Randstad wil meer Intercity’s in de spits

OV-bureau Randstad wil dat NS spitsreizigers in de Randstad beter gaat bedienen. De acht ov-autoriteiten in het bureau denken aan spitsdienstregelingen met kortere lijnen en frequentere Intercity’s die op meer knoopstations stoppen.

Nu rijdt NS de hele dag lange Intercitylijnen: van Amsterdam naar Vlissingen, van Den Haag naar Venlo en van Rotterdam naar Leeuwarden. “Doorgaande lijnen zijn met name voor de incidentele reiziger aantrekkelijk omdat het overstappen tot een minimum wordt beperkt”, staat in het pamflet Beter spoorvervoer voor spitsreizigers in de Randstad (.pdf) van het OV-bureau Randstad (provincies Flevoland, Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland en stadsregio’s Amsterdam, Haaglanden, Rotterdam en Utrecht). “Maar lange lijnen zijn kwetsbaar. Korte lijnen met hoogfrequente treinen maken het systeem robuuster.”

De Amsterdamse verkeerswethouder Eric Wiebes – nu staatssecretaris van Financiën – was de eerste die NS vroeg om een simpeler spitsdienstregeling van en naar Amsterdam. Dat was in 2012. Het OV-bureau Randstad heeft het bureau Strategy Development Partners (SDP) laten uitzoeken of zo’n spitsdienstregeling handig is rond alle vier grote steden.

Uit het rapport Kiezen voor kwaliteit; aanbevelingen voor beter OV in de Randstad (.pdf) van SDP uit 2013 staat dat 65 procent van de ov-reizigers in de Randstad moet zijn en dat het leeuwendeel in de spits reist. Het aandeel sociaal-recreatieve reizigers is beperkt.

SDP pleit voor enkele ov-poorten in elke grote stad, stations waar alle treinen stoppen. Het gaat dan om stations met veel kantoren en scholen in de buurt én veel overstappers op metro en (snel)tram. Bijvoorbeeld Amsterdam Amstel, Bijlmer ArenA en Sloterdijk, Den Haag Laan van NOI, Rotterdam Blaak en Utrecht Vaartse Rijn. Als alle Intercity’s stoppen op Rotterdam Blaak, dan zitten 2500 tot 3000 reizigers weliswaar 3 minuten langer in de trein, maar zijn 2000 tot 3500 reizigers 4 tot 15 minuten sneller op hun werk of opleiding. De acht ov-autoriteiten in de Randstad willen op hun beurt meer investeren in fietsenstallingen, fietsroutes, P+R-terreinen en R-net.

“We hebben niets te zeggen over het hoofdrailnet, maar wel over de keten en de aansluitingen op onze regionale ov-concessies”, zegt Ingrid de Bondt, de Zuid-Hollandse gedeputeerde verkeer en vervoer en bestuurlijk verantwoordelijk voor het OV-bureau Randstad. “Als je echt inzoomt op de vraag in de Randstad dan zit die in de spits. Wij denken dat er dan behoefte is aan zes keer per uur een Intercity. Neem de Intercity Den Haag–Venlo. Die laat je twee keer per uur doorrijden naar Venlo en vier keer per uur eerder stoppen. Daarmee speel je treinen vrij.” De Intercity zou al in Rotterdam of Dordrecht terug kunnen rijden.

Spitsdienstregelingen met kortere Intercitylijnen kunnen leiden tot meer overstappen voor doorgaande reizigers en wisselende uurpatronen (in spits en dal, op werkdagen en in het weekend), erkent De Bondt. “Nu zijn de treinen in de spits overvol en in het dal half leeg. Kortere lijnen en hogere frequenties in de spits leiden tot meer kwaliteit en meer reizigers. En ze creëren meer ruimte voor goederentreinen in het dal. We moeten nú keuzes maken voor de periode tot 2025. Ook als die keuzes niet voor iedereen populair zijn, maar wel beter aansluiten bij de behoeften van de meeste reizigers.”

Dat gaat niet vanzelf. Voor NS is het bedrijfseconomisch gunstiger om lege stoelen in het dal te vullen dan extra treinen in de spits te laten rijden. De Bondt: “NS heeft meegewerkt aan deze studie. De logica van ons voorstel is dus niet vreemd voor NS. En Infrastructuur en Milieu zit ook in het OV-bureau Randstad. Het ministerie moet de regie pakken. Staatssecretaris Mansveld van IenM heeft ons toegezegd ons voorstel te vergelijken met het nieuwe operationeel spoorconcept van NS en ProRail voor de Lange Termijn Spooragenda. Uit die vergelijking kunnen bouwstenen komen voor de nieuwe vervoerconcessie aan NS tot 2025.”