Rekenkamer brengt HSL-fiasco in beeld

De Rekenkamer heeft het fiasco rond de HSL-Zuid en de Fyra letterlijk in beeld gebracht. Voor iedereen die zich afvraagt wat er vanaf 1994 zoal is gebeurd tussen de betrokken partijen, biedt ‘Rapport Hogesnelheidslijn-Zuid een rapportage in beeld’ een nuttig overzicht. Aanleiding is de instelling van de parlementaire enquêtecommissie Fyra, die momenteel onderzoekt waarom het oorspronkelijk beoogde vervoer op de HSL-Zuid niet is gerealiseerd.

De Rekenkamer heeft in het verleden diverse onderzoeksrapporten gepubliceerd over de HSL-Zuid: over de contractering, de aanleg en de voorbereiding van de exploitatie. In het laatste rapport gaat het om de exploitatie van de lijn en de uiteenlopende rollen van de Nederlandse Staat.

De meest opmerkelijke feiten uit het rapport: tussen 1994 en nu is het projectbudget voor de HSL toegenomen van 3,4 miljard euro (prijspeil 1995) naar 7,3 miljard euro (prijspeil 2013). Exploitant HSA ging tussen 2003 en 2011 bijna drie keer failliet, waarna het Rijk de gebruiksvergoeding bijstelde. Dit leidt uiteindelijk tot een lagere opbrengst van 1,1 miljard euro (prijspeil 2010).

De vergoeding aan Infraspeed, die de HSL onderhoudt, is gestegen van 3,1 naar 3,6 miljard euro over de hele contractperiode tot 2028. Verder kwam de samenwerking tussen HSA en de Belgische spoorvervoerder NMBS pas in 2012 tot stand, tien jaar na planning. In 2001 was het plan nog om Amsterdam en Brussel met 32 hogesnelheidstreinen per dag te bedienen. Dat werd later de helft en in 2013 zelfs nul, na het uit dienst nemen van de Fyra. Sinds november 2013 rijden alleen nog Thalys-treinen en Intercity's op de HSL.

De rapportage van de Rekenkamer, die is aangeboden aan de Tweede Kamer, bevat geen conclusies en aanbevelingen. Mede daarom heeft staatssecretaris Mansveld van IenM, die het rapport vóór publicatie mocht inzien, niet gereageerd.