Toegankelijk ov ‘als in’ een toegankelijk persoon

Als we het hebben over een toegankelijk persoon komen woorden binnen als warm, open en hartelijk. Terwijl ‘toegankelijk ov’ woorden als een ’recht’ en ‘dure plicht’ oproept. Zonder afbreuk te doen aan mensenrechten en overheidsplichten wenst Jan van Selm dat we gaan werken aan toegankelijk ov ‘als in’ een toegankelijk persoon. Dat roept een veel positiever gevoel op. 

Verantwoordelijkheid en maakkracht 

In Nederland kunnen de meeste mensen meedelen in de huidige rijkdom. Veel gaat goed, voor velen. Maar zeker niet voor iedereen en altijd. Als samenleving zien we dat graag anders. Dat is een onuitputtelijke bron van politieke discussie en beleidsvoornemens. Veel gaat goed, maar het kan altijd beter!  

De weerbarstige werkelijkheid is echter dat er altijd ‘maakkracht’ (tijd, geld, deskundigheid, samenwerking, et cetera) nodig is om van wens en besluit naar werkelijkheid te komen. We zijn als samenleving ongeduldig. Waar dat ongeduld politiek wordt, gaat het vaak vooral om ‘wie er verantwoordelijk is’. Letterlijk, want wie moet de vraag beantwoorden waarom iets er (nog) niet is en hoe dat wordt opgelost? Passende antwoorden geven op dit soort vragen is een vak op zich. Maar niet hetzelfde als met inzet van alle vaardigheden en middelen een ingewikkelde opgave toch realiseren. ‘Verantwoordelijkheid’ en ‘maakkracht’ schuren helaas zelfs vaak met elkaar. 

Toegankelijk ov 

In ov-land speelt dit natuurlijk ook. Misschien wel het scherpst bij toegankelijkheid van het ov. Over weinig onderwerpen kunnen we in ov-land zo vol overgave van mening verschillen als over toegankelijkheid. Politiek is ov-toegankelijkheid ook spannend.  

Recent moest vanwege een nieuw VN-verdrag een Bestuursakkoord Toegankelijkheid tot stand komen. Hetgeen uiteindelijk na vele inspanningen van velen lukte. Nu de uitvoering nog. Een grote en moeilijke opgave, hoewel je natuurlijk graag had gewild dat alles ‘morgen klaar is’. Maar ja, de weerbarstige werkelijkheid. Hetgeen weer (politieke) vragen oproept hoe aanvaardbaar het is dat de uitvoering lang duurt. Want ‘het kan toch niet zo zijn dat…’

Het gevolg is dat toegankelijk ov een relatief ‘moeten’-onderwerp is. Ja het moet, ja het is rechtvaardig en ja iedereen vindt dat mensen met een beperking volledige toegang moeten hebben tot het ov. Maar het is geen onderwerp dat in de breedte van de sector warme beleving en inspiratie oproept.  

‘Als in’ toegankelijk persoon 

Mijn inspiratie om een column over toegankelijk ov te schrijven was mede daarom in aanleg beperkt. Totdat ik me twee dingen realiseerde. Koppel ‘toegankelijk’ aan ‘persoon’ en opeens drukt toegankelijkheid hartelijkheid uit, je voelt je welkom. En bedenk: van steeds toegankelijker ov profiteren alle ov-reizigers mee. Denk aan de gelijkvloerse instap en steeds duidelijker reisinfo in beeld en geluid. 

Vanuit deze inzichten wordt werken aan toegankelijk ov veel meer dan een noodzakelijke dure overheidsplicht. Dan wordt de uitdaging om het ov stap voor stap steeds aantrekkelijker te maken. Iedereen is welkom en dat gaat het ov steeds meer uitstralen. De werkelijkheid blijft weerbarstig, maar onder alle inspanningen ligt dan positieve inspiratie die de ‘maakkracht’ versterkt. Laten we het ov in alle opzichten steeds toegankelijker maken.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 2/2023. Wilt u OV-Magazine voortaan op papier of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.