Kwartierdienst op deel noordelijk spoor

Dat is af te leiden uit het concept-Programma van Eisen (PvE) van de provincies Groningen en Friesland voor de noordelijke spoorlijnen. De volgende spoorconcessie gaat in op 13 december 2020 en loopt door tot 2035. Komende zomer moet duidelijk worden welke vervoerder de concessie gegund krijgt.

In het PvE is opgenomen dat de nieuwe vervoerder twee keer per uur een stoptrein en twee keer per uur een sneltrein tussen Leeuwarden en Groningen Europapark moet aanbieden. De sneltrein stopt in Groningen en als proef een keer per uur in Buitenpost en een keer per uur in Veenwouden. In 2022 willen de provincies over de definitieve situatie beslissen: een behoud van de alternerende stop of een stop enkel in een van de twee plaatsen.

Ombouw
De sneltrein rijdt overigens pas door naar Europapark zodra het Groninger Hoofdstation is verbouwd, eind 2021. Dan is het ook de bedoeling dat de trein van Delfzijl vanuit Groningen doorrijdt naar Veendam en de trein vanuit Roodeschool doorgetrokken wordt naar Nieuweschans en Leer. Bovendien zal de trein in Roodeschool drie keer per dag doorrijden naar Eemshaven om daar aansluiting te geven op de boot naar Borkum.

Door het koppelen van de diensten ontstaat tussen Sauwerd en Zuidbroek een kwartierdienst, aangezien beide gekoppelde treindiensten hier van hetzelfde spoor gebruikmaken. Tussen Groningen en Groningen Europapark komt daar bovendien de kwartierdienst vanuit Leeuwarden en de NS-trein naar Zwolle bij. Al met al rijden er op dit traject in de toekomst dus waarschijnlijk tien (en in de spits 12) treinen per uur.

Meer treinen, minder stations
Tussen Leeuwarden en Sneek gaan eveneens meer treinen rijden. Tussen Groningen en Winschoten moet een sneltrein komen. De vervoerder moet bovendien meewerken aan een eventuele verlenging van de treindienst naar Stadskanaal (deze rijdt nu nog tot Veendam) en op langere termijn wellicht naar Emmen.

Ook de doortrekking van de dienst naar Leer verder naar Bremen wordt genoemd, al kan het ook zijn dat een andere vervoerder die voor haar rekening neemt. Zo ver is het echter nog lang niet; de realiteit is dat bij de start van de concessie de nieuwe vervoerder voor een verbinding naar Leer stop- en snelbussen zal moeten inzetten, vanwege de herbouw van de Friesenbrücke.

Voor sommige stations is er in de komende concessie geen plaats meer. Leeuwarden Achter de Hoven, waar nu nog drie keer per dag een stoptrein tussen Groningen en Leeuwarden stopt, zal verdwijnen. Na de koppeling van de lijnen in Groningen zal ook het doek vallen voor Sappemeer Oost. Tussen Leeuwarden en Harlingen Haven wil de provincie de vervoerder de mogelijkheid geven om niet meer te stoppen in Dronijp en Deinum, als dat beter uitkomt. Er zal dan wel een alternatief aanbod moeten komen.

Ademende concessie
De concessie is ademend. Veel zaken zullen dus tijdens de looptijd worden besloten. Een ontwikkelteam onder leiding van de vervoerder moet de ontwikkelingen in de gaten houden. Een app is bijvoorbeeld anno 2016 nog gangbaar voor het checken van reisinformatie, maar in 2026 kan dat anders zijn, zo staat in het PvE.

Vooralsnog moet er in ieder geval nog een app zijn, evenals displays in de treinen en – expliciet vermeld – een verwijzing naar 9292 voor de reisinformatie. Op de displays in de treinen en op de trein zelf mag geen reclame worden getoond.

9292 voor reisinfo
De provincie onderzoekt nog of de huidige treinen kunnen blijven doorrijden en of Arriva verplicht kan worden om de treinen aan een nieuwe vervoerder te verkopen. Als de vervoerder kiest voor eigen materieel mag dat in theorie niet ouder zijn dan dertig jaar, maar door de strenge uitstootnormen zullen de treinen ongetwijfeld jonger zijn. Daarbij moet nieuw materieel zijn voorbereid op Ertms en rijden zonder machinist.

Elk treinstel moet bovendien beschikken over een rolstoeltoegankelijk toilet, mogelijkheid tot opladen met mobiel (eventueel via usb, maar wel net onder het raam of hoger), wifi op 4- of 5G-snelheid en plek voor tenminste vier fietsen. De stoelen moeten touringcarcomfort hebben en er mogen niet meer dan vier stoelen over de breedte van het treinstel worden geplaatst.

In de loop van de concessie moet de vervoerder de stap naar zero emissie maken om uiterlijk in 2035 (met de ingang van de daaropvolgende concessie) alle treinen uitstootvrij te laten rijden. De provincies willen daarom graag gaan experimenteren met batterij- of waterstoftreinen.