Trolley 2.0 krijgt boost met Vossloh Kiepe

Het plan om twee trolleybussen te laten maken die 10 kilometer op batterijen kunnen rijden, had Arnhem al in december 2014 gelanceerd. De opdracht ging toen naar het Nijmeegse bedrijf EL-KW, dat daarvoor verhuisde naar het Arnhemse bedrijventerrein Kleefse Waard. El-KW slaagde er echter niet in binnen een jaar een prototype Trolley 2.0 te bouwen. Daarom vordert Arnhem nu 135.000 euro subsidie terug.

De gemeente heeft nog wel geprobeerd EL-KW in het nieuwe Duits-Nederlandse project onder te brengen, maar de samenwerking met ‘leadpartner’ Vossloh Kiepe liep spaak. Dit Duitse elektronicabedrijf uit Düsseldorf wordt nu de hoofdleverancier van twee 18-meter trolleybussen met oplaadbare lithium-ion batterijen. Carrosseriebouwer Hess is de beoogde bouwer van de voertuigen. Voor dit project ‘E-bus 2020 In Motion Charging’ heeft Vossloh Kiepe 4 miljoen euro subsidie aangevraagd bij de Euregio Rijn-Waal in Kleve.

Uitstootvrij in 2023
Aan het project neemt een coalitie deel van tien partijen uit de regio Gelderland en NordRhein-Westfalen. De gemeente Arnhem wil ervaring opdoen met de trolley-batterijtechniek en stapsgewijs doorgroeien naar een volledige Trolley 2.0 bussenvloot. In december 2023 begint een nieuwe concessie in de stedelijke regio Arnhem Nijmegen. Dan moet al het openbaar vervoer  uitstootvrij zijn, wat Arnhem betreft. Het gaat dan niet alleen om Trolley 2.0-bussen maar ook waterstof- en batterijbussen.

In 2017 en 2018 gaat Hermes 15 trolleybussen vervangen. Dit worden vermoedelijk direct Trolley 2.0-bussen, als de ontbrekende financiering van 5 miljoen euro wordt gevonden. In Nijmegen vervangt Hermes 74 gasbussen in 2019. Een mogelijk scenario is dat 74 gasbussen uit Arnhem worden ingezet in Nijmegen. Met het bespaarde geld zou Hermes dan nieuwe Trolley 2.0-bussen kunnen kopen.

Oosterbeek-Velp
Wanneer de eerste prototypes klaar zijn is nog niet duidelijk. In 2017 moeten in ieder geval twee Trolley 2.0-bussen in de dienstregeling gaan rijden, vooral op lijn 1 tussen Oosterbeek en Velp. Om te voorkomen dat de reizigers hinder ondervinden van de nieuwe techniek, rijden de Trolley 2.0-bussen in eerste instantie alleen onder trolleydraden. Mocht de techniek haperen, dan kan de bus alsnog aan de bovenleiding worden gekoppeld.

Besparingen
Met Trolley 2.0 denkt Arnhem fors te kunnen besparen op uitbreiding van het trolleynet. In totaal zou er 50 procent minder bovenleiding nodig zijn. Dure kruisingen, wissels en bochten kunnen vervallen. Het aantal onderstations kan worden beperkt. Dat levert een kostenbesparing op van 35 procent ten aanzien van investeringen in een klassiek bovenleidingnet.

Daarnaast kan Arnhem bij volledige exploitatie met batterijtrolleys ook nog eens 2 miljoen euro per jaar besparen op de exploitatiekosten. Dat heeft Keypoint Consultancy berekend. De trolleys gaan zuiniger om met energie. En bij rijdend opladen gaat er geen tijd verloren met het tussentijds bijladen van de batterijen op haltes. Ook is er geen zware (en dure) laadapparatuur nodig in de remise; de trolleybussen komen opgeladen binnen.

Door de teruglopende exploitatiesubsidie ziet Arnhem zich daarnaast gedwongen om het ov-net efficiënter te maken. Dat kan door parallelle (trolley)buslijnen te schrappen en zoveel mogelijk in te zetten op snelle verbindingen met de trolley.

Energiemanagement
Rijdend opladen is op zich niet nieuw. Het gebeurt al op kleine schaal. De Hess-trolleys in Zürich rijden al met een hulpmotor op batterijen, maar nog lang geen afstand van 10 kilometer, zoals Arnhem wil. Alex Uil, bestuursadviseur bij de gemeente Arnhem: “Vossloh Kiepe heeft al ervaring met Trolley 2.0. In Arnhem willen we de kinderziekten eruit halen en het energiemanagementsysteem optimaliseren.”

Onder de 150 trolleysteden in Europa, wereldwijd zijn er 300, is de belangstelling voor rijdend opladen groot. Veel van die steden bevinden zich in Oost-Europa waar sprake is van achterstallig onderhoud. Die steden willen investeren, uiteraard direct in de nieuwste techniek. Arnhem schat in dat het project zo’n 40 banen kan opleveren zodra de techniek geschikt is voor alle bovenleidingen. Dus ook voor tram en trein.

Ondergrondse accu’s
Onderdeel van het subsidieproject is het Smart Trolley Grid. Drie bedrijven uit de Arnhemse regio gaan een systeem ontwikkelen om de remenergie van trolleybussen, die nu veelal verloren gaat, op te slaan in ondergrondse accu's. Vanuit deze accu's kunnen dan elektrische auto’s worden opgeladen. Er komen twee laadpalen voor auto's: een in Schuytgraaf (Arnhem Zuid) en een bij het gemeentehuis van Oosterbeek.

Behalve Vossloh Kiepe zijn er nog twee Duitse bedrijven die deelnemen in E-bus 2020 In Motion Charging. Vanuit de regio Arnhem zijn de deelnemers: Hermes, Hogeschool Arnhem Nijmegen, gemeente Arnhem, gemeente Renkum en de drie bouwers van het Smart Trolley Grid; Fransen Technical Services, Venema-tech en Bordbusters.

28 geassocieerde partners
Veel Europese (trolley)bedrijven hebben belangstelling voor de innovatieve techniek en wilden meedoen. Maar omdat ze buiten het subsidiegebied liggen mogen ze geen projectpartner zijn. Om toch een Europees netwerk te creëren zijn deze partijen geassocieerde partners geworden. Daarvan zijn er nu 28, waaronder GVB Amsterdam en de vervoerbedrijven uit Riga, Bologna, Parma, Solingen en Oberhausen.

E-bus 2020 In Motion Charging kost 7,5 miljoen euro. Hiervan betalen de tien partners 3,5 miljoen euro. Arnhem steekt ongeveer 400.000 euro in het project. Het doorgaan van het project is afhankelijk van de 4 miljoen euro subsidie die is aangevraagd. Eind deze maand is de eerste beoordeling door de Euregio. In juni valt de beslissing over de subsidie.

De nieuwe Hess-trolleybussen die door Hermes zijn besteld krijgen een modern uiterlijk. Trolley 2.0 moet een tramlook krijgen, zoals de dubbelgelede trolley uit Luzern.

000
Clean Mobility Center
Zes bedrijven, gevestigd op bedrijventerrein Kleefse Waard in Arnhem, beginnen op 26 januari het Clean Mobility Center, een Europees centrum voor duurzame mobiliteit. De oprichters zijn Allego, CGI, DEKRA, DNV GL, IPKW en het door Arnhem gepasseerde EL-KW. Kleefse Waard moet een internationaal centrum worden waar ondernemers, beleidsmakers, technische universiteiten en de HAN elkaar vinden op duurzame mobiliteit en slimme energie. Behalve met technologie houdt het centrum zich ook bezig met design en marketing.