Op zoek naar de ideale mix van modaliteiten

Van Oort signaleert een aantal maatschappelijke trends, die veelal ook raakvlakken hebben met mobiliteit. “Bijvoorbeeld dat we steeds meer dingen gaan delen. Niet alleen een deelfiets, maar ook een vrije slaapkamer door middel van Airbnb. Je ziet steeds meer dat je producten en diensten kunt gebruiken waar en wanneer je maar wilt. Dat gaat alleen maar toenemen, verwacht ik.” De ov-onderzoeker is blij dat er steeds meer aandacht komt voor het klimaat. “Je merkt gewoon dat klimaat een steeds bredere aandacht krijgt. Je ziet de rol voor het ov (samen met lopen en fietsen) als deel van de oplossing daarmee ook toenemen. Ook krijgen wij steeds meer vragen om bijdragen te leveren aan duurzaamheidsprojecten.” 
 
Deelstep 
Nieuwe vervoersmiddelen gaan in 2020 steeds meer een rol spelen, zo verwacht Van Oort. “Neem bijvoorbeeld de elektrische deelstep. Het juridisch kader was het afgelopen jaar nog niet gereed waardoor het vervoersmiddel in Nederland nog niet de weg op mocht. Ik denk dat dit volgend jaar wel mag.” Wat is uiteindelijk de waarde van zo’n modaliteit, wat levert het op en voor wie? Dat zijn zaken die Van Oort graag wil onderzoeken. “We zijn op zoek naar de ideale mix van modaliteiten. Hoe kijkt de reiziger bijvoorbeeld tegen het gebruik van een deelstep of -fiets aan. Wij proberen de impact te laten zien op verschillende doelen zoals duurzaamheid of modal split. We doen niet alleen theoretisch onderzoek, we draaien ook mee met verschillende pilots. Door alle informatie te delen hopen we dat we beleidsmakers helpen bij het maken van de juiste keuzes.” 
 
Effect Mobike 
Zo deed het Smart Public Transport Lab van de TU Delft onderzoek naar de gebruikers van de Mobike in Delft. “De Mobike is een fiets die je op alle legale fietsparkeerplaatsen kunt neerzetten en

Niels van Oort is co-director van het Smart Public Transport Lab van de TU Delft.

meenemen, waar en wanneer je maar wil. Het onderzoek leverde interessante inzichten op. Een kleine groep gebruikers ruilden de auto en de bus in voor de deelfiets. Daarnaast zijn meer mensen met de trein gaan reizen om vervolgens het laatste stukje van de reis met de fiets af te leggen. Per saldo kan Mobike een duurzamere deur tot deur reis opleveren.” De gebruikers verschillen ook van die van de OV-fiets. “We zien over het algemeen dat de Mobike meer door studenten en jonge werkenden wordt gebruikt. De OV-fiets heeft een wat oudere doelgroep, waarbij wel een klein gedeelte overgestapt is op de Mobike.” 
 
Autonoom vervoer 
Twee jaar geleden begon Van Oort met andere onderzoekers het Smart Public Transport Lab. De visie op autonoom vervoer is een specifieke trend uit de beginperiode die aan het veranderen is, zo merkt Van Oort. “Heel veel issues zouden opgelost worden door zelfrijdende auto’s. Er waren zelfs mensen die beweerden dat het een vernietigend effect zou hebben op het openbaar vervoer. De discussie is ten opzichte van jaren geleden gelukkig veel realistischer geworden. Echt zelfrijdend vervoer in een gemengde, stedelijke omgeving laat nog even op zich wachten, ook al zijn er voor metro en afgescheiden shuttles al verschillende voorbeelden. We kijken nu vooral naar zelfrijdende shuttles als aanvulling op het ov, in plaats van dat een zelfrijdende auto de hele deur tot deur verplaatsing overneemt. Er is meer realisme in de discussie, waardoor de echte waarde van nieuwe technologie beter tot z’n recht komt.” D
 
MaaS 
Meer realisme zou voor de MaaS-hype ook goed zijn, zo vindt Van Oort. “Je ziet dat de hype op zijn piek is, de verwachting zijn enorm.  Gelukkig wordt er nu gestart met verschillende (landelijke) pilots. Door de pilots kunnen we feiten en fictie gaan scheiden. Het is vooral goed om te onderzoeken hoe ons reisgedrag verandert door MaaS. Waarom reizen we wel of niet met het ov, waarom willen automobilisten wel of niet gebruik maken van een deelauto, stappen mensen op de fiets door verschillende MaaS-apps. Uit ons onderzoek blijkt dat een groep aangeeft, bereid te zijn om andere modaliteiten te gebruiken. Aan de andere kant geeft 30 procent van de ondervraagden aan niet bereid te zijn om hun rit te delen en heeft een deel nog nooit gehoord van de term deelfiets. Door de pilots kunnen we verder onderzoeken wat de implicaties hiervan zijn in de praktijk.” 

Dit artikel verschijnt in het Trendboek Mobiliteit 2020.