Boodschap aan nieuwe IenW-bewindvoerder

Ja, Stientje van Veldhoven heeft veel bereikt, vooral gezien haar budgettaire beperkingen. Maar echte keuzes zijn nog niet gemaakt. De komende jaren moeten we een slag inhalen, stellen Floor Vermeulen (VVD, Zuid-Holland), Fleur Gräper (D66, Groningen), Jan van der Meer (GroenLinks, Gelderland) en Arne Schaddelee (ChristenUnie, Utrecht).

Floor Vermeulen: 'Het gaat altijd om de keten. Dan is de vraag: heb je juist een minister, of een staatssecretaris voor openbaar vervoer nodig? En moet je het niet breder trekken?'

Met de totstandkoming van de Ontwikkelagenda Toekomstbeeld OV werden échte keuzes nog niet gemaakt. Was dat wel gebeurd, dan hadden er nu integrale ov-propositie kunnen liggen bij het Nationaal Groeifonds. “Hoewel laat, liggen er nu goede plannen”, stelt Vermeulen.

En daarom is het zaak om door te pakken, vervolgt Van der Meer, maar wel op twee sporen: én investeren in de toekomst, maar ook voorkomen dat de vervoerders omvallen en we door de bodem zakken. We moeten zorgen dat ‘de patiënt het ziekenhuis niet geamputeerd verlaat’. “Hoe voorkomen we dat vervoerders nu mensen ontslaan of zelfs materieel verkopen, die na de coronacrisis weer dringend nodig zijn? Waar halen ze dan het geld vandaan?”

“En vergeten we de kwetsbare exploitatie van het openbaar vervoer niet?”, vult Schaddelee aan.

Minister of staatssecretaris?

Het is zoeken naar behoud van het huidige investeringen én investeren in de toekomst. Door een mindshift waarin de auto onderdeel van het ov-systeem is, spreken we nu over ‘een publiek mobiliteitssysteem dat wél uit kan’. “Je ziet dat mobiliteit in provincies, en gelukkig ook in mijn eigen partij, breder wordt opgepakt”, zegt VVD-gedeputeerde Vermeulen.

“Het is logisch om niet te veel in modaliteiten te denken. Het gaat altijd om de keten. Dan is de vraag: heb je een minister of staatssecretaris voor openbaar vervoer nodig? Moet je het niet breder trekken? We hebben een enorme woningbouw en verstedelijkingsopgave. Ik kijk in mijn provincie bijvoorbeeld altijd naar de lijn Leiden-Dordrecht als een soort aorta waar je HOV en lightrailsystemen op kunt aansluiten die niet alleen mobiliteit, maar ook woningbouw kunnen stimuleren.”

Chefsache

Schaddelee geeft aan dat het openbaar vervoer voor een nieuw kabinet  ‘chefsache’ moet worden. “We doen nu wel of het rozengeur is met alle mooie ambities in het Toekomstbeeld, maar zitten we nu al niet in de reanimatiefase van de patiënt? En hoe lang houden we die nog aan het infuus van een beschikbaarheidsvergoeding? We moeten de reizigers terugkrijgen én een schaalsprong maken. Kijk eens wat er gebeurt op Utrecht Centraal. Als we niets doen komen reizigers tot stilstand op Utrecht Centraal.”

Van der Meer breekt een lans voor de rol van het klimaatvraagstuk. “Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen voelen van klimaatverandering, maar ook de laatste die er nog iets aan kunnen doen. Ook uit de klimaatgelden kun je zaken regelen voor het openbaar vervoer.”

Ontbrekende schakels

Fleur Gräper wil nadruk leggen op ontbrekende schakels. Voor haar provincie is dat onbetwist de Lelylijn (Amsterdam – Almere – Emmeloord – Drachten – Groningen), maar ze noemt ook de ontbrekende schakels Breda-Utrecht en Groningen-Emmen. “Als je een systeem robuuster wilt maken, kom je er niet door in de spitscapaciteit te investeren, maar door de ontbrekende schakels op te lossen. Bovendien, corona heeft ons geleerd dat we de spitscapaciteit kunnen oplossen door thuis te werken of te spreiden. In de regio maken wij spreidingsafspraken en dat gaat prima.”

De tijd van investeren in de weg lijkt wel voorbij, stelt Van der Meer. “Je zult nu moeten werken aan ov-hubs.” Speerpunt voor Gelderland is dan ook de RegioExpres (spoorverbinding Winterswijk -Doetinchem-Arnhem), die de Achterhoek verbindt met de stedelijke regio Arnhem-Nijmegen en vandaaruit met de Randstad.

Het volledige  gesprek is te lezen in de komende editie van OV-Magazine. Wilt u OV-Magazine in print of digitaal ontvangen? Neem contact op of neem een abonnement.