IenW kiest voor onderhandse gunning HRN

Dat zijn de belangrijkste punten die staatssecretaris Stientje van Veldhoven beschreef aan de Tweede Kamer. Zij is tevreden over de prestaties van NS. Uit midterm review, die werd uitgevoerd door het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), blijkt dat het aantal in- en uitstappers op het hoofdrailnet de afgelopen vijf jaar groeide van 1,1 naar 1,3 miljoen mensen. Vorig jaar groeide het aantal reizigerskilometers op het hoofdrailnet met 3,7 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Nog niet klaar voor aanbesteden

Volgens de staatssecretaris draagt een nieuwe onderhandse gunning aan NS ‘uit oogpunt van kwaliteit en stabiliteit’ het meeste bij aan goed ov-systeem, dat in dienst staat van de reiziger. Van Veldhoven schrijft verder dat toekomstige opgaven een sterke publieke sturing en samenwerking binnen het ov-systeem vergen.

“Aanbesteding van de integrale HRN-vervoerconcessie is zeer complex en risicovol voor zowel opdrachtgever als opdrachtnemer”, gaat ze verder. De governance is daar nog niet op ingericht en daarom is voor een onderhanse gunning gekozen. Voorwaarde aan NS is wel, dat de prestaties verder omhoog gaan. Deze gunning loopt voor de periode 2025 – 2035 en geldt ook voor de voorzieningen op stations.

Het binnenlandse vervoer op de HSL-Zuid blijft onderdeel van de vervoerconcessies, omdat dit complexe stuk spoor sterk is geïntegreerd met het landelijke spoorsysteem. Deze integratie sluit het beste aan op de reizigersvraag. Apart aanbesteden

Internationale concurrentie vanaf 2025

Vanaf 2025 kunnen spoorvervoerders op internationale lijnen in Europa, ook voor binnenlandse reizigers, in ‘open toegang’ hun vervoerdiensten aanbieden, zonder een concessie te hebben. Van Veldhoven verwacht dat meer spoorvervoerders na 2024 de financiële en operationele middelen hebben om deze treindiensten aan te bieden.

Meer concurrentie kan hier tot betere verbindingen voor de reiziger leiden en daarom ziet zij kansen om internationale verbindingen vanaf 2025 door open access-vervoerders te laten uitvoeren. Kansrijke verbindingen zijn onder meer de HSL-Zuid en de IC Amsterdam – Berlijn.

Decentralisatie Sprinterdienst(en)

Verder is het ministerie met de provincies Friesland, Drenthe en Overijssel in gesprek om de Sprinterdienst Zwolle – Leeuwarden per 2025 te decentraliseren. De provincie Friesland heeft al uitgesproken dit graag te willen.

Ook voor de diensten Zwolle - Groningen en Apeldoorn - Enschede zien Rijk en regio kansen om te decentraliseren, wat bijdraagt aan een kwaliteitsverbetering. Daarover zijn de betrokken overheden in gesprek. In de nieuwe HRN-vervoerconcessie wordt als voorwaarde opgenomen dat NS meewerkt aan de mogelijke decentralisaties.

Decentralisatie van de lijn Dordrecht – Breda wordt niet kansrijk geacht, omdat dit volgens de staatssecretaris geen voordelen oplevert voor de reiziger. De bestaande Sprinterdienst moet dan worden opgeknipt.

Rover tevreden

Rover laat weten erg te spreken te zijn over de voorgenomen decentralisaties. "Decentrale aansturing van Sprinters zorgt veelal voor een betere afstemming met lokale buslijnen en daardoor een makkelijkere overstap. Dat maakt het ov aantrekkelijker en het kan meer reizigers trekken, wat hoognodig is voor het halen van de doelen uit het klimaatakkoord", schrijft de Reizigersvereniging.