EBS wordt ‘mobiliteitsmakelaar’ in ZaWa

Het snelgroeiende ov-bedrijf EBS neemt de rol van mobiliteitsmakelaar aan in de concessie Zaanstreek-Waterland (ZaWa) vanaf december 2023. Daarnaast rijden alle ruim 200 bussen vanaf de start zero emissie – zeven buurtbussen uitgezonderd.

Dat vertellen Vervoerregio Amsterdam-bestuurder Gerard Slegers en EBS-directeur Wilko Mol.

EBS nam het tijdens de aanbesteding op tegen Transdev en kwam daarbij als winnaar uit de bus, omdat ‘het bod het beste aansluit op de wensen en ambities van de Vervoerregio’, zegt Slegers. “Dat betekent niet alleen dat EBS de beste prijs-kwaliteitsverhouding voor de inschrijving deed, maar ook dat het het huidige vervoersaanbod verder versterkt.”

De vervoerder gaat niet alleen reguliere bussen rijden, maar ook deelmobiliteit aanjagen. “Het gaat uiteindelijk om bredere mobiliteitsconcepten, waardoor de reiziger de meerwaarde van het ov echt moet gaan voelen. Dit helpt om de reiziger na de coronaperiode weer terug te krijgen”, verwacht hij.

Integraal vervoersaanbod

De opdrachtgever wil dus dat de vervoerder meer doet dan alleen bussen heen-en-weer rijden. Dat is EBS op het lijf geschreven, stelt Mol: “Wij maken ov voor, door en met mensen. Samenwerking zit dit bedrijf in het DNA. Dat betekent dat je de klant als uitgangspunt moet nemen van alles dat je doet en in moet spelen op de klantwensen. De klant wil een reis maken vanaf huis tot de eindbestemming, dus daar willen we bij helpen.”

Het resulteerde erin dat EBS de rol van ‘mobiliteitsmakelaar’ aanneemt, waarin het de regierol in de hele vervoersketen op zich neemt “Dat betekent niet dat we zelf een MaaS-app gaan verzinnen of eigen deelfietsen of -scooters aanbieden. De apps bestaan al en daarop zijn al allerlei deelvervoerders aangesloten”, zegt Mol. “De mobiliteitsmakelaar is de partner om zowel digitaal als fysiek de gehele vervoersketen te verbeteren.”

“Wat daarbij hoort is bijvoorbeeld, dat we met gemeenten of de Vervoerregio in gesprek gaan om te zorgen dat haltes goed worden onderhouden en er voldoende laadpunten zijn voor deelvervoer. Dat verbetert de ruimtelijke kwaliteit.”

Volledige ZE-vloot

De vervoerder start in ZaWa met ruim 200 gloednieuwe zero-emissiebussen, die bij VDL zijn besteld. Zero emissie is een nadrukkelijke wens van de Vervoerregio, dat een bussenlening aanbiedt. Slegers vertelde hierover vorig jaar: “Voor banken is het prettig geld aan ons te lenen, omdat het een gegarandeerde geldstroom biedt. En wij bieden continuïteit aan reizigers, want als een vervoerder onverhoopt failliet gaat blijven de bussen rijden.“

Een bijbehorend issue is wel de stroomcapaciteit, omdat het netwerk nu al ‘overvol zit’. Slegers, nu: “Veel partijen vragen een overcapaciteit aan en netbeheerders moeten elke aanvraag in behandeling nemen. Wij zijn hierover al jaren in gesprek met het Rijk. Dat heeft onder meer opgeleverd dat we in Purmerend een netaansluiting voor de bussen hebben gerealiseerd, waar we grond hebben gepacht voor 50 jaar. In Zaandam is dat proces nu lopende.”

Andere rol

Daarmee neemt de opdrachtgever een nieuwe rol aan, namelijk die van grondverwerver. Een logische keuze, volgens Gerard Slegers: “Als wij vanaf de start volledig zero emissie uitvragen, moeten we als concessieverlener ook zorgen dat de vervoerder aan die eis kan voldoen."

"Vervoerders hebben na gunning doorgaans anderhalf jaar de tijd om aan de eisen te voldoen. Dat is krap om nog te moeten starten met grondverwerving en energieaanvraag, omdat er schaarste is. Hierdoor is onze rol veranderd: we doen niet alleen meer het aanbesteden, naar sorteren ook voor op de problemen en uitdagingen die een vervoerder na de gunning van de concessie kan tegenkomen”.

Laadtechniek

Purmerend en Zaandam zijn bovendien de locaties waar EBS zijn depots heeft staan op de door de Vervoerregio voorgeschreven plekken, vertelt Mol. “Wij gaan op onze depots laden, en niet in de openbare ruimte middels opportunity charging. Overdag zullen we met zonnepanelen zelf energie opwekken en dat kunnen we opslaan. De techniek is zover dat dit kan. In Zaanstad is nu nog geen netaansluiting beschikbaar, dus de eerste jaren moeten we ofwel alle bussen in Purmerend laden ofwel alsnog een slimme netaansluiting in Zaandam realiseren.”

De concessie krijgt een looptijd van 10 jaar, waarbij EBS 5 jaar extra krijgt als het ‘goed zijn best doet’ aldus Slegers. “Daar hebben we voor gekozen, omdat de vervoerder begint met een volledig nieuwe ZE-vloot. Over 15 jaar kan EBS die investering terugverdienen.” Mol, aanvullend: “Daarnaast bespreken we jaarlijks met elkaar hoe we kunnen doorontwikkelen. Bijvoorbeeld door nieuwe innovaties toe te passen of nieuwbouwgebied te ontsluiten. In bijvoorbeeld IJburg had de Vervoerregio al een tramhalte gebouwd, voordat de wijk er lag. Dan heb je meer kans dat mensen direct het ov kiezen.”

Ov-coaches en reisassistenten voor toegankelijkheid

Daarnaast heeft de Vervoerregio toegankelijkheid en inclusiviteit hoog in het vaandel staan, waaraan in het PvE een speciaal hoofdstuk werd gewijd. “Iedereen moet gebruik kunnen maken van het ov”, aldus Slegers. Daarom moeten de voertuigen goed toegankelijk zijn en besteden opdrachtgever en vervoerder speciale aandacht aan haltehulp en zogenaamde ov-coaches.

EBS gaat reisassistenten inzetten op de Amsterdamse stations Centraal en Noord, een 24/7-klantenservice optuigen en roept de genderneutrale chatbot Mo in het leven, vertelt Mol. “Sociaal-maatschappelijk ondernemen is voor ons een no brainer. De klant moet wederom het uitgangspunt zijn. Voor tieners is digitale ondersteuning prettiger, terwijl sommige ouderen meer baat hebben bij fysiek contact. Daarom doen we het beiden.”

Slegers: “Samen met de vervoerders in de regio werken we nu ook al met ov-coaches. Dit zijn vaak studenten die kwetsbare doelgroepen het ov in begeleiden of bijvoorbeeld samen routes naar ov-opstappunten fietsen om onzekerheid en angst proberen weg te nemen. Als reizigers een paar keer onder begeleiding hebben gereisd of een route hebben afgelegd, krijgen ze meer vertrouwen en worden ze zelfstandiger. Dat heeft een positieve impact.”