Metro Amsterdam verdringt tram en bus

Dit voorjaar stelt het dagelijks bestuur van de stadsregio de Lijnennetvisie vast waarin de keuzes staan voor de aansluiting van het stads- en streekvervoer op het metronet en met name op de Noord/Zuidlijn, die in 2017 opengaat. De vervoerbedrijven ontwerpen uiterlijk begin 2017 het lijnennet en de dienstregeling.

Na analyse van de toekomstige vervoerstromen heeft de stadsregio een aantal keuzes gemaakt. Het nieuwe lijnennet wordt ingericht op de belangrijkste knooppunten; de stations Bijlmer Arena, Amstel, Zuid, Sloterdijk en Centraal. Met de komst van de Noord/Zuidlijn wordt station Zuid voor de meeste forensen het belangrijkste station van Amsterdam. Station Zuid neemt ook een deel van de drukte weg van het groeiend aantal reizigers via Amsterdam Centraal.

Bus
De stadsbussen in Amsterdam-Noord zullen niet meer via de drukke IJtunnel naar het Centraal Station rijden. Reizigers stappen over op een van beide metrostations van de Noord/Zuidlijn: Noorderpark of Noord. Het overgrote deel van de reizigers uit Amsterdam-Noord zou daarmee sneller op hun bestemming aankomen.

Ook een groot deel van de bussen uit Zaanstreek, Waterland en Amstelland–Meerlanden rijdt niet meer door naar Amsterdam Centraal maar sluit aan op een station van de Noord/Zuidlijn. Voor de reizigers die geen tijdwinst boeken bij een overstap op de nieuwe metrolijn blijft een deel van de bussen doorrijden naar het centrum van Amsterdam.

Tram
Met de komst van de Noord/Zuidlijn gaan minder trams in noord-zuidrichting rijden en meer trams in oost-westrichting, langs het nieuwe metrostation Vijzelgracht. Ten opzichte van de huidige negen lijnen die via het Damrak of de Nieuwezijds Voorburgwal naar Amsterdam Centraal rijden, zullen twee of drie lijnen vervallen. Via het Rembrandtplein daalt het aantal trams met een kwart, via de Vijzelgracht met de helft en via de Leidsestraat met een derde.

In oost-westrichting gaat het aantal tramritten op de zogenaamde Binnenring (Leidseplein–Weteringschans–Sarphatistraat) juist met de helft tot drie kwart toenemen. Hierdoor worden zowel de Noord/Zuidlijn als de metro-Oostlijn beter bereikbaar voor reizigers van en naar Amsterdam-West, het westelijk deel van het centrum, Amsterdam-Oost en Diemen.

GVB heeft inmiddels al buslijnen opgeheven (lijn 25, 46 en 64) en de routes van lijn 21 en 62 gewijzigd. De frequentie van drukke tram- en buslijnen is verhoogd, zoals van lijn 12 tussen Sloterdijk en Amstel. Weinig gebruikte haltes zijn opgeheven of samengevoegd. In de concessie van GVB, die nog tot 2024 loopt, zijn afspraken gemaakt over de maximale loopafstand naar een halte, variërend van 250, 400 tot 800 meter.

Reistijd daalt
Het gevolg van de voorstellen is volgens de stadsregio dat het percentage metroreizigers van en naar het centrum toeneemt van 30 naar 60 procent. Het aantal busreizigers daalt van 30 naar 10 procent. En het aandeel tramreizigers loopt terug van 40 naar 30 procent. De verwachting is dat de reistijd voor ongeveer 90 procent van de reizigers korter wordt of gelijk blijft. Ongeveer 10 procent van de reizigers zal langer onderweg zijn.

De stadsregio stuurt aan op groei van het aantal ov-reizigers om de bezuinigingen op de exploitatie op te vangen. De subsidie daalt van ruim 100 miljoen euro per jaar naar ongeveer 35 miljoen in 2024. Een efficiënter ov-net moet voorkomen dat er fors moet worden gesneden in lijnen en haltes.

“Voor de bereikbaarheid van de snelgroeiende regio Amsterdam is het cruciaal dat meer mensen de komende jaren gebruik gaan maken van het openbaar vervoer”, aldus portefeuillehouder ov Pieter Litjens. “De ingebruikname van de Noord/Zuidlijn is voor zowel de stad als de regio een kans. Met een slim en betrouwbaar ov-net zijn veel mensen straks sneller op het werk, op school, of thuis.”

Infraprojecten
De stadsregio en de gemeente Amsterdam investeren de komende jaren 400 miljoen euro in 10 nieuwe infraprojecten in Amsterdam. Zo wordt het Leidseplein heringericht met haltes voor trams in alle richtingen. En er komt een nieuwe trambaan vanaf station Zuid naar Amsterdam-West. In de regio wordt onder meer de Amstelveenlijn voor ongeveer 300 miljoen omgebouwd tot een hoogwaardige tramverbinding.

Het dagelijks bestuur van de stadsregio legt de Lijnennetvisie 2018 in een tweede consultatieronde voor aan de gemeenten, de Amsterdamse stadsdelen en aan de Reizigersadviesraad. Op 28 april wordt de Lijnennetvisie besproken in de regioraad. Daarna stelt het dagelijks bestuur de visie definitief vast.