HTM en MRDH zeker dat reiziger terugkomt

Het totale kostenplaatje bedraagt 462,7 miljoen euro. Dit bedrag wordt geïnvesteerd in 60 nieuwe trams, nieuwe en bestaande remises en in uitbreiding van de infra. De MRDH betaalt 402 miljoen, HTM 15 miljoen euro en de gemeente Den Haag besluit dit najaar over de investering van 45 miljoen euro.

De investering komt op een moment dat reizigersaantallen drastisch teruglopen. Volgens sommigen is dat structureel, maar daar geloven beide heren niet in. “Het aantal inwoners in de metropoolregio groeit tot 2040 met 400.000 mensen en daarvoor moeten 240.000 woningen worden gebouwd, begint Rosier. “Natuurlijk blijven mensen ook de auto of (e-)fiets pakken, dus de totale mobiliteitsopgave groeit enorm. Dat willen we met meer en beter ov opvangen. In een stad als Zoetermeer zien we dat mensen in het ov stappen als er ov-faciliteiten in de buurt zijn.”

Die woningbouwopgave wordt met name ingevuld door hoogbouw te realiseren en parkeernormen te verlagen, weet Rosier uit zijn ervaring als wethouder in Zoetermeer. “Daarmee bouw je dus voor een groep mensen die minder autominded zijn. Als alle faciliteiten dichtbij zijn, heb je ook helemaal geen auto nodig. Je kunt prima met het ov naar je werk.”

Niet geaarzeld

Bierman vult aan: “Naast die woningbouwopgave, hebben we te kampen met filedruk, een klimaatopgave en een sociaal vraagstuk. Door deze vier trends is het voor ons een zekerheid dat de reizigers terugkomen.”

Hij vindt het dan ook niet gek dat HTM op dit moment 15 miljoen investeert, ondanks de coronacrisis. “Ook voor ons is deze coronaperiode pijnlijk. Op een dieptepunt zaten we op 14 procent van de reizigerscapaciteit. Nu zitten we weer op 40 tot 50 procent. Maar we zijn een financieel gezond bedrijf, we hebben niet geaarzeld over deze investering met het oog op de toekomst.”

Ook Rosier twijfelde niet in de enorme investering van ruim 400 miljoen die de Metropoolregio ophoestte. Rosier: “De reizigersgroei is in deze regio jaarlijks zo’n 10 procent, RandstadRail barst nu al bijna uit z’n voegen. Corona geeft ons in die zin wat lucht, maar de vraag is voor hoe lang. Iedereen ziet uiteindelijk: hoogwaardig ov is van cruciaal belang. Door nu te investeren in de toekomst, houden we het gebied leefbaar.”

Vervanging oude trams

Jaap Bierman zegt dankbaar te zijn om bijna 0,5 miljard euro te kunnen investeren in goed ov. Hij vindt dat dit belastinggeld zo efficiënt mogelijk moet worden ingezet. “In grootstedelijk gebied in veel buitenlanden is het heel normaal om met de metro te reizen, daar stelt een investering van 0,5 miljard weinig voor. In de Nederlandse modal split loopt het ov nog enorm achter”, vertelt de VVD’er. “In een groeiende stad als Den Haag is geen ruimte meer voor de auto. Met lightrail kan je mensen efficiënter vervoeren dan per auto.”

De nieuwe Haagse trams gaan aan dezelfde eisen voldoen als de huidige Avenio’s van Siemens en de Citadis van Alstom, die ook al in de hofstad rijden. Zo worden de trams 2,55 meter breed en 35 meter lang. “Als alle trams aan dezelfde eisen voldoen, zijn ze makkelijker uitwisselbaar”, vertelt Bierman.

De zestig nieuwe trams gaan de GTL-serie (Gelede Tram Lang) van Bombardier vervangen, die stamt uit de jaren ‘80/’90, legt de HTM-directeur uit. “Die trams zijn aan het einde van hun levensduur, dus moeten vervangen worden. We willen toegankelijk en laagdrempelig ov aanbieden en daar zijn nieuwe trams voor nodig.” Uiterlijk in 2027 moeten de eerste nieuwe trams rijden, vult Rosier aan.

Bovendien beschikken de nieuwe trams over twee onafhankelijk draaiende wielen, net zoals de Avenio’s. De GTL’s kennen een starre as en een bewegend draaistel, wat gepaard gaat met geluidsoverlast en slijtage. En door de bredere afmetingen kunnen in de nieuwe trams vier zitplaatsen naast elkaar geplaatst worden in plaats van drie.

Infra en remises

De helft van het bedrag wordt geïnvesteerd in infrastructuur en remises. De HTM-directeur: “Op veel plekken in de stad zijn rails en halten al aangepast voor toegankelijke brede trams, want dat zijn de Avenio’s ook. Alleen op de lijnen 1, 6, 12 en 16 moeten we op enkele plekken nog haltes verlengen of kunstwerken verstevigen.”

Doordat de nieuwe trams breder en langer worden, moeten één remise gerenoveerd en één nieuwe worden gebouwd. Over aanpak en locaties wordt later besloten maar het geld ligt klaar. Bierman: “Door een driehoek te creëren, kan je met je trams altijd vanaf een ander punt je dienst starten of eindigen, of kan je bij ongelukken of omleiding omrijden. Dat vermindert loze kosten en verhoogt de efficiëntie.”

Transit Oriented Development

MRDH-bestuurder Rosier vult aan: “Je kunt wel nu alleen trams gaan bestellen maar je moet tegelijkertijd de infra aanpakken. Die investeringen zijn met elkaar verbonden. We moeten het hele gebied doorontwikkelen om de reiziger terug te winnen. Uiteindelijk is het één grote investering.”

Deze integrale aanpak lijkt op Transit Oriented Development, vertelt Marc Rosier. “Door mobiliteit, ov en wonen te combineren, kan je een heel gebied in een keer aanpakken. Daar kunnen we dan de financiering aan koppelen. Als MRDH coördineren wij dat, de gemeenten zijn de hoeders van die integrale aanpak. En HTM pakt het ov-stukje op. Dat werkt erg goed op regionale schaal.”

Volgens HTM-directeur Bierman werkt dat heel goed bij de aanleg van nieuwe woonwijken. “In het verleden is dat niet altijd goed gegaan, bijvoorbeeld bij de bouw van Vinex-wijken waar geen voorzieningen in de buurt waren. Verschillende afdelingen binnen overheden moeten meebeslissen. Daar moet een duidelijk mobiliteitsplan aan ten grondslag liggen: je wilt multidisciplinair werken.”

HTM breder dan ov

Binnen die integrale gebiedsontwikkeling, speelt mobiliteit een grote rol. En dat gaat om meer dan ov alleen, vindt Bierman. Daarom verandert de rol van de openbaar vervoerder ook langzaam, legt hij uit. “Toen ik hier zes jaar geleden begon, gingen we ons richten op onze kerntaak: ov in en om Den Haag. Dat is erg goed gegaan. Inmiddels worden we steeds breder: we hebben deelfietsen, werken met deelscooters van felyx. Als de kern stabiel is, kan je breder gaan kijken.”

In die zin is ook de komst van het MaaS-platform met de werknaam RiVier, dat de vier publieke vervoerders gaan aanbieden en dat onlangs door de ACM is goedgekeurd, een goede ontwikkeling. “Om de totale mobiliteit een stap verder te helpen, moet je alle vervoervormen aan elkaar te koppelen.”

Landelijk plan

Ten slotte doen beide heren een oproep aan het Rijk, om ook op nationale schaal op deze manier te werk te gaan. Volgens Bierman moet er een landelijk deltaplan voor het ov komen. “Het Rijk mag best wat meer regie en coördinatie pakken, want er komt een enorme opgave aan.”

Rosier kan zich daar in vinden. “Woningbouw en verduurzaming zijn in heel Nederland aan de hand. Als ik woningen in mijn gemeente ga bouwen, moet ik keuzes maken. Dus dan is het handig als een landelijke lijn wordt uitgezet. Op allerlei plekken gaan besturen en organisaties samenwerken. Belangrijk dat het Rijk nu ook zijn rol pakt.”