Train2EU: weg met de spoorgrenzen

Train2EU is een initiatief van Natuur & Milieu, de Jonge Veranderaars, 9292 en Royal Haskoning DHV. Wij willen voor elkaar krijgen dat je voor een internationale reis net zo gemakkelijk de trein kunt nemen als voor een binnenlandse reis. Of dat je naar een buitenlandse bestemming net zo makkelijk in de trein stapt, als in de auto of het vliegtuig.

Grenzen hebben in Europa steeds minder betekenis. We handelen, reizen, consumeren en betalen zonder barrières, en gaan daarbij steeds vaker over de grens. De trein speelt hierbij nog een ondergeschikte rol, hoewel de trein een comfortabele en verantwoorde keuze is. Binnen de landen in Europa zijn de spoornetten meestal goed ontwikkeld. Daarom is het belangrijk dat ze onderling worden verbonden tot één Europees spoorwegnet.

Er zijn al bewegingen in de goede richting. Toch zijn de jonge professionals van Train2EU ervan overtuigd dat het spooraanbod nog een stuk beter kan. Het gaat dan om de verbindingen zelf, maar ook om het opzoeken van de beste verbinding, de hele reis in één keer boeken voor een aantrekkelijke prijs, en actuele reisinformatie van deur tot deur in heel Europa.

Train2EU stimuleert samenwerking. In de sector, maar ook daarbuiten, met partijen die verbeteringen kunnen helpen realiseren. De kracht van Train2EU is dat wij niet spreken namens de bedrijven waarvoor wij werken, maar onze energie gebruiken om voor iedereen de taart groter te maken. Als we gezamenlijk optrekken, zal uiteindelijk iedereen een groter stuk taart eten.

Eigen markt
De liberalisering en het toegankelijk maken van het spoorwegnet heeft zeker het een en ander opgeleverd. Toch blijkt deze aanpak voor het internationaal vervoer van reizigers niet goed genoeg. Het uitgangspunt is dat bedrijven zelf kansen zien, en hierop inspelen. Helaas moet je voor het tot stand brengen van een treinverbinding veel geld investeren en aan veel randvoorwaarden voldoen. Daarbij komt dat de interoperabiliteit minder ver is ontwikkeld dan in bijvoorbeeld de luchtvaart.

In de praktijk is het aantal onafhankelijke nieuwe toetreders in het reizigersvervoer per trein zeer beperkt. Het zijn vooral de gevestigde partijen die beschikken over de kennis, contacten en financiële slagkracht om verbindingen en diensten te ontwikkelen. Deze bedrijven geven echter vooral prioriteit aan de opdracht die zij moeten vervullen in hun thuismarkt. Zij hebben ‘thuis’ een klantenkring, een opdrachtgever, een aandeelhouder en een politiek apparaat tevreden te houden. Als bedrijven zich op de internationale markt begeven, is dat begrijpelijkerwijs vooral ten behoeve van de eigen markt en het eigen resultaat.

Spontane reiziger
De Europese reiziger verwacht ondertussen dat internationaal reizen met de trein net zo gemakkelijk is als in de eigen auto stappen. De reiziger heeft er geen boodschap aan dat alles in ieder land anders is georganiseerd. Bovendien wil hij spontaan op reis kunnen en de snelste trein kunnen nemen zonder gestraft te worden met een verplichte reservering en een duur kaartje. De spoorbedrijven zouden deze spontane reiziger moeten verwelkomen.

Het internationale reizigersvervoer is geliberaliseerd; er is meestal geen opdracht in de vorm van een concessie. Internationale treinen zijn ingewikkelder dan binnenlands vervoer. Bovendien profiteren de spelers in de bus- en luchtvaartmarkt van (kosten)voordelen die de spoorsector nog niet kent. Is het dan vreemd dat bedrijven aarzelen om zich op de markt van grensoverschrijdende treinen te begeven? Op zich niet, maar het is wel tijd dat wij de handen ineenslaan, en de uitdaging aangaan. Train2EU wil graag helpen, duwen waar het moet, met een frisse blik en veel energie.

Europese raad
Wij gaan hiermee in sneltreinvaart door. We leggen contacten in de sector en daarbuiten, met de politiek. We breiden ons netwerk uit buiten Nederland om de beweging ook in andere landen op gang te brengen. Daarbij willen we concrete verbeteringen aanjagen. In de eerste helft van 2016 is Nederland voorzitter van de Europese raad. Internationaal reizigersvervoer per trein lijkt ons een mooi thema waar ze ons op kunnen profileren.

Elmer van Buuren is mede-oprichter en bestuurder van Train2EU, een stichting in oprichting.