ING ambitieus: 'Alle bussen ZE in 2025'

Vervoerders en overheden kunnen de elektrificatie van het busvervoer juist nu versnellen. doordat de bancaire sector bereid is deze te financieren. Dat zegt Erwin de Kok, relatiemanager ov-vervoerders bij ING Lease. Hij denkt dat we de duurzaamheidsagenda hopelijk al in 2025 voltooien.

Dat banken ov-materieel financieren is niet nieuw. “In de dieseltijd gingen vervoerders standaard voor nieuwe bussen aan het begin van een concessie”, begint De Kok. “Die werden dan in acht jaar volledig afgeschreven en in de volgende concessie kocht een nieuwe vervoerder een volledig nieuwe vloot bussen, die voldeed aan de laatste euronormeringen.”

Maar dat model is inmiddels achterhaald, vindt hij. Met de introductie van zero emissiebussen gaat het meer en meer om een circulair model, waarin een bussenvloot gefaseerd instroomt gedurende een concessie en (groten)deels overgaat naar een volgende concessie. “Dat resulteert niet alleen in een toename van duurzaamheid qua emissiewaarden, maar ook in efficiënter gebruik van grondstoffen. Deze trend vraagt ook om een beter passend financieringsmodel.”

Anders kijken naar financiering

Dat betekent dat voor ov-concessies nieuwe afspraken nodig zijn. “Om het maximale economische rendement eruit te halen, hebben bussen dan een tweede of zelfs derde leven nodig”, gaat de ov-bankier verder. “Als je circulair en duurzaam wilt werken en daarbij op de traditionele manier van concessie-invulling vastloopt, moet je anders kijken naar financiering.”

En dus werkte ING daar achter de schermen hard aan, waarbij De Kok als initiator namens de ING optrad. Afgelopen juli werd bekend dat Transdev de volledige Ebusco-busvloot in Gooi- en Vechtstreek elektrificeert door een financiering af te sluiten met ING Lease. De bank koopt daarbij de bussen en opdrachtgever Noord-Holland garandeert een overnameregeling.

De Kok noemt het een win-winsituatie voor alle drie partijen. “Voorheen heerste er onduidelijkheid en kon het gebeuren dat de financier uiteindelijk met de bussen overbleef bij structurele problemen bij een vervoerder. Maar daar heeft een commerciële bank natuurlijk niets aan. Tegelijkertijd willen opdrachtgevers juist een garantie dat de bussen blijven rijden. Door duidelijke afspraken vast te leggen tussen opdrachtgevers, vervoerder en financier op het gebied van overnamegaranties loopt iedereen een stuk minder risico. Wij hoeven bijvoorbeeld minder kapitaal aan te houden en nu kan de ov-sector ook tijdens lopende (nood)concessies verder verduurzamen.”

Daarbij resulteert deze opzet in structureel lagere rentekosten voor vervoerders, die voorheen zelf een lening afsloten. “Sommige vervoerders hebben een kapitaalkrachtige moeder, anderen niet. Daardoor gingen aanbestedingen niet alleen over kwaliteit, maar ook over wie het goedkoopste kon lenen. Indien de financieringsstructuur duidelijker op de vervoersautoriteit kan leunen, kunnen commerciële banken een uniform rentetarief bieden.”

Hiermee ontstaat een level playing field ten aanzien van de financieringslasten in een aanbesteding. “De bussector moet nog voor 1,6 miljard euro elektrificeren, dus het totale financiële marktvoordeel echt behoorlijk.” In Gooi- en Vechtstreek valt de risico-opslag voor Transdev ongeveer 60 procent lager uit dan in een structuur waarbij de bank enkel op de kredietkwaliteit van de vervoerder kan leunen.

Meer marktbereidheid

De financieringsconstructie is makkelijk op te schalen naar andere concessies, gaat de ov-bankier van ING verder. “Steeds meer opdrachtgevers en vervoerders tonen belangstelling en ook willen meer commerciële banken willen aanhaken. De markt is meer dan bereid dit op te pakken. De Europese Investeringsbank (EIB) heeft bijvoorbeeld al een programma beschikbaar voor de Nederlandse markt waarmee  ze wil co-investeren in het Nederlandse openbaar vervoer. Die samenwerkingen moeten we echt aangaan.”

Eerder lanceerde de Vervoerregio Amsterdam een soortgelijke constructie, waarbij de ov-autoriteit zelf een lening voor de aankoop van de bussen aan de vervoerders verstrekt. Het verschil echter, stelt De Kok, is dat de Vervoerregio daarvoor zelf eerst een overheidslening afsluit, die zij vervolgens doorzet als commerciële lening. “Je kunt je afvragen of opdrachtgevers deze rol willen blijven nemen als ook commerciële banken bereid zijn deze rol in te vullen, waarbij de prijs vergelijkbaar of zelfs goedkoper blijkt te zijn.”

Opschalen

De Kok denkt dat deze systematiek ook na afloop van de noodconcessies gewoon kan blijven doorgaan. “We moeten af van het idee om bij de start van nieuwe concessies al het materieel in één keer te vervangen. Waarom moet alles perse state-of-the-art zijn bij aanvang van een nieuwe concessie? Voor de duurzaamheidsagenda hoeft het niet, want meer zero emissie dan zero emissie gaat het niet worden. Als de ov-sector dit structureel gaat najagen kunnen we de huidige duurzaamheidsagenda sneller realiseren. Het lijkt me een mooie ambitie als ál het busmaterieel in 2025 al zero emissie rijdt.”