De golf die MaaS heet

Zelfs nu nog vallen grote en vertrouwde winkelketens om als gevolg van een minder goed gelukte mate van adaptiviteit. Kijkshop sloot begin dit jaar de deuren, Men at Work ging deze zomer failliet en Blokker staat in de etalage. 

Het ov is lange tijd een branche geweest die weinig last had van disruptieve trends en ontwikkelingen. Alhoewel de komst van de OV-chipkaart belangrijk was voor de branche en de reiziger, invloed op het lijnennet heeft het niet gehad. De winkel bleef hetzelfde, alleen de betaling verliep anders. 

Nu zingt de term MaaS al jaren rond, zowel in de sector als op bestuurlijk vlak. Tot nu toe was dat op een veilige afstand van de werkelijkheid en nog maar beperkt van invloed op de concessies van nu. Maar het regeerakkoord van Rutte III onderstreept de waarde voor de overheid van MaaS en reserveert geld voor een uitrol. Overheden zetten dus deze regeerperiode actief in op MaaS. Op dit moment staan er zeven pilots in de steigers die het nut van MaaS moeten bewijzen. 

MaaS is een mooie filosofie, die modaliteitsdenken vervangt door mobiliteitsdenken. De hele reisketen kun je eenvoudig met een druk op de knop boeken en betalen. Reizen wordt zorgeloos en vooral grenzeloos. Grenzeloos is per definitie concessieoverstijgend en de hele keten betekent dus niet alleen bus van partij X of trein van partij Y. 

Kortom: de winkel moet worden gedeeld met andere winkeliers. Dit lijkt met het huidige systeem van concessies en de diversiteit aan doelgroepen in ons land een hele opgave. MaaS kan de komende jaren, voorzien van een overheidsbudget, worden uitgerold. En dat maakt MaaS dan toch echt een filosofie om rekening mee te houden. Aan de andere kant biedt MaaS ook kansen voor vervoerders: ze krijgen de kans om hun aanbod toegankelijk te maken voor meer potentiële klanten. 

Hiermee lijkt MaaS een golf te worden die zijn weg gaat banen door concessieland Nederland. In potentie een disruptieve golf die ov en mobiliteit oppakt, door elkaar husselt en anders achterlaat dan het er nu uitziet. In tegenstelling tot de OV-chipkaart raakt MaaS wél de winkel en de manier waarop de winkel wordt gerund. Het vraagt van ov-bedrijven een groot aanpassingsvermogen om de winkel toekomstklaar te maken. Concessieverleners moeten die golf kanaliseren tot een behapbaar geheel en MaaS verweven met het openbaar vervoer. 

Dat is niet eenvoudig  en het vraagt soms om creativiteit, flexibiliteit en het vermogen om het commerciële belang van ov-Nederland toch vooral niet uit het oog te verliezen: de ov-winkel is ten slotte ook een hele mooie winkel.