Publieke mobiliteit, noodzakelijk of niet?

Meepraten over publieke mobiliteit? Meld je aan voor het webinar 'publieke mobiliteit' van OV-Magzine op 23 mei!

Wat vinden de experts van het concept ‘publieke mobiliteit’? OV-Magazine zocht het uit.

Casper Stelling, zelfstandig adviseur bij BijStelling, trapt af. “Robuustheid is voor mij de mate waarin een systeem goed kan functioneren tijdens verstoringen. Maar wat is goed? In aanbestedingen van OV en doelgroepenvervoer worden gunningscriteria benoemd die lokaal bepalen wat goed is. Dat wordt gedaan binnen financiële kaders. Dit leidt tot verschraling als externe factoren het systeem bedreigen. Ik pleit voor een overkoepelende uitwerking van een goed systeem waarin de ambities helder zijn voor basismobiliteit en concurrerend openbaar vervoer. “

“Verder is er onvoldoende zicht op verstoringsfactoren. Zo wordt er bijvoorbeeld nauwelijks nagedacht over de impact van wegwerkzaamheden op de exploitatie van het doelgroepenvervoer. Ook de impact van de bekende “sluipmoordenaars” die langzaam maar gestaag aan het systeem knagen zijn onvoldoende in kaart gebracht voor de toekomst. Ik heb het dan over kostenstijging, personeelstekort, teruglopende overheidsbudgetten en afnemende nabijheid van bestemmingen. “

“Publiek vervoer kan de robuustheid vergroten als efficiencywinst leidt tot meer aanbod. Omdat deelsystemen in publiek vervoer onder één regie vallen en open communiceren met commerciële mobiliteitsdiensten zal er in dat geval meer te kiezen zijn voor de reiziger. Publiek vervoer opent ook deuren naar integratie van overheidsaanbod en commercieel aanbod, zoals deelmobiliteit en bedrijfsvervoer. Dat leidt tot verdere efficiëntieverhoging en aanbodversterking.“

“Daarnaast heeft publieke mobiliteit ook impact op de robuustheid van het totale vervoersysteem. De autobereikbaarheid van veel gebieden zal de komende decennia afnemen door beperkte capaciteitsuitbreiding, hinder van wegwerkzaamheden en beleid gericht op het ontmoedigen van autobezit en -gebruik. De automobilist kan onder eerder genoemde voorwaarden beschikken over meer opties voor een ketenreis om, eventueel deels met de auto, toch op bestemming te kunnen blijven komen.”

Jan van Selm, DOVA: “Er is geen eenduidig antwoord. Kunnen we zonder publieke mobiliteit? Ja, en nee.”

“Nee: het is zeker mogelijk een robuust vervoersysteem te bouwen zonder publieke mobiliteit. Lopen, fietsen, OV, goederenvervoer en automobiliteit vormen al decennia een behoorlijk robuust systeem. Maar wel een systeem niet alleen hoge kosten met zich brengt, maar dat ook veel ruimte vraagt, onveiligheid met zich brengt, groepen buitensluit en een grote energie- en CO2-footprint heeft. De vraag is of we dat allemaal nog wel willen, dus:”

“Ja: als we echt willen toewerken naar een kosteneffectief en robuust vervoersysteem dat ook nog eens ruimte-efficient is, en veilig, niemand buitensluit en een zo klein mogelijke energie- en klimaatbelasting met zich brengt, wordt doorontwikkelen naar publieke mobiliteit wel een noodzaak. En dan gaat het erom door te ontwikkelen naar een niveau dat reizigers als volledig vanzelfsprekend en betaalbaar ervaren. Zodat er voor de meeste mensen eigenlijk geen echte redenen meer overblijven om nog een (dure) eigen auto aan te schaffen. Bijbehorende droomvisie: het vervoersysteem van het formule-1-weekend op/rond Zandvoort is 365 dagen per jaar praktijk in heel Nederland. “

“Het vervoersysteem staat zwaar onder druk staat en publieke mobiliteit kan een puzzelstuk zijn voor de oplossing. Een gezamenlijke definitie van een goed systeem en grip op de interne en externe verstoringsfactoren is hierbij randvoorwaardelijk. “

Niels van Oort, TU Delft: “Publieke mobiliteit heeft de potentie om ons transportsysteem meer te laten zijn dan de som der delen. We zien nu vaak dat vanuit verschillende diensten en disciplines,  zoals ov, deelmobiliteit en WMO-vervoer, geoptimaliseerd wordt, met een suboptimaal resultaat tot gevolg. Cruciaal voor robuuste publieke mobiliteit is echter wel de samenhang en afstemming, op het gebied van bijvoorbeeld herkenbaarheid, informatie, betaling en aanbod. Met hoogwaardige planning en uitvoering kan publieke mobiliteit een volwaardig alternatief bieden voor een deel van de private autoverplaatsingen, zowel door een multimodale deur-deur reis te bieden als verschillende reismogelijkheden voor wisselende dagen en reismotieven.”

Ook Corina de Jong van Railforum heeft een korte toevoeging: “Een robuust vervoerssysteem biedt snelle, doorgaande verbindingen èn een fijnmazig aanbod. Zodat iedereen in de maatschappij kan participeren. Daarnaast kunnen de diverse vervoerssystemen elkaar in geval van een calamiteit vervangen.”

Daan Stevens, Forseti: “Voor mij is de kern van publieke mobiliteit dat niet het aanbod maar de bereikbaarheid centraal staat. De centrale pijler is openbaar vervoer, maar daaromheen is een netwerk georganiseerd van deelmobiliteit, meerrijddiensten, doelgroepenvervoer en vrijwilligersvervoer, dit allemaal ten dienste van de bereikbaarheid voor alle individuen. De afzonderlijke vervoersoorten worden dus meer in samenhang gezien, meer uitgezoomd op netwerkniveau en tegelijkertijd meer ingezoomd op de bereikbaarheid van het individu. Het bredere denken in publieke mobiliteit, in plaats van alleen ov, of alleen doelgroepenvervoer, schetst een duidelijker en hoger gemeenschappelijk doel. Mooi dat dit dus steeds meer terugkomt in lange termijn visies. Als dat goed wordt door vertaald in beleid staan de behoeftes van gebruikers in een regio beter op het netvlies en stimuleert het ook meer samenwerking over beleidsschotten heen. Doordat de afzonderlijke eenheden elkaar meer ondersteunen ontstaat een systeem dat als geheel minder kwetsbaar is, ofwel meer robuust. “