11 verbeteringen voor de ov-sector van de ov-sector

De visie is opgesteld door een initiatiefgroep uit de hele ov-sector, op uitnodiging van Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover en Geert Kloppenburg van Stichting Urgenda (actie-organisatie voor duurzaamheid en innovatie). In de initiatiefgroep zitten kopstukken van bijna alle ov-bedrijven, ProRail, 9292, IenM, IPO, SkVV en KpVV. Hun gesprekken werden het afgelopen half jaar geleid door Walter Etty, oud-wethouder van Amsterdam, oud-directeur van de Consumentenbond en nu vennoot van bureau Andersson Elffers Felix.

De initiatiefgroep lanceert vijftien manieren van samenwerking: elf verbeteringen voor de reizigers en vier broodnodige organisatorische veranderingen voor de sector.

1. Visgraat in Noord-Nederland
In Groningen, Friesland en Drenthe stemmen Arriva, NS en Qbuzz hun openbaar vervoer vanaf december 2014 op elkaar af. Ze maken ook afspraken over communicatie en tarieven. De bus gaat beter aansluiten op de trein, zodat een visgraat ontstaat met het spoor als ruggengraat.

2. Voor- en natransport in stad
Stadsregio Rotterdam en vervoerder RET houden dit jaar een proef om de ‘first mile’ en ‘last mile’ te verbeteren. Daarbij gaat het zowel om collectief vervoer (deeltaxi, huurscooter, wijkbus) als individueel vervoer (deelauto, OV-fiets, tuktuk).

3. Voor- en natransport op platteland
De initiatiefgroep hoopt op proeven in landelijke gebieden om succesvolle formules te vinden voor voor- en natransport. Bijvoorbeeld deelauto en leenfiets in combinatie met taxibusjes, waarbij mensen uit de straat of wijk zelf hun vervoer organiseren.

4. Beter vindbare P+R-terreinen
9292, ANWB en NS gaan dit jaar P+R-terreinen beter ontsluiten met informatie op internet, wegwijzers op straat, met marketing en communicatie.

5. Opwaardering P+R-terreinen
ANWB en OV-bureau Randstad gaan dit jaar P+R-terrein Rotterdam Alexander opwaarderen. Daarna volgen andere P+R Plus-terreinen langs invalswegen van de metropoolregio’s Amsterdam en Rotterdam-Den Haag.

6. Filewissel voor hele ov
De initiatiefgroep wil de website www.filewissel.nl van NS en TomTom dit jaar uitbreiden naar het hele ov. Alle reizigers kunnen dan – ook op een app – zien wat op dat moment sneller is: de auto (met files) of het ov (met vertragingen).

7. Formules voor overstappunten
Vervoerbedrijven, ov-autoriteiten en Rover gaan dit jaar met kennis van ProRail, NS Stations en KpVV programma’s van eisen opstellen voor verschillende typen overstappunten; van eenvoudig busstation tot grootstedelijk station.

8. Veiligheidsscan en veiligheidsmatrix
Het KpVV ontwikkelt dit jaar een scan waarmee ov-autoriteiten problemen met sociale veiligheid in kaart kunnen brengen. Ook komt er een matrix om afspraken te maken met partners over aanpak, verantwoordelijkheden en monitoring.

9. Overzichtelijke tarieven
Overheden en vervoerders ontwikkelen in het Regionaal Openbaar Vervoer Beraad overzichtelijker producten en tarieven voor hoofdrailnet, regionale rail, tram en bus. De overzichtelijke tarieven moeten in 2014 te gebruiken zijn.

10. Gezamenlijke voordeelacties
Vervoerders gaan vanaf nu ‘waar mogelijk en nuttig’ gezamenlijk landelijke voordeelacties aanbieden om nieuwe reizigers te trekken. De eerste voordeelactie is in de eerste helft van 2013.

11. OV-Business Card
Naast HTM en RET doen ook andere vervoerders ‘mogelijk’ mee met de NS-Business Card, zodat een OV-Business Card ontstaat. Zakelijke ov-reizigers kunnen dan overal in- en uitchecken, en al hun reizen achteraf betalen via één factuur.

12. Modelconcessie
De initiatiefgroep ontwikkelt in het tweede kwartaal van 2013 met het KpVV een modelbestek voor concessies die meer ruimte bieden aan innovatie, flexibiliteit en efficiëntie. Ook komen er afspraken over risico’s en de financiële gevolgen daarvan.

13. Spelregels voor business cases
De initiatiefgroep stelt de eerste helft van 2013 spelregels op voor samenwerking tussen overheden en vervoerders waarbij het maatschappelijke rendement groter is dan bij een aparte business case. Het doel is een evenwichtiger verdeling van kosten en opbrengsten.

14. Bundeling opdrachtgeverschap
Opdrachtgevers moeten hun krachten meer bundelen in OV-bureaus, zoals Groningen Drenthe. Dat moet leiden tot meer uniformiteit voor de reizigers en minder ‘grensproblemen’ met aansluitingen, doorgaande lijnen en in- en uitchecken.

15. Belemmeringen wegnemen
De initiatiefgroep hanteert twee uitgangspunten. Partijen ‘krijgen wat hen toekomt’ op grond van prestaties of risico’s. En: gezamenlijke afspraken komen het liefst vrijwillig tot stand. Om belemmeringen weg te nemen volgen zo nodig spelregels, arbitrage en aanpassingen van wetten en regels. IenM heeft toegezegd daaraan mee te werken.