MaaS: perspectief voor concessieverleners

Hierin worden aan de hand van voorbeelden uit binnen- en buitenland, de mogelijke effecten en uitdagingen van MaaS beschreven. De volgende onderwerpen komen aan de orde: 1) reisgedrag, 2) ruimtelijke inrichting en openbare ruimte, 3) samenwerking, 4) toegankelijkheid, 5) wet- en regelgeving en 6) technische infrastructuur. Per onderwerp worden voorbeelden, mogelijke effecten en bijbehorende uitdagingen voor concessieverleners beschreven.

Hieronder van elk van de zes onderwerpen een kort voorbeeld. Zie voor meer informatie en voorbeelden de notitie:

1.       Reisgedrag: Reizigers in Groningen parkeren gratis en maken vervolgens voor 6 euro met maximaal vijf personen met de bussen van Q-link een retourrit tussen P+R-terrein en centrum.

2.       Ruimtelijke inrichting: In het centrum van Göteborg (Zweden) is bij de ontwikkeling van een appartementencomplex, een duurzaam mobiliteitsaanbod gerealiseerd met alleen een paar parkeerplaatsen voor deelauto’s. De nieuwe bewoners hebben exclusief toegang gekregen tot een op maat gemaakte MaaS-dienst. Bestaand uit deelvoertuigen (fietsen, e-bike, e-bakfietsen, deelauto’s en een e-scooter) en openbaar vervoer. Twee bushaltes en een tramhalte liggen vlakbij en mensen krijgen 20 procent  korting.

3.       Samenwerking: Dagelijks reizen tienduizenden studenten, medewerkers en bezoekers naar Nijmegen Heijendaal naar de onderwijsinstellingen en het academisch ziekenhuis. Sinds september 2018 beginnen de colleges op de universiteit een kwartier eerder, de lessen op de hogeschool een kwartier later. Het aantal treinreizigers is met gemiddeld met 22 procent afgenomen in het drukste kwartier en het aantal busreizigers met 10 procent. Hierdoor is de extreme drukte verminderd.

4.       Toegankelijkheid: In Finland wees een MaaS-pilot op het platteland uit dat ouderen, al dan niet met een mobiliteitsbeperking, bereid zijn hun ritten te delen met reguliere reizigers en meer vormen van (taxi)vervoer gebruiken als dit ontsloten wordt via een app.

5.       Wet- en regelgeving: In Antwerpen zijn aanbieders van deelmobiliteit verplicht hun vervoeraanbod te ontsluiten via minimaal twee MaaS-dienstverleners. Hiermee wordt monopolievorming tegengegaan.

6.       Infrastructuur: In Berlijn gaf de regionale (publieke) ov-vervoerder BVG de opdracht aan platformontwikkelaar Trafi (uit Litouwen) om een publiek MaaS-platform te ontwikkelen. Het platform is volledig in handen van BVG en gaat steeds meer vormen van mobiliteit (publiek en privaat) ontsluiten en aanbieden.

Het doel van de notitie is om concessieverleners te helpen bij het bepalen van en daarin invullen van de eigen rol. We verwachten uiteraard dat de zeven landelijke MaaS-pilots inzicht geven in de positieve en negatieve gevolgen van de MaaS-transitie voor overheden (inclusief concessieverleners).

De notitie kan worden ingezet om passend en adaptief beleid te ontwikkelen en uit te voeren overeenkomstig de door de concessieverlener gekozen rol. Ook als overheden geen bewuste en duidelijke keuze maken, doen ze dit de facto toch.

Advies is dan ook dat concessieverleners, mede op basis van deze notitie, nadenken over en invulling geven aan de rol die zij bij MaaS kunnen of moeten hebben.

Deze notitie is opgesteld op verzoek van het OV-managersoverleg van DOVA, in opdracht van CROW-KpVV door MuConsult, in samenwerking met Bizaline en Significant.