85 procent forenzen terug bij NS sinds 2019

Gemiddeld reizen op een werkdag 1,1 miljoen mensen met NS, terwijl dat voor corona nog 1,3 miljoen was. Daarmee is zo'n 15 procent van de forenzen (nog) niet teruggekeerd in het ov. Het aandeel weekendreizigers is wel weer op het oude niveau. NS merkt structureel ander reisgedrag op, onder meer dankzij thuiswerken.

Dat blijkt uit de halfjaarcijfers van NS, die het spoorbedrijf 10 augustus publiceerde. Het totaal aantal gereisde kilometers bij NS groeide in de eerste helft van 2023 met 24 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2022. Dat wordt verklaard, doordat in de eerste helft van 2022 nog coronamaatregelen van kracht waren. In de maand juni was het groeicijfer bijvoorbeeld 6 procent ten opzichte van een jaar daarvoor. Daarnaast is het aandeel weekendreizigers weer op het oude niveau, maar het aandeel forenzen nog niet: weekendreizigers leggen doorgaans langere afstanden af.

De reizigersgroei vertaalt zich ook in de zitplaatskans, die in de eerste helft van 2023 95,7 procent is. In de eerste helft van 2022 was dat nog 98,5 procent. In het eerste halfjaar kwam 91,5 procent van de reizigers op tijd op hun bestemming aan. In 2022 was dat 93,3 procent.

Spreiding

Wel zijn vooral de spitstreinen op dinsdag en donderdag relatief druk. Door thuiswerkmogelijkheden werken mensen vaker thuis, maar dinsdag en donderdag zijn favoriete kantoordagen. De spitsheffing die NS mag gaan invoeren kan ervoor zorgen dat reizigers die dat kunnen, eerder of later met de trein gaan, waardoor de dinsdag- en donderdagspitsen worden afgezwakt en materieel gelijkwaardiger over de dag kan worden ingezet. Dat kan ook de kosten drukken.

Ander partijen vrezen echter dat meer reizigers zullen afhaken en kiezen voor de auto, omdat zij afhankelijk zijn van de spitstijden. Rover-directeur Freek Bos: "De reiziger heeft al tijden te maken met afgeschaalde diensteregelingen. Wat ons betreft past daar maar één tariefverhoging bij en dat is 0 procent. Het kabinet zou moeten inzetten op het stimuleren van reizen met duurzaam vervoer in plaats van reizigers de auto in te jagen door de toch al dure trein nog duurder te maken”.

Meer personeel

Verder is NS hard bezig om nieuw personeel te werven en op te leiden en dat werpt zijn vruchten af. In het eerste halfjaar van 2023 zijn onder meer 466 nieuwe hoofdconducteurs en 287 machinisten geworven. Inclusief 760 nieuwe personeelsleden die werken in de retail op stations, zijn er 2761 vacatures ingevuld.

Financieel herstel, maar nog onvoldoende

Financieel herstelt NS ten opzichte van 2022, alleen is het rijden van treinen op het hoofdrailnet nog wel verlieslatend. De opbrengsten zijn toegenomen ten opzichte van een jaar geleden (van 1.324 miljoen euro naar 1.853 miljoen euro) voor de Nederlandse en Duitse activiteiten samen. Door aantrekkende reizigersaantallen groeiden zowel de vervoersopbrengsten en de opbrengsten uit exploitatie van stations.

Daarentegen zijn ook de kosten gestegen. Volgens de vervoerder komt dat door uitbreiding van de dienstregeling na corona, uitbreiding van het personeelsbestand en de gevolgen van inflatie. NS heeft in de eerste helft van 2023 een operationeel verlies van 26 miljoen geleden. In dezelfde periode in 2022 was dat verlies nog 225 miljoen euro, dus er is wel sprake van herstel.

Lees ook: De impact van corona op treinreisgedrag