Europees invoerplan Ertms loopt tot 2023

Het invoerplan vervangt het oude uit 2009. Dat plan voor zes Ertms-corridors bleek onhaalbaar door gebrek aan budget, tekort aan gekwalificeerd personeel, technische problemen en wantrouwen bij nationale overheden. De deadlines voor de twee invoeringsfases waren oorspronkelijk 2015 en 2020.

Het invoerplan van de commissie loopt tot 2023. Dan moet 50 procent van de negen belangrijkste Europese spoorcorridors met Ertms zijn uitgerust. In 2023 volgt een update voor de tweede helft van het plan, dat in 2030 moet zijn voltooid. De geografische spreiding van Ertms is nu ook afgestemd op het Europese infrastructuurnetwerk TEN-T.

25 veiligheidssystemen
Ertms is een softwaresysteem dat er voortdurend voor zorgt dat treinen niet harder rijden dan toegestaan, ook bij een snelheid van minder dan 40 kilometer per uur. Het systeem vervangt op termijn de 25 verschillende beveiligingssystemen in de Europese lidstaten.

Internationale treinen moeten nu vanwege verschillende beveiligingen stoppen als ze een grens passeren. Met Ertms is dat niet meer nodig. Bovendien is Ertms veiliger dan de meeste nationale systemen. Het maakt hogere snelheden mogelijk. Treinen kunnen ook dichter achter elkaar rijden, waardoor de capaciteit op het spoor toeneemt.

Koplopers
Uit een overzicht van de Europese Commissie komt Luxemburg als een van de koplopers. Het groothertogdom heeft al in 1999 besloten om 300 kilometer spoor en de treinen die er op rijden uit te rusten met Ertms. Die klus moet dit jaar al zijn geklaard en kost 70 miljoen euro.

Denemarken wil Ertms in 2023 op het hele hoofdrailnet hebben ingevoerd, op 3000 kilometer spoor. De Denen geven 2,6 miljard euro uit aan invoering van de meest recente versie van Ertms: Baseline 3. Deze verbeterde software corrigeert de fouten uit de vorige versie, is technisch vereenvoudigd en werkt goed samen met de Baseline-3-boordapparatuur op de treinen.

Treinongeluk
Na een treinongeluk in Buizingen besloot België in 2010 om het hele spoornet met Ertms uit te rusten, meer dan 3500 kilometer spoor. Kosten voor de infrastructuur: 2 miljard euro. De hogesnelheidslijnen Brussel–Aken en Antwerpen–Nederlandse grens hebben al Ertms.

Het Nederlandse invoerplan is in september nog geheel herzien. Staatssecretaris Dijksma verlaagde het beschikbare budget met 250 miljoen euro om de bereikbaarheid van Schiphol te verbeteren. Blijft over 2,33 miljard voor de 12 belangrijkste spoorcorridors tot 2030. De overige 24 spoorverbindingen volgen daarna. Nederland heeft al Ertms op 10 procent van het spoornet: op de Betuweroute, HSL-Zuid, Hanzelijn en het traject Amsterdam–Utrecht. 20 procent van de treinen is met de Europese beveiliging uitgerust.

Hogesnelheidslijnen
Italië en Spanje waren begin deze eeuw de eerste landen die begonnen met Ertms op hun hogesnelheidslijnen. Doordat Ertms op die lijnen vaak het enige systeem is, zijn de kosten van aanleg en onderhoud laag. Door de hogere betrouwbaarheid, punctualiteit en capaciteit hebben de (goederen)treinen marktaandeel gewonnen ten koste van het weg- en het vliegverkeer.

Oostenrijk heeft al 80 miljoen euro uitgegeven aan Ertms op 500 kilometer spoor. Tsjechië en Slovenië hebben een ambitieus migratieplan, maar ook Hongarije, Polen, Roemenië en Slowakije hebben het grootste deel van hun spoorcorridors in 2023 uitgerust met Ertms. Opvallende achterblijvers zijn Frankrijk en Duitsland, die nog aan een invoeringsstrategie werken.