Dienstregeling hoeft niet altijd klokvast

Dat staat in de afstudeerscriptie Reizen met de tijd mee (.pdf) van Eelco Bos, student HBO mobiliteit/verkeerskunde aan de NHTV in Breda. Hij deed zijn onderzoek voor bureau Goudappel Coffeng bij de RET.

Aanleiding was de ongelijkmatige interval van buslijn 48 (Rotterdam Centraal–Feijenoord). Om een dure chauffeursdienst uit te sparen, rijdt de RET daar na 20.32 uur om de 20 tot 22 minuten. Een nadeel van zo’n wisselende interval is dat de vertrektijden elk uur een paar minuten verschuiven en reizigers die niet-klokvaste tijden minder gemakkelijk onthouden.

Uit literatuur blijkt dat reizigers vooral behoefte hebben aan een vaste cadans als ze willen kiezen uit verschillende ritten. Reizigers die altijd dezelfde bus nemen, hebben geen behoefte aan een klokvaste dienstregeling. Ook reizigers die veel actuele informatie raadplegen – jongeren, hoogopgeleiden en mannen met een smartphone – hebben minder behoefte aan zo’n vaste cadans.

Uit een enquête onder 1175 RET-busreizigers blijkt dat vaker reisinformatie wordt geraadpleegd bij korte intervallen van 15 en 20 minuten dan bij een lange interval van 30 minuten. Waarschijnlijk omdat de twee vaste vertrektijden van een halfuurdienst makkelijker zijn te onthouden.

Als reizigers de vertrektijden toch checken, dan kun je makkelijker afwijken van een klokvaste dienstregeling. Een vervoerder kan een dienstregeling met intervallen van 12 tot 30 minuten dus zonder al te grote gevolgen voor de reizigers flexibiliseren als dat de exploitatie goedkoper maakt. Voorwaarde is wel dat de ov-autoriteit een niet-klokvaste dienstregeling toestaat en dat zoiets niet botst met gewenste aansluitingen. Intervallen korter dan 12 minuten moeten niet flexibel worden. Dat maakt de ene bus te vol en de andere bus te leeg, wat de regelmaat verstoort.

Uit het afstudeeronderzoek van Eelco Bos blijkt dat reizigers vooral reisplanners, digitale schermen, app’s en mobiele websites gebruiken. Boekjes of folders met de dienstregeling en telefonische reisinformatie zijn nauwelijks nog in zwang.