'Tijd voor the next step: waterstof'
Het Portugese CaetanoBus betreedt de Nederlandse bussenmarkt onder de vlag van Toyota en met Louwman Group als Nederlandse agent. Caetano kiest, naast batterij-elektrisch, nadrukkelijk voor waterstof. “Wat ons betreft is het én én. De tijd is rijp voor waterstof”, vertelt Frank Versteege, manager Operations bij Louwman Group.
Dat de relatief kleine Portugese bussenbouwer in Nederland terechtkwam, verbaast Versteege niet. “Nederland loopt voorop in Europa, dus dachten ze: ‘If you can make it there, you can make it anywhere’.” Aanvankelijk kwam Caetano met een batterijbus onder eigen naam op de markt: de e.City.gold met een batterijpakket van maximaal 420 kW en een omloop van maximaal 300 km. “Dat is goed voor korte afstanden in het stadvervoer, maar voor zwaardere streeklijnen met langere omlopen werkt waterstof beter. Het is wat ons betreft én én.”
Omdat Caetano al decennia voertuigfabrikant is voor Toyota en Louwman al jaren Toyota-importeur, werd dat bedrijf de Nederlandse agent. En de drie bedrijven geloven heilig in waterstofproductie. “Toyota wil marktleider worden met brandstofceltechnologie”, stelt Versteege. Zo rijdt de personenauto Mirai al jaren op waterstof. “Door waterstofproductie op te schalen en uit te rollen over meerdere vervoerwijzen, wil het een totaalaanbod kunnen leveren.” Daarom produceert Caetano sinds 2019 een waterstofbus, die sinds juli 2021 van het Toyota-logo is voorzien. Een waterstoftouringcar, -streekbus en gelede 18-meterbus moeten in 2023 en 2024 op de markt komen.
Competitief aan batterijbussen
Om de kosten hoeven we het niet meer te laten, want waterstof kan binnenkort al zonder subsidies, stelt Versteege. “Eind 2022 brengen we een tweede generatie branstofcel op de markt: die kan in theorie vijftien jaar mee en 80.000 km per jaar afleggen”, rekent hij voor. “Het drukt de vaste voertuigkosten flink als we de brandstofcel in de concessieperiode niet hoeven te vervangen. En doordat de nieuwe generatie maximaal 500 km kan rijden, hoeft de bus minder te tanken.”
Volgens berekeningen van waterstofexpert Han van der Wal gaan ook de variabele kosten behoorlijk dalen: van 8 euro/kilo naar 5 euro/kilo. “Met tien waterstofbussen kom je natuurlijk niet op die prijs, dus opschaling is wel echt van belang. Dan ben je TCO-technisch competitief aan batterij-elektrische bussen”, weet Versteege. “Waterstof is net zo flexibel in de operatie als diesel. Je hoeft geen dure en complexe laadinfra aan te schaffen en hoeft niet te wachten op gridverzwaring van de netbeheerder. Maar dan moet je dus wel echt voor waterstof durven kiezen.”
Groene productie
Daarnaast gaat het om de rol van waterstof binnen de hele energietransitie, stelt hij. Hij hoort de bezwaren wel vaker: batterij-elektrisch is efficiënter dan waterstof, omdat de elektriciteit meteen de bus in kan. “Maar ’s nachts is er vaak te weinig groene stroom en overdag is er vaak een overschot dat niet valt op te slaan. Nu al worden windparken soms tijdelijk stilgelegd omdat er te weinig stroomafname is. Maar overtollige groene stroom valt op te slaan, door er groene waterstof van te maken.”
Het wordt nog interessanter door duurzame energie op grote schaal in bijvoorbeeld de Sahara op te wekken. “Een zonnepaneel levert daar drie tot vier keer meer stroom op dan in Nederland. Die zonne-energie kunnen we omzetten naar groene waterstof en via bestaande aardgaspijpleidingen of scheepvaart transporteren naar Europa, om het vervolgens hier weer om te zetten naar elektriciteit. Opslag en transport van waterstof is een factor tien goedkoper dan opslag en transport van elektronen.”
In Nederland vestigen
Wanneer de eerste Caetano-waterstofbussen in Nederland rijden is nu nog lastig te voorspellen, zegt Versteege. “Maar de nieuwe brandstofcel van Toyota komt eind 2022, de streekbus in 2023 en de gelede bus en de touringcar in 2024. Dat geeft ons nu de tijd om de Nederlandse markt te leren kennen.” Daarom wil Versteege dit jaar met een batterij-elektrische en een waterstof-elektrische demobus Nederland doorkruizen, om vervoerders en ov-autoriteiten met het concept bekend te maken.
Hij ziet wel potentie in Nederland voor nóg een bussenmerk. “In Nederland worden de komende jaren nog zo’n 4000 dieselbussen vervangen en concessies worden steeds groter. Vervoerders nemen een risico door afhankelijk te zijn van één leverancier, dus dan zijn meerdere fabrikanten nodig. Batterij en waterstof hebben beiden bestaansrecht, afhankelijk van de situatie en omstandigheden waarin ze worden ingezet. Wat wel duidelijk is dat de tijd nu rijp voor een next step. Dat is waterstof.”
Een korte versie van dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 3/2021. Wilt u OV-Magazine voortaan op papier of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.
Meer artikelen met dit thema
Elektrificatie busvervoer heeft invloed op toegankelijkheid
11 sep 2023In het Nederlandse ov is vrijwel elke bus een gelijkvloerse lagevloersbus. Dat verhoogt de toegankelijkheid…
Vanaf 2025 sneller en vaker per trein naar Brussel
15 aug 2023Het aantal intercity’s tussen Nederland en Brussel verdubbelt vanaf 2025, als de nieuwe hoofdrailnetconcessie…
Minder bushaltes alléén niet gelijk aan minder bereikbaarheid
14 aug 2023Dat steeds meer bushaltes verdwijnen is een feit. Maar dat betekent niet per se dat de bereikbaarheid…
HTM bestelt 95 e-bussen bij Daimler
10 jul 2023De Haagse stadsvervoerder HTM gaat medio 2024 rijden met 95 nieuwe eCitaro-stadsbussen van Daimler. Het gaat om…
Qbuzz gekozen voor busvervoer Zuid-Holland Noord
6 jul 2023Qbuzz wint busconcessie Zuid-Holland Noord en verzorgt komende 13 jaar het busvervoer in regio's Holland…
Bus rapid transit slaat nieuwe weg in
30 jun 2023Naast lightrail wordt ook Bus rapid transit (brt) steeds meer geïntegreerd in modellen om de toekomst van het…
Blog: Oplossing voor verdwijning van bushaltes?
2 mei 2023Treinongeluk Voorschoten; 30 gewonden en 1 dode
4 apr 2023Op het traject Leiden – Den Haag is in de nacht van 3 op 4 april rond 3.30 uur een nachttrein van NS gebotst op…
Nee hoor. Het is helemaal geen tijd voor deze next step. Zoals gedetailleerd en correct doorgerekend door de Volkswagen groep vergt vervoer op waterstof bijna drie keer zoveel elektriciteit als vervoer op (uitsluitend) batterijen. Dit door de enorme restwarmteproductie die bij alle waterstof stappen (elektrolyse, compressie, vervoer, opslag, vervoer, omzetting in de brandstofcel) plaatsvindt. Een volstrekt nutteloze gigantische verspilling van energie als je bedenkt dat al over een paar jaar de range van batterij-electrische bussen moeiteloos richting 500 km gaat én de oplaadsnelheid bij snelladers al op ca. 150 km per tien minuten opladen zit waardoor extreem intensief gebruikte lijnbussen én touringcars ook gewoon makkelijk 600 - 1200 km per dag kunnen rijden. De waterstofbus is geen verkoopsucces en zal dat ook nooit worden - gelukkig maar.
Ingediend door Roeland Reesinck op di, 12/10/2021 - 13:32
Ik ben t volledig met de heer Reesinck eens waterstof zou als energiedrager uit efficientie en milieu oogpunt verboden moeten worden.Wat ook meetelt is dat het onderhoud en storingsgevoeligheid van een waterstofbus velen malen hoger is dan een batterij aangedreven bus.Maar ze zullen zichzelf heel snel uit de markt prijzen ten opzichte van de batterijbus die vele malen efficienter met energie omspringt.
Ingediend door Sophie op wo, 16/02/2022 - 18:21
Geachte Redactie:ik ben als voormalig goed opgeleide Elektrotechnicus,totaal niet eens met de ingezonden reaktie's.Ziet via: opwegmetwaterstof.nl datum 20-4-2020 dat 7000 E-bussen worden omgebouwd naar waterstof-aandrijving:datum 6-05-2020 Wrightbus kondigt plannen aan voor 3000 waterstofbussen:datum 15-6-2020 waterstofbussen de weg op in Zuid-Holland:datum 22-12-2020 Van Hool waterstofbussen voor OV Emmen:datum 22-09-2020 op Rails en waterstof voor Oostenrijk:datum 12-9-2020 Emmen krijgt tien waterstofbussen,maar ook Groningen gaat 10 waterstof-bussen bestellen.Dat bij ARRIVA in Doetinghem een waterstof-bus ontploft;was naar ARRIVA gekomen,om te leren opgaan met de techniek van waterstof-gebruik,want er waren 10 Solaris waterstof-bussen besteld,oorzaak ontploffen ?.In Noorwegen is enige tijd geleden een Waterstof-installatie ontploft,leek later een fout van een van de werknemers.In Doetinghem is in December 2021 de grootste Europese Waterstof-tank-station geplaats,in daarnaast is het plaatsen van de waterstof-tank-statons in volle breedte zich aan het ontwikkelen.In Duitsland/Frankrijk/Zwitserland/Oostenrijk/zijn ze al veel verder in het uitbreiden van de waterstof-tank-stations.Maar hier in Nederland blijft dat weer achter,en dat moet de Rijksdienst van Infratructuur,meer investeren in het ontwikkelen van waterstof-gebruikWaterstof is de Heilige Graal voor de economie van de BV Nederland.Waterstof-kunnen we zelf maken,dan zijn we ook minder afhankelijk van die zeer corrupte landen,zoals Rusland.
Ingediend door hans peperkamp op zo, 06/03/2022 - 19:22
Geachte Redactie:zoals ik u al eerder heb vermeld,dat vooral de Lithium-batterijen spontaan kunnen ontploffen,met alle gevolgen van dien.Daarnaast voor de bovengeplaatse reaktie's: ziet via youtube.nl (tik in) ZDF HD planet e der whare Preis Elektroautos(tik in) Bolivien im Lithium Rausch:en neem kennis van de verschrikkelijke werkomstandigheden van de werknemers,in die zeer corrupte landen,waar mensenrechten totaal niet aanwezig zijn(tik in) Neodym-Das schmutzige geheimnis sauberer windräders:Neodym is in alle E-Auto's terug tevinden,om een grotere magnetische krachtveld te ontwikkelen,en vooral in de inductie-motor terug te vinden.Resumerend: het verschil tussen gebruik van Waterstof,die zelf kunnen produceren,en de voor 7.50 euro per dag wat die delvers verdienen bij die Bolivien-hoogvlaktes.We gaan voor CO2 vrije klimaat-milieu-aspecten,maar tegen welke prijs!.
Ingediend door hans peperkamp op zo, 06/03/2022 - 19:38
Geachte redactie:wat er ontbreekt via Kabelland Nederland,een zeer goed informatief TV programma.zijn de een interaktieve vooral technische onderwerpen tov. de Schotelbezitters. Ziet via; VOX.de thema: AUTO MOBIL;geeft weer al jarenlang de exakte info,zijnde de nieuwste Auto-technologische oplossingen.maar ook laten die Autodoktoren,zien hoe vele belangrijke auto-compenten werken. Ziet via; youtube.nl (tik in) Die Autodoktoren.Ziet via mvwautotechniek.nl hogeschool auto-techniek:en ziet oa de uitleg van de brandstof-cel.En daarmee heb ik héél veel kennis vernomen.Daarnaast zijn niet alle daken geschikt voor de aanleg van de vele zonnepanelen,je hebt te maken met de wet van de mechanica,als storm over de zonnepanelen raast,dan ontstaat aan de binnenzijde van het dak een vacuum,en dat kan lekkage's veroorzaken.Alle elektronica is de basis Silicium(zuiver zand) en daar worden polymeren getrokken,en door donatie van zeer giftige stoffen in de silitium te doneren.verkrijgt men elektrische energie opwekking.Daarnaast heeft glavezel het voordeel dat de up/down de zelfde aantal data/breedtes heeft,wat bij de coax-kabel totaal geen sprake is,en daarnaast is de coax kabel aan zijn eind,gezien de nieuwste dat/bandbreedtes van de nieuwste uitzendnorm,zoals de 4 K ultra-hdtv format. en ook de 8 K UHD komt eraan.Ziet via youtube.nl (tik in) * K 120 Hz demo by NHK Japan:geeft weer de komende nieuwste digitale uitzendnorm. En vooral de Aziatische landen zijn al veel verder met hun Technologische Beeld-ontwikkelingen. En via de Schotel zijn er al div, 4 k ultra-hdtv format te ontvangen,maar dan is het wel betaaltv. Ziet via: HD-PLUS.de vele Schotelbezitters gaan de grens over,en kopen die HD-PLUS pakket in.
Ingediend door hans peperkamp op za, 12/03/2022 - 09:23
Geachte redactie:nog gevonden uit mijn digitale opslag,en bedoeld voor bovenstaande negatieve reaktie's inzake het waterstof-aandrijving.Ziet via youtube.nl(tik in)Solaris hydrogen Bus first arriving at the depot in the Nertherlands|Transdev(tik in) 2020 Solaris Urbino 12 hydrogen Bus-Exterior Walkaround:Waterstof-bussen gemaakt in Polen,en wat een uitstraling van het totale plaatje.Resumerend: een zéér goede keuze van zowel ARRIVA als Connextion.Maar ja,ik ben geen inkoper.
Ingediend door hans peperkamp op zo, 13/03/2022 - 19:45
Reactie toevoegen