Wie neemt de regie op knooppunten?

Door Maurits van den Toorn

Bij veel knooppunten komen immers meerdere vervoerders, terwijl ze soms ook verschillende concessies bedienen. Dat leidt tot interessante kwesties rond zero emissie busvervoer. Welke keuzes maak je voor de laadinfra? Eén systeem voor meerdere vervoerders is handig, maar daarvoor zullen de opdrachtgevers het met elkaar eens moeten worden. Of wordt de keuze aan de vervoerders gelaten, met als mogelijk gevolg iedereen eigen laadplaatsen? Niet alleen is dat veel duurder, het is ook de vraag of er plaats voor is. Bovendien zit niemand te wachten op een woud aan laadpalen.

Belangen
De verschillende partijen rond een knooppunt hebben dus uiteenlopende belangen: de concessieverlener wil liefst een systeemoplossing die alle vervoerders gebruiken, de vervoerders zijn primair geïnteresseerd in de beschikbaarheid, de netbeheerder wil weten welke capaciteit hij uiteindelijk moet leveren en de gemeente wil graag dat de boel er een beetje netjes uitziet, oftewel hoe minder laadpalen hoe beter.

Onafhankelijke regisseur
Uit een discussieronde tussen de stakeholders kwamen uiteenlopende wensen naar voren, maar over één punt zijn ze het eens: zorg dat er een partij is die de regierol bij de knooppuntontwikkeling op zich neemt. Dat kan het Rijk zijn of de provincie (en misschien kan de regierol zelfs lopende de ontwikkeling van de een naar de ander overgaan), zolang het maar een onafhankelijke partij is die ‘vervoerderoverstijgend’ is.

Prioriteiten bij laadinfra
Daarnaast heeft elke stakeholder specifieke wensen waar zo’n knooppuntregisseur rekening mee zou moeten houden. Zo zien vervoerders graag afspraken over prioriteit bij het gebruik van de laadinfra: krijgt de bus die de meeste lading nodig heeft voorrang of gaat een bus die te laat is voor? Overheden pleiten voor standaardisatie van de techniek en wijzen op het belang van de reizigers. Knooppunten zijn wat hun betreft meer dan techniek, de kwaliteit ervan moet omhoog. Het moeten echte ‘hubs’ worden met voldoende faciliteiten om het gebruik aantrekkelijk te maken.

Inzicht in vermogensvraag
De netbeheerders verlangen een ‘niet-vrijblijvend’ inzicht in de vermogensvraag voor de langere termijn, zodat alle kabels en andere apparatuur toekomstvast kunnen worden aangelegd. Lastig daarbij is de wetgeving, die nog een belemmering vormt voor dergelijke investeringen die pas later hun nut bewijzen. In het verlengde daarvan zien ze ook graag dat de focus wordt uitgebreid naar meer dan alleen het openbaar vervoer. Er komen meer mobiliteitsvormen die gaan laden, het is te voorzien dat vuilniswagens en andere nutsvoertuigen in de nabije toekomst ook steeds vaker elektrisch worden.

Vroeg beginnen
Eén van de lessen uit de elektrificatieprojecten van de afgelopen jaren: je kunt niet vroeg genoeg beginnen met overleg te voeren, zodat je in latere fasen van het project zo min mogelijk voor verrassingen komt te staan.