Pedro Peters over zijn tweede afscheid

Pedro Peters nam afgelopen januari voor de tweede keer afscheid van de ov-sector. Na zijn adieu bij de RET in 2017 bleef hij aan als voorzitter van branchevereniging OV-NL. Die functie nam in coronatijd steeds grotere proporties aan en Peters werd onverwacht spreekbuis van de sector. Ook dat is nu klaar: de 70-jarige ov-bestuurder is nu echt met pensioen. 

Dit artikel is eerder gepubliceerd in OV-Magazine 1/2022. Wilt u OV-Magazine voortaan op papier of digitaal ontvangen? Neem dan een abonnement.

“Het voelt nu nog als een lange vakantie”, begint Peters vanachter zijn laptop in zijn in het bos gelegen vakantiehuis bij Baarle-Nassau, halverwege februari. Naar buiten kijkend ziet hij de Belgische grens liggen, zegt hij. Of in ieder geval één van de vele: het Nederlandse dorp en de Belgische zustergemeente Baarle-Hertog vormen een wirwar aan enclaves en exclaves. “Als ik in de auto stap rijd ik nog op asfalt. Zodra ik 300 meter verderop op betonplaten terecht kom, weet ik dat ik in België ben”, lacht hij.

Peters draagt vandaag een rode trui. We hebben Pedro Peters de afgelopen jaren vaker gesproken, maar nog nooit droeg hij een trui. Nu de geboren Argentijn met pensioen is, hebben pak en stropdas plaatsgemaakt.

Afscheid van OV-NL 

Half december werd bekend dat Peters ging stoppen bij OV-NL. “Mijn benoemingstermijn van twee jaar liep af. Ik had geen zin om nog twee jaar door te gaan. Je moet je eigen houdbaarheidsdatum goed in de gaten houden. Als ik nu stop, doen ‘ze’ nog alsof ze het erg vinden. Als ik langer wacht, zijn ze me op gegeven moment liever kwijt dan rijk. Mijn vrouw en ik zijn nu nog gezond. Dat kan over een aantal jaar anders zijn, dus laten we van deze tijd genieten.”

‘Als ik nu stop, vinden mensen bij OV-NL dat nog erg. Later zijn ze me liever kwijt dan rijk’

Eigenlijk was het helemaal niet de bedoeling dat Peters na zijn afscheid bij de RET in 2017 nog vier jaar in de sector actief zou blijven. “De afspraak bij de oprichting van OV-NL in 2015 was, dat om de twee jaar een andere ov-directeur voorzitter zou worden. Ik was de eerste. Maar in 2017 bleek niemand tijd te hebben en zei Cees Anker (Keolis): ‘Ik weet nog iemand met tijd’. Dat was ik. Ik voelde me bevoorrecht dat ik weer allerlei interessante dingen mocht doen en dat het mij gegund werd.” 

Spreekbuis in bange tijden 

Aanvankelijk was dat voor één dag per week, maar in maart 2020 groeide het voorzitterschap bij OV-NL uit tot fulltime baan toen de coronacrisis uitbrak. “De vervoerders wilden met één mond spreken en dat kon het beste via OV-NL. Natuurlijk is corona waardeloos, maar het gaf ook wat moois: de samenwerking binnen de sector is echt verbeterd.” Peters nam de centrale coördinatie vanuit de vervoerders op zich, schoof aan bij overleggen van het Nationaal OV-Beraad (NOVB) en verzorgde de communicatie. En zo werd hij spreekbuis van de ov-sector in bange tijden.

Maar die bange tijden zijn nog niet voorbij. De coronacrisis is nog niet uitgeraasd en lang niet alle reizigers van voor de crisis hebben het ov teruggevonden. Verlaat Peters het schip niet voordat de haven in zicht is? “Ja en nee. Corona is een natuurverschijnsel en dan zijn wij als mensen snel uitgeluld. De natuur valt niet te plannen.” Op zo’n onvoorspelbaar iets kan de pensionado niet wachten.

Peters spreekt nog regelmatig vanuit de ‘we’-vorm. “Samen met de ministeries van IenW en Financiën hebben we de beschikbaarheidsvergoeding (BVOV) in juni 2021 vastgesteld. Die loopt tot september 2022, omdat bedrijven vanwege Europese regelgeving niet langer staatssteun mogen ontvangen. Daarna moet er een nieuwe regeling komen. We hebben ontdekt dat het reizigersherstel tot 70 procent best snel gaat, zoals afgelopen zomer, maar die laatste 30 procent is lastig terug te winnen. Dat herstel gaat nog wel tot 2024 of 2025 duren en daarom werken de vervoerders nu aan transitieplannen. Na 2025 wordt het ov weer booming, dus vervoerders moeten niet teveel in hun organisaties en diensten snijden. We moeten alleen die tussenfase door.” 

Reorganiseren kan je leren 

Toen de coronacrisis in maart 2020 startte en al zijn tijd in beslag nam, had hij net op verzoek van toenmalig Amsterdams wethouder Sharon Dijksma een advies uitgebracht over de structuur en samenwerking binnen de Amsterdamse ov-organisaties. Terwijl menig duur adviesbureau dergelijke trajecten ook begeleidt, vroeg Dijksma bewust om de ervaring van de oud-RET-directeur. “Ik ben natuurlijk geen consultant, maar heb destijds wel met hart en ziel gewerkt aan het Rotterdamse model. Dus ik zei ook tegen Dijksma: ‘Als je mij hiervoor vraagt, kijk ik met die Rotterdamse blik naar Amsterdam.’ Nou, dat bleek dus precies haar bedoeling.” 

De Amsterdamse ov-organisaties functioneerden als keten niet goed, constateerde Peters gedurende de anderhalf jaar dat hij intensieve gesprekken voerde binnen GVB, gemeente Amsterdam en Vervoerregio Amsterdam. “Het enige waarover iedereen het eens was, was dat het niet goed ging. Bij de RET had ik als algemeen directeur te maken met een eigen directeur Techniek en een directeur Exploitatie, dat zijn eigenlijk twee ‘bedrijven’ en ik was de schakel. Binnen het directieteam stemden we alles af. In Amsterdam was dat versnipperd. Iedereen werkte met zijn eigen planning en uiteindelijk zit de reiziger in de shit, terwijl iedereen wel keihard zijn best doet: dat is frustrerend.” 

Dat betekende een reorganisatie, die in december 2021 werd voltooid en bestuurlijk werd bekrachtigd. GVB is naast de ov-exploitatie nu ook eindverantwoordelijk voor beheer en onderhoud. Als medeaandeelhouder en opdrachtgever van GVB stemt de Vervoerregio alle infra en exploitatie rechtstreeks met de vervoerder af. De afdeling Metro en Tram van de gemeente is opgeheven. “Als de organisaties flexibeler kunnen werken, moet dat leiden tot minder rituitval en overlast, hogere klanttevredenheid en betere afstemming over onderhoud.” 

Cultuurverschillen 

Peters kan het weten, want in 2005 was hij als destijds nieuwe RET-directeur verantwoordelijk voor omvorming van een gemeentedienst naar een NV: een wettelijke eis vanuit de Wet Personenvervoer. “Als het wettelijk verplicht werd, wilden we er ook maar een succes van maken en moesten we eigenaar van de infra en verantwoordelijk voor het onderhoud zijn. In Amsterdam kozen ze voor extra bureaucratie: daar wilden ze zoveel mogelijk bij de gemeente houden.”

Dat is misschien ook een cultuurverschil, meent Peters: de Rotterdamse ‘niet lullen maar poetsen’-mentaliteit versus de Amsterdamse ‘veel praten weinig doen’-mindset. “Maar ik had ook al de ervaring in Utrecht bij de verzelfstandiging van Gemeentelijk Vervoerbedrijf Utrecht (GVU). Natuurlijk is in Rotterdam ook niet alles goed gegaan en konden sommige mensen in het begin mijn bloed wel drinken, maar ik kijk er vol trots op terug.” 

'Bij de RET bleef ik voor het eerst ergens langer dan vijf jaar. De leukste baan die ik ooit gehad heb’

“Toen ik bij de RET kwam werken, was het nog echt een ambtenarenbedrijf. Eigenlijk waren we subsidievreters. De RET was minstens 50 miljoen euro te duur. Omdat het allemaal goedkoper en efficiënter moest, moesten er 200 FTE op kantoor verdwijnen. Tweehonderd. Dat is écht veel. En de buschauffeurs reden per jaar effectief 800 uur, dat was juist te weinig.”

Er moest een cultuurverandering tot stand komen en dat kost tijd. In de Maasstad bleef hij uiteindelijk twaalf jaar aan. Aanvankelijk met een nog veel te duur kantoor op Noord, later met een goedkoper en splinternieuw kantoor op Zuid met zicht op het voetbalstadion van zijn favoriete voetbalclub Feyenoord. “Dat nieuwe kantoor was eindelijk eens een leuke bezuiniging”, zegt hij blij. 

Reorganisatiemanager 

In 2017 blikte Peters al eens terug op zijn carrière in OV-Magazine. ‘Ik ben de beste ov-directeur’, luidde de kop van dat artikel. Maar is hij eigenlijk niet eerder ‘de beste ov-reorganisatiemanager’?

Hij glimlacht en antwoord bevestigend noch ontkennend. “Ik reorganiseer niet om het reorganiseren, maar wil graag nieuwe dingen aanpakken. Ik kom vanuit het onderwijs, heb daarna in de cultuurhoek gewerkt en later in de afvalverwerking. Mijn vrouw zegt wel eens dat ik opdrachten minder leuk ging vinden als het routine werd en dan ging ik na vijf jaar verder. Bij de RET bleef ik voor het eerst langer, omdat daar veel moest veranderen. Dat was de leukste baan die ik ooit gehad heb.” 

“In de afvalverwerking ontdekte ik dat ik het boeiend vind leiding te geven aan een door de overheid gedomineerde nutsvoorziening en te bewijzen dat zo’n maatschappelijk overheidsbedrijf efficiënt en marktconform kan werken. Er zijn verdacht veel overeenkomsten tussen het ov, de afvalverwerking en het onderwijs. Een goede schoolmeester is iemand die luistert en waarbij je je veilig voelt, maar ook duidelijk en streng is. Die vaardigheden heb je bij een ov-bedrijf ook nodig. Bij de RET maakten ze vaak grapjes: ‘Krijg ik nu een krul en een plaatje van de meester?’"

‘Bij het leiden van een ov-bedrijf moet je ook een goede schoolmeester zijn’

Marktwerking 

Pedro Peters heeft nog één grote wens: een bestuursmodel waarbij de gehele Randstad één integraal concessiegebied vormt en één opdrachtgever geldt, gebaseerd op het Londense model. “In Londen hebben ze één regisseur en één merk, met daaronder veel vervoerders die de exploitatie uitvoeren. Dat is een voorbeeld van een effectieve en efficiënte organisatie.”

‘Laten we de plannen afstoffen om busconcessies samen te voegen en in kleine percelen aan te besteden’

Ziet hij dat er nog van komen in Nederland? “In onze polderpolitiek gaat dat niet werken. Bij de reorganisatie van de RET hadden we wel het plan om de busconcessies stad en streek samen te voegen en in kleinere percelen aan te besteden, zodat ook eindelijk eens kleinere marktpartijen kunnen instappen. Maar die plannen zijn helaas ergens in een la verdwenen. Het zou goed zijn die plannen af te stoffen, want ik weet dat veel taxi- en touringcarbedrijven best kleinere busconcessies willen rijden. Dit is niet mijn uitvinding, maar gewoon ‘jatten bij de buren’.” 

En dan: “Maar ik ga me niet meer met het ov bemoeien. De meest irritante mensen zijn de mensen die zich ermee blijven bemoeien als ze weg zijn. Niemand zit te wachten op wat die oude Peters nog te vertellen heeft. En ik moet er zelf ook niet aan denken trouwens.” 

CV Pedro Peters

2017-2021: voorzitter branchevereniging OV-NL 
2005-2017: directeur RET (vanaf 2007 verzelfstandigd) 
1999-2005: directeur GVU (vanaf 2003 verzelfstandigd) 
1974 – 1999: diverse functies in het onderwijs, cultuur en afvalverwerking 
 
Pedro Peters (70) is geboren in Buenos Aires (Argentinië), groeide op in Haarlem en deed daar de Pedagogische Academie. Hij woont in Leiderdorp, is gehuwd en heeft drie dochters en zeven kleinkinderen. Hij is nog voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Meerlanden Afval en Beheer en voorzitter van de Stichting Reizigerstegoeden van Translink.