PBL: (1)500 bushaltes minder in vijf jaar

Bastiaanssen concludeert dat beleid meestal is gericht op verbeteren van de bereikbaarheid, maar dat er geen duidelijke eis is wanneer de bereikbaarheid voldoende is. “We hebben recht op onderwijs en recht op zorg, maar we hebben geen recht op de mogelijkheid om binnen een bepaalde tijd op school of in het ziekenhuis te komen. Dat is eigenlijk raar.”

Forseti-adviseur Daan Stevens stelt op LinkedIn dat er wel enige nuance is aan te brengen op de NOS-cijfers. Veel bushaltes zijn namelijk verdwenen, omdat de bussen die daarlangs gaan overwegend leeg rijden. "Door lijnen te strekken worden meer mensen sneller, vaker en comfortabeler vervoerd. Met grote lege bussen, die om de haverklap stoppen, draai je het ov de nek om." Hij stelt dat maatwerkoplossingen daarom van belang zijn.

Slechte bereikbaarheid zorgt voor minder kansen

Uiteindelijk blijft het de vraag of de toegang tot ov-haltes mensen ook in staat stelt om bestemmingen te bereiken, verduidelijkt hij aan OV-Magazine: "Vandaar dat we in onze studie ‘Toegang voor iedereen’ de bereikbaarheid van banen en voorzieningen met auto, ov en fiets in beeld hebben gebracht. Dat deden we met dezelfde brondata als haltes en frequenties, maar dan door uitlezen van dienstregeling de reistijd van herkomst tot bestemming in beeld gebracht."

In die studie ‘Toegang voor iedereen’ bracht het PBL de bereikbaarheid van banen en voorzieningen met auto, ov en fiets in beeld en stelde vast dat mensen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer vaak slechter af zijn dan mensen met beschikking tot een auto. Bastiaanssen tegenover Pointer: “Zeker als zij wonen in landelijk gebied, de stadsranden of de suburbane kernen is de toegang tot banen en voorzieningen zoals zorg en scholen slechter.”

Een slechte bereikbaarheid kan grote invloed hebben op iemands leven. Bastiaanssen: “Het kan zijn dat mensen banen afwijzen en daardoor langer werkloos blijven. Of ze missen zorgafspraken omdat het ziekenhuis steeds slechter bereikbaar wordt.” Het zijn volgens de onderzoeker met name mensen met een laag inkomen, ouderen of jongeren die een groot risico lopen op zogenoemde vervoersarmoede. “Als je geen auto kunt aanschaffen of nog niet of niet meer kunt autorijden dan heb je buiten de stadscentra vaak geen goed alternatief als het openbaar vervoer wegvalt of slechter wordt.”

Politiek is aan zet

Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) onderkent dat vervoersongelijkheid een probleem is. “Wat je nu ziet is dat er steeds meer verschil ontstaat in de manier waarop mensen toegang hebben tot mobiliteit. En dat is niet wenselijk,” aldus de staatssecretaris. Ze werkt samen met minister Harbers aan een nieuwe mobiliteitsvisie. Heijnen: “Wij vinden het belangrijk dat mobiliteit voor iedereen op een goede manier toegankelijk is. Wij zien dat ook als een recht, dus het is de intentie om daar rekening mee te gaan houden in die mobiliteitsvisie.”

Forseti-adviseur Daan Stevens zegt dat het ov niet langer gebaat is bij een one-size-fits-all-oplossing. Er zijn ook alternatieve vervoersoplossingen denkbaar in plaats van grote, reguliere bussen. Denk daarbij aan buurtbussen, flexibele busjes en deelvervoer. "Daar worden wel stappen in gemaakt, maar dat mag wel wat sneller. Het is uiteindelijk een politieke keuze: ga je meer voor leefbaarheid, en doe je het voor een minderheid, of willen we zoveel mogelijk mensen vervoeren voor elke euro? Een mooi thema dus voor de (provinciale) verkiezingen."