Als je dat weet, weet je ook of er een lift moet zijn. Ook de data van de breedte van liften is voor elk station in Nederland eenduidig beschikbaar.”

Data rond in- en uitgangen was helemaal niet beschikbaar, gaat hij verder. “Door data van NS en ProRail te combineren met data van onder meer gemeenten en Open Street Map, leiden we af waar de in- en uitgangen zich bevinden. Als je ziet dat ergens een hellingbaan ligt, weet je ook dat er een toegang moet zijn. Door dat te valideren kunnen reisplanners dat ook in hun dienst opnemen.”

Grote grijze vlakken 

Stationsgebouwen zijn momenteel op Open Street Map vaak nog grote grijze vlakken, waarbinnen de exacte locatie van objecten niet is aangegeven. “Dan weet je niet waar een object zich bevindt. Voor iemand met een mobiliteitsbeperking is dat funest. Maar we zien bijvoorbeeld wel een roltrap, een tunnel en een perron. Dan kunnen wij de link leggen. Met slimme algoritmes kunnen we dat proces automatiseren en informatie voor alle stations in Nederland verrijken.” 

Van Heerde vult aan dat dat uiteindelijk moet leiden tot kaarten van ov-knopen, waar alle kenmerken zijn ingevuld. “Door al die data te visualiseren, wordt het controleerbaar en beheersbaar voor de buitenwereld. Een rolstoeler wil weten wanneer een lift buiten gebruik is. Als wij de data op een uniforme wijze aanbieden, is het uiteindelijk aan de reisplanners wat zij daarmee doen.”  

Geslaagd project  

Boor noemt het project nu al geslaagd: “Uiteindelijk moeten wij zorgen dat alle toegankelijkheidsdata beschikbaar komen in Epiap. Dat gaat lukken. We hebben Irias geen einddatum meegegeven, maar willen half juni (tijdens de Dag van het OV) wel een eerste versie presenteren.”  

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 2/2023. Wilt u OV-Magazine voortaan op papier of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.