‘Middelgrote steden onderbelicht’

Volgens de schrijvers van het Toekomstbeeld OV ‘Overstappen naar 2040 – flexibel en slim OV’ speelt de auto in en rond de middelgrote steden een belangrijke rol in de mobiliteit. Maar ik vind dat ze hier uit de bocht vliegen. Ov is voor forenzen juist een alternatief voor de auto. Zeker als je in het achterhoofd houdt dat de filedruk enorm toeneemt. Alleen al vorig jaar was dat 13 procent ten opzichte van 2015 en dat wordt alleen maar meer.

Kerngebieden
Het Toekomstbeeld OV gaat voorbij aan het feit dat de middelgrote steden groeien in belang en daarom óók moeten beschikken over goede en snelle ov-verbindingen richting de economische kerngebieden. En dus focust het Toekomstbeeld OV te veel op alleen deze kerngebieden.

Voor wie is het wonen in een grote stad straks nog betaalbaar? Nederland is een land van de lage en middeninkomens. Door de duurder wordende grote steden wordt het vinden van een betaalbare woning steeds moeilijker. De middelgrote stad, waar een groei wordt voorspeld van 8 à 10 procent, is het aantrekkelijke alternatief.

Snellere verbindingen
Om de concurrentiekracht van de Nederlandse economie te versterken, is het doel van het Toekomstbeeld OV snellere verbindingen tussen de belangrijkste kerngebieden te bieden, en tussen deze kerngebieden en het buitenland. Er wonen en werken veel mensen in deze kerngebieden en de reisbehoefte is daardoor groot.

De ambitie voor 2040 is dat reizigers binnen een uur van deur tot deur tussen de vier grote steden kunnen reizen. Ook voor kerngebieden buiten de Randstad, zoals de regio Arnhem-Nijmegen of Brainport Eindhoven, moet de bereikbaarheid toenemen. Tegelijkertijd zeggen de makers van het Toekomstbeeld OV dat de snelle diensten dan niet altijd meer de tussengelegen stations aandoen.

Stations overslaan
Een station van een middelgrote stad als Ede wordt in de toekomst dus overgeslagen om de snelle verbinding Utrecht–Arnhem/Nijmegen (zonder tussengelegen stops) te realiseren. Dat betekent dat Ede-Wageningen er een langzamer product voor terugkrijgt; denk aan een sneltrein die Ede-Wageningen, Veenendaal de Klomp en Driebergen-Zeist bedient. Gaat een snelle dienst tussen Brainport Eindhoven en Utrecht/Amsterdam straks ook de middelgrote stad ‘s-Hertogenbosch overslaan?

In de middelgrote steden zijn wél ruime en betaalbare woningen te vinden. Steden als Hilversum, ’s-Hertogenbosch en Ede zijn nu per Intercity uitstekend verbonden met de economische kerngebieden. De trein is voor bewoners een belangrijk en duurzaam vervoermiddel. Steeds meer woningzoekers kijken buiten de grote steden. Huizen in middelgrote steden langs belangrijke snelwegen richting de Randstad mét Intercitystation worden ook snel duurder.

Onaantrekkelijker
De economische kerngebieden zijn belangrijk, maar de middelgrote steden mogen niet onderbelicht raken. Het is dus én kiezen voor een snellere verbinding tussen de economische kerngebieden, maar ook voor een snelle ov-verbinding tussen de middelgrote steden en economische kerngebieden. Want mensen uit de middelgrote steden zijn niet geholpen met een langzamer en daarmee onaantrekkelijker product. Bovendien wil je niet dat de reizigers uit de middelgrote steden overstappen op de auto. Dat kan het wegennet niet aan. We zijn dus allemaal gebaat bij een ov-systeem dat ook de middelgrote steden goed en snel verbindt. Hun belang neemt alleen maar toe.

Hendrik Jan Bergveld is senior consultant beleidsadvisering mobiliteit bij Arcadis