Spoor 25 jaar geleden gedecentraliseerd

Het eerste gedecentraliseerde spoortraject van Nederland bestaat 25 jaar. In 1998 ging Oostnet, de voorganger van Syntus, rijden op het traject Almelo - Mariënberg. De hoofdrolspelers van toen kwamen 24 mei bijeen voor een jubileumfeestje, wat tevens de kick-off vormde van een driedelige podcastserie.

“Het voelt een beetje als een 25-jarig huwelijk”, zegt Frank van Setten tijdens een korte speech in stationsgebouw ‘Spoor 7’. Van Setten was een kwart eeuw geleden regiodirecteur bij Oostnet en ervoor verantwoordelijk dat de vervoerder de eerste regionale treindienst ging rijden die openbaar werd aanbesteed. Dat was in 1998 een mijlpaal voor de ontwikkeling van het ov in Nederland, maar ook het startsein voor meer concurrentie op het Nederlandse spoor. Een jaar later richtte Van Setten het nieuwe ov-bedrijf Syntus op (nu Keolis).

Hoofdrolspelers

Volgens Van Setten horen bij een huwelijksjubileum ook getuigen. Oud-minister Annemarie Jorritsma is verhinderd, maar overige hoofdrolspelers van destijds en nu zijn er wel: Hans Huizinga (oud-directeur NS), Twan Spapens (oud-Railned/ProRail), Gerald Zwarthoff (provincie Overijssel), Gerrit Niezink (Regio Twente), Chris de Goede (reizigersvereniging ALMA), Hans de Vroome (oud-algemeen directeur Oostnet) en Piet van der Neut (oud-buschauffeur en machinist).

Net als Jieskje Hollander, regiodirecteur Oost bij Arriva. Hollander: “Het loont dat de geschiedenis wordt herinnerd, juist op een moment dat liberalisering van het spoor weer een discussiepunt is. In 1998 groeide ik nog op in Franeker. Daar was waarschijnlijk geen treinverkeer meer geweest zonder liberalisering van het spoor.”

Minister Jorritsma wilde destijds namelijk achttien verliesgevende regionale spoorlijnen opheffen door heel Nederland. NS werkte daar graag aan mee, vertelt voormalig NS-topman Huizinga na afloop: “Wij wilden graag van die verliesgevende lijnen af.” Maar onder aanvoering van De Goede werd er een stokje voor gestoken dat de treindienst Almelo - Mariënberg definitief verdween.

Oostnet sprong in, onder aanvoering van Frank van Setten die zijn sporen in het busvervoer al had verdiend. “Ik moest alles over treinen nog leren, een jaar later ontstonden Noordnet en Syntus pas.” In amper tien weken tijd werden dienstregelingen opgesteld en buschauffeurs opgeleid tot machinist, waaronder de aanwezige Piet van der Neut.

Podcast

Alle aanwezigen nemen ook deel aan de driedelige podcast ‘á la Andere Tijden’. Harm Geels, hoofd corporate communicatie bij Arriva, wilde graag stilstaan bij het 25-jarig jubileum en nam contact op met Van Setten, die nog altijd als adviseur voor Arriva actief is. Samen kwamen zij op het idee voor de podcast, die in drie afleveringen wordt uitgebracht.

De eerste en tweede aflevering van dit inspirerende verhaal over het verleden, het heden en de toekomst van het Nederlandse spoor is nu te luisteren op Spotify en via de website van Arriva. Het laatste deel komt 7 juni online.