Dit zijn politieke partijen van plan met het ov

We bekeken de programma’s van de demissionaire coalitiepartijen en de (op dit moment) grootste oppositiepartijen en haalden daar ook andere belangrijke mobiliteitspunten uit.

VVD

De grootste partij van Nederland focust zich van oudsher niet op openbaar vervoer. Wel schrijft het in het verkiezingsprogramma dat er meer lightrailverbindingen in de Randstad moeten komen, vergelijkbaar met de RandstadRail. Comfort, frequentie en reistijden van de internationale trein en langeafstandsbus moeten verbeteren, om meer te concurreren met het vliegtuig. De doorontwikkeling van hubs en single check-in, single check-out staan apart benoemd in het verkiezingsprogramma.

Ook worden in het definitieve programma goede verbindingen tussen stad en regio genoemd. Verschillende opties, zoals de Lelylijn en het
doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Schiphol en Hoofddorp, worden expliciet genoemd.

Wanneer de stikstofuitstoot voldoende is teruggebracht, wil de vroempartij de maximumsnelheid van 130 km/uur overdag weer invoeren. De partij wil lastenverlichting voor automobilisten, maar voor emissievrije auto’s komt er een kilometerheffing zodat zij meebetalen aan nieuwe wegen. Ten slotte wil de VVD een vignetsysteem voor buitenlandse chauffeurs doorvoeren.

CDA

Het CDA wil binnenlandse hsl-verbindingen naar het Noorden en Oosten van het land realiseren, met aansluitingen op België en Duitsland. Andersom moeten Belgische en Duitse hsl’s beter aansluiten op het Nederlandse spoornetwerk. Ook wil de christelijke partij hubs doorontwikkelen en daarnaast experimenteren met deelvervoer en doelgroepenvervoer binnen ov-concessies.

Het CDA wil een belasting invoeren voor elektrische auto’s, waarbij het totaal aan autobelastingen niet stijgt. Daarnaast moeten er meer fietssnelwegen in stedelijk gebied komen en in buitengebieden meer veilige fietspaden. Voor korte afstanden moet de trein centraal staan. De opening van Lelystad Airport zal worden herzien.

D66

Bij de democraten moeten reizen met het openbaar vervoer tot 700 km, goedkoper worden dan per auto of vliegtuig. Met de Lelylijn en de verbinding Breda – Utrecht moet de aansluiting tussen regio en Randstad verbeteren. Frequenties kunnen hoger door veiligheidssysteem ERTMS en een hogere bovenleidingspanning van 3 kV. Om internationaal spoorvervoer te stimuleren,  pleit D66 voor een Europese spoorautoriteit.

Om de spitsdrukte te verlagen, moeten spreidingsafspraken met werkgevers en onderwijs blijven bestaan. Ook wil D66 investeren in meer mobiliteitshubs en wil het de ontwikkeling van MaaS-apps stimuleren, waarbij vervoerders meer data beschikbaar stellen.

Lopen en fietsen krijgen voorrang op de auto. De maximumsnelheid in binnensteden moet terug naar 30 km/u en deelvervoer wordt gestimuleerd. Milieuzones moeten vanaf 2025 voor minstens 45 steden gelden. De partij wil met subsidies de aankoop van tweedehands elektrische auto’s makkelijker maken en een intelligente kilometerheffing invoeren, die is gebaseerd op CO2-uitstoot, plaats en tijd (spitsheffing).

ChristenUnie

De ChristenUnie zet voor de korte afstanden in op lopen en fietsen en voor de lange afstanden op openbaar vervoer. De partij weet die plannen al redelijk concreet te maken. Het wil investeren in nieuwe stations, spoorverdubbeling, aanleg van meer spoor, lightrail en ander hoogwaardig ov in stedelijk gebied. Daarnaast wil het investeren in vernieuwing van het spoor (ertms, automatisch rijden en verhoogde bovenleidingspanning). Voor meereizende kinderen wordt ov gratis en voor scholieren goedkoper. Een laag btw-tarief van 6 procent moet ov-tickets voor iedereen goedkoper maken. Ook single check-in, single check-out heeft prioriteit.

De partij wil de NS op het hoofdrailnet behouden en is tegen verdere decentralisatie van het regionale spoornet. Reistijden tussen Randstad en Noord-, Oost- en Zuid-Nederland worden korter. De aanleg van grensoverschrijdende verbindingen wordt versneld en diesellocomotieven moeten vervangen worden door zero emissie materieel.

De partij wil verder inzetten op meer wandel- en fietspaden, met meer fietssnelwegen en fietsenstallingen. Op treinstations komen deelfietsen beschikbaar. Emissievrij deelvervoer wordt gestimuleerd. Per 2030 mogen alleen nog zero emissie auto’s in showrooms staan en er komen milieuzones voor meer steden. Ook komt er een kilometerheffing, aangevuld met mogelijke extra heffingen. De maximumsnelheid op snelwegen blijft 100 km/uur.

GroenLinks

Voor GroenLinks zijn een rechtstreekse verbinding Groningen – Randstad en een snelle intercity Eindhoven – Düsseldorf cruciaal. Daarnaast moeten eens per uur treinen naar Brussel, Londen en Parijs vertrekken. Korte vluchten worden ontraden en Lelystad Airport gaat niet open.

De groenen wil meer fietssnelwegen tussen gemeenten realiseren en het aantal stallingen bij stations/knooppunten uitbreiden. Ook wordt de motorrijtuigenbelasting vervangen door rekeningrijden.

Werkgevers wordt gestimuleerd met leasefietsen te werken in plaats van met leaseauto’s. Milieuzones worden strenger en de verkoop van nieuwe fossiele brandstofauto’s moet binnen tien jaar aan banden gelegd zijn.

PvdA

De PvdA wil de reistijd tussen Randstad en Noord-, Oost- en Zuid-Nederland verkorten en in 2030 moeten alle grote steden minstens vier keer per uur bereikbaar zijn per trein. Het ov-netwerk in de Randstad moet een soort 24-uurs metronet worden. Internationaal treinverkeer moet verbeterd worden om zo ook goed alternatief te zijn voor vliegen.

De btw-vrijstelling op vliegtickets wordt bovendien afgeschaft en een kerosinebelasting ingevoerd. Verder willen de sociaal-democraten ov-tarieven verlagen en de ov-fiets-combinatie stimuleren. Een landelijk dekkend fietssnelwegennetwerk maakt regionale fietsverbindingen aantrekkelijker. Ook komen er meer fietsenstallingen.

Per 2025 wil de partij  dat er alleen nog nieuwe emissievrije auto’s verkocht worden en het stimuleert autodelen. Door investeringen en fiscale regelingen moet elektrisch rijden voor iedereen toegankelijk worden en de partij wil een kilometerheffing baseren op de hoeveelheid aan alternatieve reismogelijkheden. Verder worden goede fietspaden, wegen en openbaar vervoer aangelegd vóórdat een nieuwbouwwijk klaar is.

PVV

Volgens de PVV moet mobiliteit betaalbaar blijven. Dat geldt voor zowel ov- als autogebruik. Maar de plannen voor openbaar vervoer en mobiliteit zijn erg summier uitgewerkt. Het is daarom tegen rekeningrijden en wil het blijven investeren in goede en veilige wegen. De maximumsnelheid gaat omhoog naar 140 km/u, als het aan deze partij ligt.

SP

De socialisten zijn geen fan van marktwerking in het ov en willen ProRail en NS weer samenvoegen tot één publiek spoorbedrijf. Verder wil het provincies de mogelijkheid geven eigen vervoerbedrijven op te richten en álle kernen in een gungebied te bedienen. Stad- en streekvervoer moet gratis worden voor ouderen, jongeren en mensen met een beperking (die bovendien vervoer op maat krijgen). De vervoerautoriteiten in Rotterdam-Den Haag en Amsterdam worden daarbij afgeschaft.

Verder wordt ingezet op meer en sneller treinverkeer binnen Nederland en met grote Europese steden. Ook de Lelylijn wordt concreet genoemd. Vliegen binnen 750 km moet minder aantrekkelijk worden. Lelystad Airport gaat niet open en KLM moet een publiek bedrijf worden.

In dit artikel is een selectie van acht politieke partijen gemaakt. Er is uitgegaan van de demissionaire coalitiepartijen én de grootste oppositiepartijen volgens I&O Research, Kantar Public, Maurice de Hond en EenVandaag/Ipsos. Het overzicht vindt u hier.

Lees ook: Oproep aan een volgend kabinet: investeer meer in ov