Lokale community verfraait station Deurne

Wie Deurne binnenrijdt per trein wordt begroet door een metersgrote muurschildering. Het is de verdienste van Michel Lintermans, initiator van het Stationspark Deurne. Inmiddels runt de Deurnenaar het project met zo’n vijftien vrijwilligers. Nu hoopt hij op landelijke opschaling, waarbij lokale burgerinitiatieven treinstations kunnen adopteren.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 2/2021. Wilt u OV-Magazine voortaan in print of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.

“Momentje hoor”, zegt Lintermans, nadat hij zojuist twee uur lang vol enthousiasme alle hoeken en gaten van het Stationspark heeft laten zien. Twee vrijwilligers zitten net, genietend van de zon, een kop koffie te drinken, als Lintermans zich de straat over haast om twee NS-servicemedewerkers in een auto te begroeten. Of ze wel bekend zijn met zijn initiatief, wil hij weten, om vervolgens zijn verhaal nog eens uit de doeken te doen.

Bekijk ook de beeldreportage: Stationspark geeft kleur aan Deurne

Zo maakt de Deurnenaar met zo'n beetje iedereen die hij tegenkomt een gesprek, of volgt een begroeting. Want bijna iedereen in het Noord-Brabantse dorp kent Lintermans. En als de mensen hem nog niet kennen, dan is dat niet voor lang. “Ik betrek iedereen erbij”, zegt hij vrolijk.

Twee uur eerder dronken we nog een kop koffie in de chauffeurskantine, die Lintermans en zijn vrijwilligers mogen gebruiken van Arriva. De schoonmaakster, die aan haar tweede werkdag begint, herkent Lintermans bij binnenkomst meteen ‘vanuit de krant’. Als ze fanatiek begint op te ruimen, waarschuwt de railfanaat haar al snel om de koffieprut niet weg te gooien. “Die gooien we straks op de composthoop, zodat daar weer mooie planten uit kunnen groeien.”

'In Nederland zijn alle stations in beheer van NS. Dat is echt doodzonde. Doordat burgerinitiatieven van onderaf worden gedragen, bouwen de bewoners het samen op'

De aanhouder wint

De Coöperatie Stationspark Deurne begon zeven jaar geleden als hobbyproject van het voormalige Rover-bestuurslid. “De omgeving van het station lag er troosteloos bij”, legt hij uit. “Voor mijn werk reisde ik veel met de trein en zag op veel stations mooie dingen gebeuren, zoals bloembakken op de perrons in Venlo. Toen dacht ik: ‘Dat moet in Deurne ook kunnen’. Ik nam toen het initiatief om de omgeving aantrekkelijker en groener te maken.”

NS en ProRail waren aanvankelijk nog niet zo enthousiast. Dat begrijpt de railfanaat ook wel, want “ze kunnen de ideeën van alle 'lokale gekken' niet zomaar omarmen”. Dus de bloembakken op de perrons kwamen er niet. Maar de gemeente zag er wel brood in, waardoor Lintermans een locatie kreeg toegewezen aan de achterkant van het station. Daar ging hij weidebloemen inzaaien met een imker en liet hij transformatorhuisjes beplakken met historische afbeeldingen van Deurne en natuurfoto’s. Gemaakt door lokale inwoners en mensen met een verstandelijke beperking.

Uiteindelijk kreeg hij ook de vervoerder en infrabeheerder mee: “De NS-regiomanager belde mij, omdat hij zulke goede verhalen hoorde. Die ziet ook dat de omgeving veel mooier is geworden. Daardoor is er minder vandalisme en zijn gemeente, NS en ProRail minder geld kwijt aan reparatie en toezicht.” En zo werd ook het station zelf aangepakt. Samen met Brabant Water, NS en ProRail werden een fietspomp en een watertappunt geplaatst, al voordat NS in 2019 watertappunten op stations ging bouwen.

Rond het station treffen in- en uitstappers, behalve natuur- en historische afbeeldingen, ook songteksten op glasplaten, nieuwe zitbanken en veel groenvoorzieningen. En ook een muurschildering van 6 bij 60 meter, die al zichtbaar is wanneer de trein het station binnenrijdt. Terwijl we het spoor oversteken en er naartoe lopen, vertelt Lintermans hoe het kunstwerk is ontstaan. “We schreven een prijsvraag uit over wat we moesten afbeelden, waarop we ruim 300 inzendingen binnenkregen”, vertelt hij trots. “Iedereen wilde erop staan. Naast onbekende, staan er ook bekende Deurnenaren afgebeeld, waaronder Monic Hendrickx van de tv-serie Penoza.”

Een muurschildering van 6 bij 60 meter met bekende en onbekende Deurnenaren.

Vergroening en beplanting

Drie jaar geleden verhuisde de moestuin van het Stationspark, op last van de gemeente, naar de voorkant van het station. Hier verricht Lintermans samen met inmiddels vijftien vrijwilligers vanuit GGZ, een jeugdinternaat en zorginstellingen en met statushouders en bijstandsgerechtigden allerlei werkzaamheden. Het gaat om groenonderhoud, plastic en oud ijzer scheiden, vogels en kippen houden en groenten, kruiden en fruit verbouwen. De producten uit de moestuin verkoopt hij aan de lokale horeca. Het plastic en ijzer aan de afvalboer.

De mobiele moestuin vol bloemen en houten constructies was een idee van een ambtenaar, vertelt hij tijdens de rondleiding. “Voor het geval we weg moeten als de gemeente andere plannen heeft met deze grond. Maar iedereen wordt eigenlijk steeds enthousiaster over ons project, dus voorlopig is daar nog geen sprake van.” Ondertussen wijst hij planten en bloemen aan, die net tot bloei komen. De rode draad in het werk is: vergroening en beplanting. “Duurzaamheid is echt zo’n modeterm, maar wij werken al zeven jaar circulair en milieubewust. Theezakjes en koffiefilters gaan bij ons op de composthoop, waar weer nieuwe planten uit groeien. Maar de nadruk ligt vooral op de verbinding zoeken."

De kracht van verbinding

De kracht van het project zit in de verbinding, zo zegt de projectleider na afloop van zijn rondleiding. Steeds meer lokale inwoners en ondernemers dragen hun steentje bij, door bijvoorbeeld afval te verzamelen en bij hem af te leveren. Of door zich aan te melden als vrijwilliger. Die verbinding werkt overigens tweeledig. “Doordat steeds meer lokale partijen aanhaken (zo’n dertig stuks momenteel), ontstaat vanzelf meer draagvlak en goodwill. Station Deurne telt daarnaast zo’n 5000 in- en uitstappers per dag. Als die reizigers hier langslopen, hebben ze vaak meteen een lach op hun gezicht. Mensen worden hier vrolijk van.”

NS en ProRail kunnen niet alle ideeën van 'lokale gekken' zomaar omarmen, maar werden uiteindelijk enthousiast over het initiatief van Lintermans.

Over hoe het gehele project betaald wordt, is Lintermans duidelijk: hij ontvangt subsidies van onder meer OranjeFonds en VWS en donaties van anonieme, lokale sympathisanten. “Die mensen willen niet met naam genoemd worden, maar ondersteunen ons project al jaren.” En door de hulp van de vrijwilligers kan het Stationspark steeds verder groeien.

Landelijk uitrollen

Toch drijft het Stationspark voornamelijk op Lintermans zelf, die alles regelt. En dat maakt de organisatie enigszins broos, want in 2020 was hij een tijdje uit de roulatie nadat hij werd geveld door een hartstilstand. Lintermans weet dat hij er toch een keer mee zal moeten stoppen. Hoe gaat het dan verder? “Dat is een goede vraag”, bekent hij. “Mijn vrouw werkt ook mee, maar die is wel minder aanwezig dan ik. En mijn kinderen staan ook nog niet te springen om het over te nemen.”

Daarom hoopt de Deurnenaar dat het lokale initiatief landelijke opvolging krijgt. Vergelijkbaar met het fenomeen Community Rail Network uit Verenigd Koninkrijk, waarbij lokale of regionale initiatieven stations kunnen adopteren. “In Nederland zijn alle stations in beheer van NS. Dat is echt doodzonde. Doordat burgerinitiatieven van onderaf worden gedragen, bouwen de bewoners het samen op. Ze dragen dat uit en er ontstaat meer betrokkenheid en minder vandalisme. Onze spullen worden vrijwel nooit vernield. En ik spreek de hangjeugd aan om mee te helpen, wat vaak lukt. Dat is echt een verschil,” vertelt hij na afloop van het interview nog. We stappen samen op de trein.

Lokale initiatieven zijn er her en der al wel, zoals op de stations Gilze-Rijen, Krabbendijke of Den Dolder. Lintermans is van plan om in Kampen ‘iets’ te gaan doen. En ook de ontwikkeling van hubs in Groningen en Drenthe, waar lokale ondernemers bij betrokken worden, stemt hem positief. Sinds een half jaar is Lintermans, samen met drie andere initiatiefnemers, bezig een landelijk netwerk op te zetten, met als werktitel Vereniging Station Lokaal.

Onlangs had hij een gesprek over dit plan met demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven, die later ook nog op het stationspark langskwam. “Met een landelijk platform kunnen we onze kennis, ervaring en ons netwerk delen. Dan kan je ook prijzen gaan uitreiken aan bijvoorbeeld het mooiste, kindvriendelijkste of meest historische station. Er is gewoon zoveel meer mogelijk om kleinere stations een nieuw leven te geven.” We zijn op de bestemmingshalte gearriveerd. Met een plastic zak onder de arm stapt Lintermans uit, zwaait nog één keer enthousiast en verdwijnt uit beeld. Op naar een volgende afspraak.