'Bussen meer dan een rendabel systeem'

Dat bleek tijdens het MaaS-congres, op dinsdag 3 maart. Eringa verzorgde daar de keynote. Tijdens de Talkshow die daarop volgde schoven ook Mol, Nadia Menkveld van ABN Amro en Stephanie Akkaoui Hughes van de Verkeersonderneming aan en richtte het gesprek zich, onder leiding van dagvoorzitter Monique Verhoef, meer op MaaS.

MaaS-oplossingen werden tijdens het gesprek niet echt concreet, een geanimeerd gesprek leverde het wel op.

Bussen moeten luxer

Om meer mensen tot de bus te verleiden moet de positie van de bus verbeteren, begon Eringa tijdens zijn keynote. “Reizigers willen luxe, misschien moeten we wel touringcars gaan inzetten. Maar we moeten niet zoveel mogelijk mensen in een bus proppen. Vervoerregio’s moeten ons geen irreële dingen opleggen.”

Ook merkt Eringa op dat ouderen in plattelandsgebied nu de bus vaak links laten liggen, omdat het te  ingewikkeld is. “Mijn ouders wonen in Bolsward en de auto pakken is daar simpeler dan de bus nemen. En mijn buurvrouw in Hoog Soeren moet eerst een taxi van zeker 25 euro naar Apeldoorn nemen. Daardoor is de bus helemaal niet aantrekkelijk. Daar moeten we aan werken.”

Lees ook: Pier Eringa: ‘Ik wil de beste bestuurder zijn’

Bij zijn entree op het podium, wil Mol zo snel mogelijk reageren. Nadat hij op de bank plaatsneemt: “Het is jammer voor uw buurvrouw dat Hoog Soeren niet in Groningen Drenthe ligt. Bij ons zou ze geen 25 euro voor de taxi betalen, maar 6 euro voor een Hubtaxi die haar naar een hub brengt waar een HOV-bus vertrekt richting stad.”

Mobiliteit draagt bij aan het levensgeluk, vertelt Akkaoui Hughes van De Verkeersonderneming. Die organisatie ontwikkelde de Mobiliteitsgelukstest en onderzocht de rol van mobiliteit voor het geluksgevoel. “Dat betekent ook de beschikbaarheid ervan, het gevoel dat de service er is”, reageert Mol.

Lees ook: Wilko Mol: ‘Ons netwerk is goed ontwikkeld’

Kansen voor MaaS

Om het busvervoer eenvoudiger te maken, biedt Mobility as a Service goede kansen volgens Eringa. Bijvoorbeeld door de combinatie met AH-boodschappen of PostNL-pakketten. “We moeten breder denken dan MaaS voor het platteland. Al die leegrijdende bussen met hun eigen diensten moeten we kunnen combineren.”

De combinatie van reizigers- met goederenvervoer ziet Nadia Menkveld van ABN wel als kansrijk. “In de luchtvaartsector gebeurt dat al. Of MaaS goed gebruikt wordt, verschilt per leeftijdsgroep en het extra gemak dat het dient. Maar dat acht ik voor de mobiliteit wel mogelijk.” Volgens Hughes moet de reiziger een gedragsverandering ondergaan en gebeurt dat pas, als ze de meerwaarde inziet van MaaS.

‘We moeten wild durven denken’

Eringa stelt dat vervoerders met provincies moeten meedenken over de mogelijkheden om meerdere vervoersstromen te combineren. “Het is ons gemeenschappelijke doel om het busvervoer rendabel te maken. We moeten nieuwe mogelijkheden onderzoeken. En dat klinkt misschien wild, maar we moeten wild durven denken. Juridisch kunnen we dat vast wel regelen, want het gaat erom dat we het vervoer rendabel moeten kunnen maken.”

Volgens Mol ligt de focus van Eringa wel erg op rendabiliteit, terwijl het geld ook efficiënter te benutten is. “Als OV-bureau doen wij dat bijvoorbeeld door verschillende vervoersvormen te combineren op de Hubs. Wij zijn als overheidsvertegenwoordiger opbrengstverantwoordelijk en dekken daarmee een risico voor de vervoerder af. Het punt is: zo kun je vervoerstromen combineren én sturen.”

Mol noemt het dorp Zweeloo, ‘het Hoog Soeren van Noord-Nederland’, als voorbeeld waaruit blijkt dat dat wel kan. Dat dorp is goed bereikbaar per ov door de hub, in combinatie met de Hubtaxi voor de first and last mile. Is het rendabel? Nee. Maar draagt het bij aan een goed ov-netwerk? Ja. Eringa denkt dat dat wel een goed idee is. “Daardoor blijven mensen in de dorpen wonen en hoeven we geen nieuwe woonwijken in de stad te bouwen.”

Redeneer vanuit technologie

Ook Akkaoui Hughes denkt dat het om meer moet gaan dan rendabiliteit. “Als we op macroniveau kijken naar de Return of Investment, gaat het om meer dan investment in en investment out.” En Menkveld voegt toe dat we vanuit oplossingen moeten denken. “Neem Uber. Die keek welke technologie er voorhanden was en bedacht daarbij een oplossing.”

De vraag is nu: Kan dat met ov en MaaS ook? “Wel als de noodzaak er is”, zegt Mol. “Maar alleen technologie is niet de oplossing, het aanbod moet er eerst zijn. Door meer vervoersmogelijkheden aan te bieden creëer je een win-winsituatie.”

Combinatie fiets en ov

Ook met de combinatie (deel)fiets en ov moeten we wild durven denken, vindt Eringa. “De combi fiets en trein werkt perfect, maar fiets en bus is een stukje lastiger. Dat zie je ook bij Keolis op de Veluwe. Een fiets in de bus meenemen vergt ruimte en niet iedereen is er even handig mee. Maar in de daluren zou je ervoor kunnen kiezen om de lege stoelen weg te halen en ruimte voor de fiets te creëren.” Aan de andere kant is de e-bike een grote concurrent voor de bus, ziet hij. “Daar moeten busboeren wel een oplossing op vinden.”

Wilko Mol ziet studenten in Groningen het liefst in de spitsuren de fiets pakken en denkt dat met de opkomst van de deelfiets het niet meer nodig is de fiets mee te nemen in de bus. “Want dan pak je op de in- op uitstaphalte gewoon een nieuwe fiets.” Menkveld merkt op dat het aanbod van deelfiets nog niet heel uitgebreid is. “Bakfietsen of fietsen met kinderzitje zijn nog lang niet overal beschikbaar.”

Betaalsystemen

En om dit hele vervoersysteem te ontsluiten, moeten we zoeken naar nieuwe betaalsystemen. De OV-chipkaart biedt daarvoor geen soelaas, vindt Mol. “Vroeger hadden we een systeem en dat heette: cash. Werkte overal en prima. Maar tegenwoordig zijn de bussen cashless. Misschien moeten we bankpassen of telefoons gaan gebruiken.”

Maar zo’n systeem moet wel op grotere schaal uitgerold worden. Eringa daagt Mol uit: “Als jullie toch al de regie hebben in Groningen en Drenthe, regel het dan maar!” Mol, in reactie: “Als het op landelijk niveau niet lukt, wil ik dat best doen. Kom maar op!”