‘Teamreflectie voorkomt spoorongelukken’

Teamreflectie zou een structureel onderdeel moeten worden van de bedrijfscultuur van de spoorbeheerder. Dat betoogt Willy Siegel op basis van zijn onderzoek naar Teamreflectie op zwakke veerkrachtsignalen binnen het programma ExploRail, waarin NWO en ProRail samen onderzoek financieren naar optimalisatie van het spoorbeheer. Siegel promoveert 12 januari aan de Universiteit Twente.

Resiliencer
Onderzoeker Willy Siegel stelt dat structurele kennisuitwisseling binnen teams over de gebeurtenissen van de dag de kennis ten goede komt. Expliciete kennis vindt hij belangrijker dan procedures. “Die kennis moet je wel delen. Zwakke veerkrachtsignalen, ofwel signalen die stimuleren tot analyse, worden zichtbaar gemaakt door een nabesprekingsysteem, de Resiliencer. Zo kunnen verkeersleidingteams erover praten om ongelukken in de toekomst te voorkomen of er beter mee om te gaan.”

In aanwezigheid van Siegel deed zich een bijna-ongeluk voor nabij Zaandam, waarbij in de mist twee treinen bij een open brug neus aan neus op hetzelfde spoor terecht kwamen. Dat kwam door een samenspel van factoren, waaronder een open brug, mist, een ziekmelding in de ochtenduren, een trainee-machinist en visuele informatie verdeeld over twee computerbeeldschermen: de ene trein op het linkerscherm, de andere op het rechterscherm.

Anticiperen
Siegel: “Tijdens een teambespreking moeten drie aspecten van het werk onderwerp van gesprek zijn: prestatie, werkdruk en veiligheid. Al die omstandigheden van het bijna-ongeluk, waarvan er zich dagelijks meerdere voordoen, worden onder die drie noemers naar boven gehaald via het nabesprekingsysteem. De kennis moet je implementeren.”

“Daarnaast moet je kijken naar wat goed verloopt en niet eindeloos blijven nadenken over fouten”, meent Siegel. “De treindienstleider van de toekomst heeft vaardigheden nodig voor effectieve teamreflectie. Aan het einde van zijn dienst moet hij in de rol van operationeel analist kruipen. Maar niet alleen de treindienstleiders moeten zich ontwikkelen. ProRail zal haar processen moeten aanpassen om deze verbetering mogelijk te maken.”

ExploRail
Het promotieonderzoek maakt onderdeel uit van een groot wetenschappelijke onderzoeksprogramma van ProRail, Technologiestichting STW en NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen dat loopt van 2012-2017. Het doel van ExploRail is door innovatief onderzoek de spoorinfrastructuur in Nederland voor de toekomst robuust en betrouwbaar te maken. Twintig promovendi van vijf verschillende universiteiten werken aan twee centrale researchthema's: Zelfdenkend Spoor en Whole System Performance.

Het thema Zelfdenkend Spoor (Intelligent Rail Infrastructure) moet leiden tot een spoorinfrastructuur die straks zelf aangeeft wanneer, hoe en waar deze onderhouden moet worden. Het thema Whole System Performance is gericht op het beïnvloeden van optimale samenwerking tussen de verschillende partijen met verschillende belangen op het spoor, zodat het beheer van het spoor verbetert en verstoringen sneller worden opgelost.