‘Elke bus heeft een eigen karakter’

Het autobusmerk Setra bestaat 70 jaar. Daarom reisde een handjevol Nederlandse en Vlaamse journalisten eind juni – natuurlijk per Setrabus – af naar Neu-Ulm (Duitsland) om twee dagen ‘buscultuur’ op te snuiven. “Elke bus vertelt een eigen verhaal, design is een taal die iedereen verstaat”, stelt Stefan Handt, Head of Design bij EvoBus, de bussendivisie van Daimler. 

Horst Becker (85) is misschien wel de oudste nog actieve buschauffeur van Duitsland, grijnst hij trots terwijl hij uit zijn oldtimerbus komt gestrompeld en zijn wandelstok weer aanpakt. Zojuist reed hij met zijn Setra S80, bouwjaar 1975, van de Setrafabriek in Neu-Ulm door glooiend landschap naar het nabijgelegen Ulm en weer terug. Remmen doet hij weinig, optrekken des te meer. En daar heeft Becker zichtbaar lol in. “Ik ben net zestien dagen op een rondreis geweest, op de bus rijden is mijn grote passie”, vertelt de buschauffeur die in 1973 het familiebedrijf ‘Becker Touristik’ van zijn vader overnam. De nestor is zelf bovendien met zijn S80-model naar Neu-Ulm afgereisd, ter gelegenheid van het 70-jarig jubileumfeest van Setra. Denken aan zijn pensioen vindt hij ‘maar onzin’.  

In tegenstelling tot de oude Becker laat de inmiddels wel gepensioneerde Gerhard Stock het stuur van zijn S100-serie graag over aan andere aanwezigen met busrijbewijs, zodat ze zelf kunnen ervaren hoe het rijdt. De oud-buschauffeur startte in 1969 bij Setra in deze twee-asser, vertelt hij terwijl onze Nederlandse buschauffeur Khalid het rondje Neu-Ulm – Ulm rijdt. Aanvankelijk wilde Khalid liever niet achter het stuur plaatsnemen, uit respect voor zijn vakgebied. Maar na enig aandringen van Danny, een Vlaamse journalist, gaat hij toch overstag. “Deze bus remt niet automatisch hoor”, grapt de Vlaamse journalist nog, waarna de bus niet veel later schokkend tot stilstand komt. “Ik heb de rem gevonden geloof ik”, grijnst onze Nederlandse chauffeur terug.  

Zelf bestuurt Khalid een S516 HDH, een van de modernste touringcars uit het Setra-assortiment, waarmee hij nog geen dag eerder zo’n 700 kilometer aflegde. ‘Als we gaan, gaan we in stijl’, moet de marketingafdeling van EvoBus Nederland gedacht hebben. Deze moderne machine lijkt met zijn klimaatsysteem, hoge veiligheidseisen en weelde aan sensoren in vrijwel niets op de soms al vijftig jaar oude oldtimers, constateren ook de Duitse oud-buschauffeurs die maar wat graag een rondleiding door ‘onze’ S516 HDH willen. 

Doorontwikkelen 

Dat de Setrabussen in de loop der jaren een aanzienlijke evolutie hebben ondergaan, is natuurlijk ook niet zo gek. In 1951 richtte Otto Kässbohrer het bedrijf Kässbohrer Fahrzeugwerke op in Neu-Ulm en ontwikkelde met de Setra-S8 de eerste bus met zelfdragend koetswerk (Selbsttragend), in die tijd een novum. Kässbohrer’s bedrijf werd in 1995 uiteindelijk overgenomen door Daimler-Benz, de voorganger van Daimler AG. De busdivisie werd ondergebracht bij de bussentak EvoBus, ook wel bekend als Daimler Buses. EvoBus ontwikkelt naast Setrabussen ook bussen van grote broer Mercedes-Benz. 

Setra introduceerde zes generaties bussen in zeven decennia tijd. Daarbij is altijd veel aandacht geweest voor de vormgeving van de bussen – met zachte hoeken, duidelijke contouren, contrasterend gebruik van lijnen en kleurstellingen, het integreren van modulaire systemen en het gebruik van logo’s en symbolen. “Het ontwerp van een bus gaat om veel meer dan de functionaliteit. Het gaat ook om de continuïteit van een merk”, vertelt Stefan Handt, hoofdontwerper van EvoBus, me tijdens het avondeten nadat andere populaire gespreksonderwerpen (Bowie, bier en Berlijn) de revue al gepasseerd zijn. 

Design is alles 

“Het liefst wil je de bus bij de eerste oogopslag zien, voelen en herkennen”, gaat Handt de volgende dag verder tijdens een presentatie over de geschiedenis van Mercedes-Benz-bussen. “Elke bus vertelt een eigen verhaal, heeft een eigen sfeer en identiteit”, spreekt hij over zijn ambacht als ware hij een volleerd kunstenaar. Sinds 2003 houdt hij zich bij Daimler AG bezig met de doorontwikkeling van Mercedes-Benz-bussen – meer nog dan met die van Setra. “We werken semantisch, ondervinden vanzelf wat werkt en wat niet. Van daaruit ontwikkelen we door. Daarom is geen busserie hetzelfde.” Als voorbeeld noemt hij de eCitaro G, die met volledig elektrische aandrijflijn is ontworpen. “Het heeft een hele andere smoel, geest en body dan de dieselvariant Citaro.” 

Omdat een generatie bussen zo’n vijftien jaar meegaat, verwacht Daimlers hoofdontwerper dat hij nog lang niet is uitontwikkeld. Hij noemt de voorgrille van de bus, waar al sinds jaar en dag het kenmerkende driepootslogo van Mercedes in is verwerkt. In de recent opgeleverde Intouro-bus is die grille zwart vormgegeven. “Dat ademt meer kracht uit en past goed bij de klassieke uitstraling van dit ontwerp.” Maar Handt wil het ontwerp nog wel eens goed ter handen nemen. “Uiteindelijk lijkt een een voorgrille die is ontwikkeld in Tesla-stijl me ook wel wat.” 

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 3/2021. Wilt u OV-Magazine voortaan op papier of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.